نادر یاراحمدی ۲۰ تیرماه، در نشست خبری که در فرمانداری تایباد برگزار شد، اظهار کرد: از ابتدای امسال تاکنون بیش از ۷۷۲ هزار تبعه افغانستانی از طریق گذرگاه‌های مرزی دوغارون، میلک و ماهیرود به سمت کشورشان بازگشته‌اند که این رقم نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۳۵۰ هزار نفر بیشتر است. به مردم افغانستان توصیه می‌کنیم که با بازگشت به کشور خود و اخذ مدارک هویتی، به عنوان یک شهروند عادی با دریافت ویزا و به صورت قانونی به ایران سفر کنند.

وی ادامه داد: زمینه صدور مدارک شناسایی برای افرادی که مدارک خود را به همراه ندارند، در اردوگاه فراهم است و با ثبت اثر انگشت، تمامی مشخصات وی قابل مشاهده خواهد بود؛ اما صدور پاسپورت از طریق نمایندگی‌های دیپلماتیک افغانستان ممکن است. در مورد اتباع قانونی نیز تمام کسانی که دارای اقامت ویژه و کارت آمایش‌اند. با اخذ برگه ثبت‌نام می‌توانند در مدارس ثبت‌نام شوند؛ البته پیش‌بینی می‌شود در سال تحصیلی آینده شاهد کاهش دانش آموزان تبعه خارجی باشیم.

رئیس مرکز امور اتباع و مهاجرین خارجی وزارت کشور با بیان اینکه افغانستانی‌ها همچون دیگر اتباع خارجی، توانایی سرمایه‌گذاری در ایران را با ارائه مدارک هویتی خواهند داشت، گفت: اتباع و مهاجران بازگشتی برای حل و فصل اختلافات خود در مدت زمان زندگی در ایران، می‌توانند به سفارتخانه‌ها و سرکنسولگری‌های ایران در افغانستان مراجعه کنند. برگه‌های سرشماری اتباع خارجی در تاریخ پانزدهم تیرماه سال جاری ابطال شده و دیگر دارای ارزش نیستند؛ اما دستگاه‌های متولی امور اتباع به مهاجرین مراجعه کننده برای بازگشت کشورشان برگ خروج خواهند داد.

یاراحمدی با تاکید بر اینکه ما به دنبال وجود یک افغانستان قوی هستیم و معتقدیم اتباع کشور همسایه می‌توانند وطن خود را بسازند، بیان کرد: تنها افرادی که خطر جانی آنها توسط مقامات امنیتی تأیید شود، تحت پوشش کنوانسیون ۱۹۵۱ قرار می‌گیرند و توسط ایران حمایت می‌شوند.

وی با اشاره به شرایط فوق‌العاده کشور، بیان کرد: به دلیل همین شرایط، برخی از اتباع بدون مراجعه به اردوگاه‌ها به مرز‌ها رجوع کردند و همین باعث ازدحام جمعیت در خروجی‌های زمینی کشور شد. در خراسان رضوی در زمینه بازگشت اتباع از مرز دوغارون، دستگاه‌های اجرایی، نظامی و مردمی بسیج شده‌اند و جای تشکر از مجموعه مدیریتی این استان دارد. به علاوه در ملاقات‌های رسمی و غیررسمی، مقامات افغان تضمین داده‌اند که اتباع اخراج‌شده مجدداً به ایران بازنگردند.

رئیس مرکز امور اتباع و مهاجرین خارجی وزارت کشور همچنین در بازدید از روند بازگشت اتباع افغانستانی در مرز دوغارون، اظهار کرد: اتباع و مهاجران افغانستانی که به صورت خودمعرف اقدام به ترک کشور کنند، از تسهیلات ویژه برخوردار خواهند شد. در برخی استان‌ها مانند خراسان رضوی، نزدیک به ۷۰ درصد از اتباع افغانستانی به صورت داوطلبانه برای خروج از کشور اقدام کرده‌اند. افرادی که به صورت غیرقانونی در ایران حضور دارند و دستگیر شوند، در لیست سیاه قرار گرفته و برای سال‌ها از دریافت ویزای ورود به ایران محروم خواهند شد.

یاراحمدی به نگرانی‌های مهاجران درباره مسائل مالی و حقوقی اشاره و بیان کرد: ادارات کل اتباع در استان‌ها آمادگی دارند تا با تشکیل هیات‌های حل اختلاف، مشکلات آنان را بدون نیاز به هزینه‌های قضایی پیگیری کنند. البته محدودیتی برای خروج وجوه نقد توسط اتباع افغانستانی وجود ندارد، اما باید ضوابط گمرکی رعایت شود.

وی با اشاره به امکان بازگشت اتباع پس از خروج، اضافه کرد: هر تبعه خارجی می‌تواند با داشتن گذرنامه معتبر برای دریافت ویزا اقدام کند، اما تصمیم نهایی با دولت ایران است. ایران سال‌ها به اتباع افغانستانی اجازه استفاده از تسهیلات را داده، اما با ثبات نسبی در افغانستان، دیگر ادامه این روند ضرورتی ندارد.

رئیس مرکز امور اتباع وزارت کشور در خصوص شکایت‌های برخی اتباع درباره برخورد نامناسب در مسیر خروج، گفت: مکانیسم شکایت مانند اتباع ایرانی وجود دارد و می‌توانند به مراجع قضایی مراجعه کنند.