فرض کنید در حال لذت بردن از صبحانه خود هستیم که می‌بینیم کلوچه مورد علاقه‌مان که نصف آن را خوردیم، کپک‌زده است. قطع به یقین باید از ادامه‌ی خوردن آن امنتاع کنیم؛ ولی مقدار کپکی که نادانسته خوردیم و حالا در بدن ما است چه کنیم؟

وحشت نکنید

اکثر افراد سالم به طور تصادفی می‌توانند مقداری کپک را ناخواسته خوردند. آنها مشکلی در سلامت خود نداشتند و اتفاق بدی هم برای‌شان نیفتاده است. با این حال شرایط سلامتی شما به سیستم ایمنی بدن و نوع کپکی که خوردید بستگی دارد.

کپک چیست؟

کپک‌ها، قارچ‌های میکروسکوپی هستند که می‌توانند بر روی چوب، کاغذ، فرش، غذا و مصالح ساختمانی مانند عایق رشد کنند. همه کپک‌ها برای رشد به آب یا رطوبت نیاز دارند. هر جا که رطوبت و اکسیژن وجود دارد، کپک می‌تواند رشد کند. بیش از ۳۰۰،۰۰۰ گونه‌های قارچ‌ها وجود دارد و هر کدام کپک مخصوص خود را به وجود می‌آورد. بر خلاف باکتری‌ها، کپک‌ها ساختار‌های متشکل از سلول‌های بسیار دارند و برای دیدن آن‌ها نیازی به میکروسکوپ داریم. کپک‌ها مانند نخ‌های ریشه‌ای هستند که در اعماق غذا نفوذ می‌کنند. کپک‌ها مانند قاصدک در هوا سفر می‌کنند و محصولات غذایی و دیگر موارد ذکر شده را آلوده می‌سازند. کپک‌ها تجزیه کننده‌های طبیعی هستند. اگر میوه‌ی کپک‌زده داشته باشید، در نهایت آن میوه تجزیه می‌شود. کپک در محیط‌های گرم و مرطوب رشد می‌کند، اما این بدان معنا نیست که نمی‌تواند در یخچال شما نیز شکل گیرد و رشد کند. کپک بسیار هوشمند عمل می‌کنند و در برابر مواد نگهدارنده مانند نمک و شکر بیشترین تحمل را دارد.

انواع کپکِ خوب و بد

همه کپک‌ها بد نیستند. در واقع برخی می‌توانند بسیار مفید باشند. پنی سیلین، آنتی بیوتیک نجات دهنده زندگی، از کپک پنی سیلیوم ساخته می‌شود. حتی برخی از پنیر‌های خاص از کپک‌ها به وجود می‌آیند و با قیمت‌های بالایی به فروش می‌رسند.

واکنش‌های آلرژیک به کپک

برخی افراد به کپک حساسیت دارند. کپک می‌تواند باعث استفراغ، اسهال یا سردرد شود. تکه‌های پنهان کپک می‌تواند در تمام مناطق مختلف خانه، کمین کند و شما را بیمار کند. اگر پیش‌زمینه بیماری‌هایی را داشته باشید که سیستم ایمنی بدن شما را تضعیف کند، کپک‌ها می‌توانند سلامت شما را در خطر جدی قرار دهند.

برخی از کپک‌ها مواد سمی تولید می‌کنند

چند نوع کپک تولید میکوتوکسین، یا مواد سمی می‌کنند که می‌تواند شما را بسیار بیمار کند. به عنوان مثال کپک‌های تولید شده توسط گونه باکتری آسپرگیلوس می‌توانند باعث افلاتوکسیموز شوند که یک نوع خطرناک کپک است و ممکن است مسمومیت حاد تولید کرده یا آسیب‌های جدی به کبد برساند. این نوع کپک تمایل به کمین در غلات دانه‌های روغنی، مانند بادام زمینی، آفتابگردان و دانه پنبه، ادویه‌جات، ترشی‌جات و آجیل دارد. این میکوتوکسین‌ها در حیوانات به سرطان منجر می‌شوند و می‌توانند باعث سرطان کبد در انسان شوند.

نحوه رسیدگی به غذا‌های کپکی

معمولا وسوسه می‌شویم که قسمت کپک‌زده را جدا کنیم و از بقیه مواد غذایی استفاده کنیم؛ ولی باید بدانیم که ارزش ریسک خوردن کپک را ندارد و باید مواد غذایی کپک‌زده را دور بیاندازیم. در کنار خطر بیماری، غذای کپکی طعم زیادی ندارند. بیشتر کپک‌های روی غذاها، نرم هستند و طعم خاک یا گرد و غبار را می‌دهند. نکته: هرگز کپک را بو نکنید تا مطمئن شوید کپک است. بو کردن آن می‌تواند باعث مسائل تنفسی شود.