فرارو- محبوب محمد بزّی روزنامه نگار لبنانی – آمریکایی و استاد روزنامه نگاری در دانشگاه نیویورک

به گزارش فرارو به نقل از روزنامه گاردین، بنیامین نتانیاهو، دونالد ترامپ را برای دریافت جایزه صلح نوبل نامزد کرد»؛ تیتری عجیب که شاید بیشتر مناسب ستون طنز مجله Onion باشد، اما این بار کاملاً واقعی است: نخست‌وزیر اسرائیل که این روزها به اتهام جنایات جنگی در غزه از سوی دیوان کیفری بین‌المللی تحت تعقیب است، رئیس‌جمهور آمریکا، بزرگ‌ترین حامی تسلیحاتی و سیاسی اسرائیل را برای معتبرترین جایزه صلح جهان نامزد کرده است.

جایزه نوبل برای ترامپ؛ آخرین فریب نتانیاهو برای تداوم جنگ

این اقدام چنان تناقض‌آمیز و مضحک به نظر می‌رسد که گویی کسی فروشنده مواد مخدر خود را برای دریافت جایزه نوبل پزشکی معرفی کند! اما پشت این ژست تبلیغاتی نتانیاهو، محاسبه‌ای بدبینانه نهفته است: او با آگاهی از عطش ترامپ برای تحسین و دیده شدن، تلاش می‌کند در عین تداوم جنگ بی‌رحمانه علیه غزه، دست خود را برای گسترش حملات احتمالی به دیگر کشورهای منطقه از جمله ایران، لبنان و یمن باز نگه دارد. پیش از آن که نتانیاهو با نامه نامزدی نوبل وارد کاخ سفید شود، ترامپ مشتاق بود همین هفته توافق آتش‌بس میان اسرائیل و حماس را اعلام کند.

اما این مانور نمایشی نتانیاهو، ترامپ را غافلگیر کرد و او را از پیگیری توافق با حماس منصرف ساخت. نخست‌وزیر اسرائیل، طبق عادت دیرینه‌اش، با خریدن زمان و وقت‌کشی بار دیگر ابتکار عمل را به دست گرفت؛ همان ترفندی که پس از حمله حماس به جنوب اسرائیل در اکتبر ۲۰۲۳ بارها به کار برد. او همواره مذاکرات را به بن‌بست می‌کشاند تا هم در قدرت بماند، هم ائتلاف تندرو خود را حفظ کند و هم مانع برگزاری انتخابات زودهنگام شود؛ رخدادی که می‌تواند به شکست حزب لیکود منجر گردد و همچنین جلوی هرگونه تحقیق مستقل درباره ناکامی‌های امنیتی دولتش پیش از حمله حماس را سد کند. مهم‌تر از همه، نتانیاهو برای فرار از محاکمه در پرونده‌های فساد و رشوه‌خواری، بیش از هر زمان دیگری به حفظ قدرت نیازمند است.

توهم صلح خاورمیانه؛ پروژه شکست‌خورده ترامپ و کوشنر

بنیامین نتانیاهو که در سیاست اسرائیل به «بازمانده بزرگ» شهرت دارد، سیاستمداری است زیرک که نقطه‌ضعف اصلی ترامپ یعنی عطش سیری‌ناپذیرش برای ستایش و جلب توجه را به‌خوبی می‌شناسد. نخست‌وزیر اسرائیل آگاه است که توان رقابت با کشورهای ثروتمند عربی چون عربستان سعودی و قطر را ندارد؛ کشورهایی که می‌توانند با پیشنهاد قراردادهای کلان، املاک مجلل و حتی جت‌های خصوصی چندصد میلیون دلاری، خانواده ترامپ را وسوسه کنند. اما نتانیاهو هوشمندانه به‌جای سرمایه‌گذاری بر طمع‌های مادی، روی نقطه حساس روانی ترامپ یعنی رؤیای تبدیل شدن به «صلح‌ساز جهانی» تمرکز کرده است.

این همان تاکتیکی بود که نتانیاهو این هفته در کاخ سفید به‌کار گرفت: او با یادآوری حسرت همیشگی ترامپ از بی‌توجهی کمیته نوبل، بر زخم غرور رئیس‌جمهور آمریکا نمک پاشید. ترامپ بارها مدعی شده که به‌دلیل توافق‌نامه‌های ابراهیم در دور نخست ریاست‌جمهوری‌اش، شایسته دریافت جایزه نوبل صلح است؛ توافق‌هایی که با وساطت جرد کوشنر، داماد و مشاور ارشدش، میان اسرائیل و چند کشور عربی از جمله امارات، بحرین و مراکش امضا شد. البته ترامپ و کوشنر هرگز موفق نشدند عربستان سعودی، مهم‌ترین بازیگر عربی منطقه را به عادی‌سازی روابط با اسرائیل متقاعد کنند.

توافق‌نامه‌های ابراهیم بر توهمی بنیادین استوار بود: این تصور که بحران اسرائیل و فلسطین را می‌توان با نادیده گرفتن واقعیت اشغال و محاصره، صرفاً از راه معامله با دولت‌های اقتدارگرای عربی حل کرد. ترامپ و کوشنر که سیاست را شبیه معاملات ملکی می‌دیدند، ترجیح دادند از مطالبات فلسطینی‌ها عبور کنند و مستقیماً سراغ دولت‌هایی بروند که آماده بودند روابط پشت‌پرده‌شان با اسرائیل را علنی کنند. در نگاه دولت ترامپ، فلسطینی‌ها مثل مالکان سمجی بودند که زیر بار واگذاری سهم‌شان در قبال وعده‌های پرزرق‌وبرق نمی‌رفتند.

جای تعجب ندارد که نتانیاهو، همین توافق‌های ناقص و جنجالی ابراهیم را بهانه‌ای برای معرفی ترامپ به کمیته نروژی نوبل صلح قرار داد. نخست‌وزیر اسرائیل در نامه‌ای رسمی که اول ژوئیه به این کمیته ارسال کرد، ترامپ را مورد تمجید قرار داد و نوشت: «رئیس‌جمهور ترامپ، تعهدی استثنایی و بی‌نظیر برای گسترش صلح، امنیت و ثبات در سراسر جهان از خود نشان داده است.» این نامه تنها ده روز پس از صدور فرمان حمله هوایی جنگنده‌های آمریکایی به تأسیسات هسته‌ای ایران ارسال شد؛ حمله‌ای که ادامه جنگ غافلگیرکننده‌ای بود که نیمه ژوئن توسط خود نتانیاهو با بمباران ده‌ها هدف در ایران آغاز شده بود

ترامپ در دام نتانیاهو؛ شکار رؤیای نوبل با طعمه فلسطینی‌ها

در دیدار کاخ سفید، بنیامین نتانیاهو در چاپلوسی از ترامپ چیزی کم نگذاشت: «مایلم نه فقط به نمایندگی از همه اسرائیلی‌ها، بلکه به نام ملت یهود از شما تشکر و قدردانی کنم.» او هنگام تقدیم نامه نامزدی، رو به ترامپ گفت: «تو شایسته دریافت این جایزه‌ای.» به این ترتیب، نخست‌وزیر اسرائیل بار دیگر زخم کهنه ترامپ یعنی احساس محرومیت از دیده شدن توسط نوبل را تازه کرد. ترامپ که از این تملق آشکار سرمست شده بود، با تظاهر به شگفت‌زدگی پاسخ داد: «من این را نمی‌دانستم. واقعاً متشکرم. به‌ویژه از تو، این برایم بسیار مهم است.»

بنیامین نتانیاهو به‌خوبی می‌داند چگونه ترامپ را در قامت یک قهرمان پیروز جلوه دهد؛ مردی که با حمایت از پیروزی‌های نظامی اسرائیل علیه ایران و متحدانش، چهره‌ای شکست‌ناپذیر و قدرتمند از خود می‌سازد. اطرافیان ترامپ نیز همواره بر وسواس او برای دیده‌شدن به‌عنوان نماد پیروزی و موفقیت تأکید دارند؛ مردی که شیفته برنده‌هاست و حتی کوچک‌ترین نشانه‌ای از شکست را تحمل نمی‌کند.

با این حال، حقیقت این است که اگر ترامپ واقعاً به دریافت جایزه صلح امیدوار است، پیش از هر چیز باید به خونریزی در غزه پایان دهد. چنین مأموریتی تنها از رهگذر استفاده از اهرم‌های بی‌رقیب نفوذ آمریکا یعنی میلیاردها دلار تسلیحات و حمایت بی‌قید و شرط دیپلماتیک واشنگتن از اسرائیل در سازمان ملل و سایر نهادهای بین‌المللی امکان‌پذیر است تا بتواند بر نتانیاهو برای توقف جنگ فشار واقعی وارد کند. اما تا امروز، ترامپ نیز همانند بایدن از اعمال چنین فشاری سر باز زده است؛ رویکردی که در نهایت بایدن را با تحقیر و بی‌اعتنایی نتانیاهو مواجه ساخت.

در چنین شرایطی، سخت می‌توان پذیرفت ترامپ خود را صلح‌ساز بداند، آن هم در حالی که دولت او همچنان بیش از ۳۵ هزار بمب BLU-117 ساخت آمریکا را در اختیار اسرائیل قرار داده است. ارتش اسرائیل تنها در ماه نخست جنگ غزه، صدها بمب دو هزار پوندی از همین نوع را بر سر مردم فروریخت؛ حجمی از بمباران هوایی که از پایان جنگ ویتنام تا امروز بی‌سابقه بوده است.

رقص مرگ در واشنگتن؛ وقتی نامه صلح با دستان خونین نوشته می‌شود

دونالد ترامپ همچنین چشم به رؤیای دریافت نوبل صلح از مسیر دیپلماسی میان اسرائیل و عربستان سعودی دوخته است؛ توافقی که بایدن نیز به‌دنبالش بود اما به نتیجه نرسید. با این حال، محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی و متحد نزدیک ترامپ، بارها تأکید کرده است تا زمانی که اسرائیل متعهد به تشکیل یک کشور مستقل فلسطینی نشود، هیچ توافق عادی‌سازی‌ای میان ریاض و تل‌آویو در کار نخواهد بود. بزرگ‌ترین مانع این مسیر کسی نیست جز خود نتانیاهو که با افتخار اعلام کرده: «همه می‌دانند من همان کسی هستم که دهه‌ها راه تشکیل کشوری را که موجودیت ما را تهدید می‌کرد، سد کردم»

در حالی که نتانیاهو در واشنگتن سرگرم خوش‌خدمتی به ترامپ و نامه‌نگاری برای کمیته نوبل بود، دیگر مقامات اسرائیلی آشکارا از طرح‌های کوچ اجباری و اسکان جمعی فلسطینیان غزه در کمپ‌هایی بر ویرانه‌های رفح سخن گفتند. یسرائیل کاتس، وزیر جنگ اسرائیل رسماً اعلام کرد که فلسطینیان باید در اردوگاه‌های متمرکز اسکان داده شوند. زمانی که نتانیاهو غرق در تملق ترامپ بود، متحدانش در اسرائیل مشغول زمینه‌چینی برای ارتکاب جنایت‌های جدید جنگی بودند.