این پروژه با هدف تسهیل تجارت و حمل‌ونقل در شرایط متغیر جهانی و تحولات شتابان ژئوپلیتیکی، به ویژه در پی تنش‌های تجاری چین و آمریکا ، به عنوان یک رقیب جدی برای کریدورهای موجود ایران مطرح شده است.

در دسامبر ۲۰۲۲، عراق به عنوان یک بازیگر جدید در عرصه ترانزیت کالا، راه‌گذر راه توسعه عراق را معرفی کرد. این کریدور به عنوان یک دروازه جدید برای ورود به بازار اروپا توصیف شده و تلاش می‌کند تا در رقابت با کریدورهای موجود، به ویژه کریدور شمال-جنوب که از ایران عبور می‌کند، موقعیت خود را تثبیت کند.

این کریدور که شامل تکمیل و توسعه بندر فاو و ایجاد اتصال ریلی و جاده‌ای به مرز فیش‌خابور ترکیه است، به طول تقریبی ۱۶۰۰ کیلومتر و با هزینه‌ای حدود ۱۷ میلیارد دلار برنامه‌ریزی شده است.

عراق امیدوار است با این پروژه، ظرفیت ترانزیت خود را به ۳.۵ میلیون TEU و ۲۲ میلیون تن کالا در سال افزایش دهد و همچنین به حدود ۱۵ میلیون مسافر خدمات‌رسانی کند. در این راستا، وزارت حمل‌ونقل عراق اعلام کرده که مراحل نهایی مطالعات این کریدور هنوز در حال انجام است و به زودی آغاز خواهد شد.

در همین حال، ترکیه به شدت به دنبال تقویت روابط اقتصادی خود با عراق است. وزیر خارجه عراق و همتای بلغاری‌اش چندی پیش به تبادل نظر درباره پروژه جاده توسعه پرداخته بودند و بر آمادگی بلغارستان برای مشارکت در این پروژه تأکید کرده‌اند.

همچنین، بندر فاو به عنوان یک نقطه کلیدی برای شراکت‌های اقتصادی جدید معرفی شده و چندین شرکت اروپایی نیز برای توسعه خطوط ریلی در عراق وارد عمل شده‌اند.

این تحولات در حالی رخ می‌دهد که روابط ترکیه و عراق به رغم برخی تنش‌ها در زمینه مسائل آبی، همچنان در حال تقویت است. در تاریخ ۸ آوریل ۲۰۲۵، بغداد میزبان امضای یک یادداشت تفاهم مهم میان صندوق توسعه عراق و صندوق ثروت ملی ترکیه بود. این توافق نشان‌دهنده عزم دو کشور برای همکاری‌های بلندمدت و سرمایه‌گذاری در پروژه‌های زیرساختی است.

به تازگی نیز عراق وام ۹۳۰ میلیون دلاری از بانک جهانی دریافت کرده تا بخشی از پروژه توسعه و نوسازی راه‌آهن عراق (IREM) را جلو ببرد.

پیش‌بینی می‌شود راه‌آهن ام‌القصر-موصل تا سال ۲۰۳۷، ۶.۳ میلیون تن بار داخلی و ۱.۱ میلیون تن واردات و صادرات را جابه‌جا کند.

مهدی باقری، کارشناس حمل‌ونقل و ترانزیت، عنوان کرد که ایران باید اهداف کریدوری خود را به روشنی تعریف کند تا بتواند در رقابت با کریدورهای جدید به تحلیل‌های بهتری دست یابد.

در نهایت، این تغییرات در نظام ترانزیتی منطقه می‌تواند بر سیاست‌های اقتصادی و تجاری ایران تأثیرگذار باشد و نیازمند واکنش‌های هوشمندانه در زمینه راهبُردهای کریدوری است.

به گفته باقری، با درک درست از مفهوم کریدور به‌عنوان یک همبندی سیاسی، اقتصادی و فرهنگی، ایران می‌تواند با بهره‌گیری از فرصت‌ها، در نظم نوین جهانی موقعیت خود را تقویت کند.