وقتی تاریخ کهن ایران را مرور می‌کنیم، به شهر اولین‌ها یعنی تبریز می‌رسیم. این شهر که به عنوان سومین شهر بزرگ ایران شناخته می‌شود، نه فقط از نظر تاریخی، بلکه از حیث داشتن مناظر طبیعی بکر، جاذبه‌های فرهنگی و شاهکارهای هنری خارق‌العاده، حرف‌های زیادی برای گفتن دارد. پس در این مطلب تصمیم داریم چمدانمان را ببندیم و راهی این شهر تاریخی شویم. اگر شما نیز مشتاق هستید تا جاهای دیدنی تبریز را بهتر بشناسید، در این سفر همراه ما باشید.

راهنمای مطالعه نمایش

موزه آذربایجان

مقبره الشعرا

مسجد جامع تبریز

خانه موزه شیخ محمد خیابانی

پارک جنگلی عباس میرزا

بازدید از بهترین جاهای دیدنی تبریز با سفر به تبریز

دروازه های هشتگانه

موقعیت تاریخی و استراتژیک تبریز در قدیم سبب می‌شد تا نگهبانی و محافظت از این شهر در صدر اولویت حکمرانان آن قرار بگیرد. حکمت وجود دروازه های تبریز هم اشاره به همین موضوع دارد. به عبارتی، در گذشته هشت دروازه در هشت نقطه مختلف شهر تبریز بنا کرده بودند تا این شهر از گزند و آسیب دشمن در امان بماند.

نام این دروازه‌ها چنین بود:

دروازه سورخاب
دروازه باغمیشه
دروازه خیاوان
دروازه نوبر
دروازه میارمیار
دروازه گجیل
دروازه درب استانبول
دروازه دوه‌چی

در حال حاضر بسیاری از این دروازه‌ها به جز درب خیابان و یک لنگه از درب باغمیشه در دل خاک مدفون شده‌اند و تنها بقایایی ناچیز از آن‌ها باقی مانده است. برای بازدید از این شهر می‌توانید با خرید بلیط پرواز تبریز، خودتان را به این شهر تاریخی دعوت کنید.

مسجد کبود

یکی دیگر از جاهای دیدنی معروف تبریز، مسجد کبود یا مسجد جهانشاه است که در دل محله‌ای کاملا قدیمی قرار دارد. این مسجد تماشایی تنها یادگار قراقویونلوها است که نام خود را از کاشی‌های آبی به‌کاررفته در نمای بنا دارد. جالب است بدانید که تزئینات چشم‌نواز و نقوش زیبای اسلیمی در این مسجد، سبب شده تا از آن به عنوان نگین فیروزه بناهای اسلامی یاد کنند.

موزه آذربایجان

اگر به تماشای اشیای باستانی علاقه‌مند هستید، موزه آذربایجان تبریز به عنوان دومین موزه باستان‌شناسی کشور، گزینه جذابی برای گردش در این شهر خواهد بود. این موزه که در سال 1341 تاسیس شده، در سه طبقه میزبان اشیای گرانبهایی همچون جواهرات، سکه‌های باستانی، مجسمه‌های دیدنی و سنگ‌های سفالینه است.

مقبره الشعرا

مقبره الشعرا تبریز هم از جاهای دیدنی تبریز واقع در مرحله سرخاب محسوب می‌شود که دیدن آن هم فال است و هم تماشا. در این مقبره، همان‌طور که از نامش پیداست، بیش از 400 شاعر و ادیب خوش‌نام و پرآوازه به خاک سپرده شده‌اند.

از معروف‌ترین این افراد می‌توان به اسدی طوسی، خاقانی شروانی، ظهیر فاریابی، سلمان ساوجی، ثقه‌الاسلام تبریزی و سید محمدحسین بهجت تبریزی (شهریار) اشاره کرد. در نتیجه، بازدید از این مقبره‌ها برای اهالی هنر و ادبیات خالی از لطف نخواهد بود.

مسجد جامع تبریز

مسجد جامع تبریز را با نام‌های دیگری همچون مسجد جمعه یا مسجد جامع کبیری هم می‌شناسند. این مسجد تاریخی که قدمت آن احتمالا به دوره سلجوقیان بازمی‌گردد، ظاهری ساده و بی‌تجملات و در عین حال مجذوب‌کننده دارد. ناگفته نماند که زلزله سال 1193 خورشیدی سبب ویرانی و تخریب بخش‌های زیادی از این مسجد شد.

میدان و برج ساعت

بخش مرکزی شهر تبریز زیبایی و ابهت خود را از برج ساعتی دارد که در کاخ شهرداری تبریز واقع شده و از هر چهار طرف می‌توان نظاره‌گر شکوه و عظمت آن بود. برج ساعت تبریز هر 15 دقیقه یک‌بار با نواختن صدای زنگی خاطره‌انگیز، مردم را از گذر زمان باخبر می‌کند.

بعد از تماشای برج ساعت می‌توانید از اشیای نفیس موجود در عمارت موزه شهرداری تبریز هم دیدن کنید.

کلیسای شوغاگات مقدس

کلیسای شوغاگات مقدس تبریز یادگاری از دوران پهلوی است که در سال 1319 به دست سیمون منوچهریان، مدیر کارخانه چرم‌سازی تبریز، بنا شد. این کلیسا نمایی سنگی با ستون‌های مربعی‌شکل دارد. محراب و اتاق رختکن نیز بخش‌های دیگر فضاهای این کلیسا را تشکیل می‌دهند.

کلیسای مریم مقدس

عنوان قدیمی‌ترین و بهترین کلیسای تاریخی تبریز را هم باید به کلیسای مریم مقدس اختصاص بدهیم که در روزگار قدیم شکوه و جلال خاصی داشته است. این کلیسا که نام دیگر آن کلیسای حواری ارمنی است، به عصر صفویه تعلق دارد. جالب است بدانید که در گذشته فقط ارمنی‌های مسیحی اجازه ورود به این کلیسا را داشتند و به همین دلیل هم به آن حواری ارمنی می‌گویند. این کلیسا شکلی صلیبی با گنبد مرکزی و دو ناقوس دارد.

موزه ارامنه

اگر گذرتان به کلیسای مریم مقدس افتاد، حتما از موزه ارامنه تبریز در دل آن دیدن کنید. در این موزه آثار برجسته مذهبی متعلق به جامعه مسیحیت مانند طومارها، کتاب‌های خطی، لباس رهبران ارامنه، تابلوهای نقاشی، شمعدان‌، زیورآلات، سنگ‌نوشت‌ها، سکه‌های قدیمی، پارچه، صلیب، مجسمه و آثار هنری نگهداری می‌شود.

شاید برایتان جالب باشد بدانید که تبریز مشابهات زیادی هم با استانبول ترکیه دارد. در نتیجه، پس از بازدید از این شهر تاریخی می‌توانید با خرید بلیط تبریز استانبول دیدنی‌های آن شهر را هم از نزدیک تماشا کرده و مقایسه کنید.

خانه مشروطه

موزه مشروطه در تبریز

یکی از زیباترین خانه‌های تاریخی که با نمای ظاهری خیره‌کننده و تاریخ پرفرازونشیب خود قلب گردشگران را به لرزه درمی‌آورد، خانه مشروطه تبریز است. این عمارت قدیمی با پنجره‌های مشبک رنگی و حیاط باصفای خود، سبک معماری دوره قاجار را به نمایش می‌گذارد.

بد نیست بدانید که بعد از به توپ بستن مجلس توسط محمدعلی‌شاه، این خانه به پاتوقی برای تجمع برجسته‌ترین چهره‌های مشروطه تبدیل شد.

خانه سلطان القرایی

خانه سلطان القرایی تبریز از جمله عمارت‌های اعیانی این شهر است که به حاج میرزا جعفر سلطان‌القرایی، استاد کشف نسخه‌های خطی، تعلق دارد. این عمارت قدیمی از یادگاری‌های دوره قاجار است که تقریبا تمامی عناصر برجسته معماری آن دوره را در دل خود دارد.

خانه امیر کبیر

یکی از معروف‌ترین جاهای دیدنی تبریز که فرصت بازدید از آن را نباید از دست بدهید، خانه امیرکبیر معروف به باغ و عمارت امیر تبریز است. این عمارت در دوره ناصرالدین‌شاه قاجار به دستور شخص امیرکبیر ساخته شد و در دوره ولیعهدی محمدشاه قاجار محلی برای سکونت و انجام فعالیت‌های او بود.

خانه موزه ستارخان

بازدید از خانه ستارخان تبریز هم برای تاریخ‌دوستان با جذابیت زیادی همراه است. ستارخان برجسته‌ترین رهبر مشروطه‌خواهان بود که سال‌های زیادی از عمرش را وقف مبارزه با ظلم و تهاجم نیروهای روس و قاجار کرد.

امروز عمارت شخصی او که بخش‌های زیادی از آن در طول تاریخ تخریب شد، نمایشگاهی بزرگ برای مرور تاریخ دوره مشروطه است.

خانه موزه شیخ محمد خیابانی

فهرست خانه‌های قجری تبریز تمامی ندارد. یکی دیگر از بهترین این خانه‌ها، خانه موزه شیخ محمد خیابانی است که نام آن در فهرست آثار ملی ایران جا خوش کرده است. شیخ محمد خیابانی 15 سال در این عمارت زندگی کرده و امروز از آن به عنوان یکی از بهترین جاهای تاریخی تبریز یاد می‌شود.

خانه شربت اوغلی

در تبریز خانه‌های تاریخی بی‌شماری وجود دارد که هرکدام نوعی شاهکار معماری قلمداد می‌شوند. یکی از برجسته‌ترین این عمارت‌ها، خانه شربت اوغلی تبریز است که عناصری خاص و متمایز از معماری اصیل ایرانی را در دل خود دارد. دالان‌های طاق‌دار، ستون‌های چوبی با سرستون‌های گچی، اتاق‌های تودرتو و تالار مرکزی، از بهترین جذابیت‌های بصری این عمارت هستند.

خانه شربت اوغلی در تاریخ 6 اسفند 1379 با شماره 3222 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده و در حال حاضر به عنوان بنیاد ایران‌شناسی تبریز فعالیت می‌کند.

خانه بلورچیان

خانه بلورچیان تبریز هم از خانه‌های دیدنی تبریز است که به دوره قاجار تعلق دارد. بیشترین چیزی که در این عمارت نگاه‌ها را میخکوب می‌کند، نقش و نگارهای هنری حک شده بر در و دیوار، ایوان‌های ستون‌دار، پنجره‌های ارسی و حیاط باصفا و دلگشای آن است.

خانه امیرنظام

شاید بهترین و خاص‌ترین مصداق معماری دوره قاجار را بتوان خانه امیرنظام گروسی، سیاستمدار دوره قاجار، دانست. این خانه که به عنوان خانه امیرنظام تبریز شهرت دارد، حیاطی اندرونی و بیرونی با پنجره‌های مشبک و باغچه‌ای باصفا و سرسبز دارد و امروز به عنوان موزه قاجار تبریز پذیرای گردشگرانی است که به تماشای سکه، ظروف چینی، فلزات، آبگینه و ابزارآلات موسیقی علاقه‌ای وافر دارند.

خانه سلماسی

در خانه سلماسی تبریز که به آن نخستین موزه تخصصی سنجش ایران هم می‌گویند، گنیجنه‌ای ارزشمند از تلسکوپ‌های قدیمی، ساعت‌های قدیمی فرانسوی و سوئیسی، انواع گوناگون ترازو و تمام ابزارهای قدیمی اندازه‌گیری زمان انتظارتان را می‌کشد.

به این موزه خانه سلماسی می‌گویند؛ چراکه عمارت شخصی فردی به نام سلماس در دوره قاجار بوده است.

خانه صلح جو

خانه صلح جو تبریز هم از دیگر جاهای دیدنی تبریز است که نام آن را می‌توانید در فهرست آثار ملی ایران مشاهده کنید. این عمارت قدیمی، حیاطی اندرونی و بیرونی با یک ورودی اصلی و دو دالان دارد که هر بخش، عناصری باشکوه از معماری سنتی ایرانی را در دل خود دارند.

خانه کلکته چی

یکی دیگر از عمارت‌های قدیمی تبریز، خانه کلکته‌‌چی اوی تبریز است که به دوره پهلوی اول تعلق دارد. این خانه همان‌طور که از نامش می‌توان حدس زد، عمارت شخصی کلکته‌چی، از تاجران بزرگ تبریز، بوده است.

پنجره‌های رنگی، ستون‌های گچ‌کاری‌شده و کتابخانه‌ای قدیمی در حیاط مسجد جامع، از یادگاری‌های به‌جا مانده از خانواده کلکته‌چی است.

موزه عصر آهن

نخستین موزه صحرایی ایران با عنوان موزه عصر آهن در دل تبریز جا خوش کرده است. از عجایب این موزه، گورهای جنینی با شمایلی عجیب و غریب هستند که هر کسی با دیدن آن‌ها متحیر می‌شود. اشیای سفالی، جواهرات و ابزارهای جنگی متعلق به دوره هزاره اول قبل از میلاد هم سایر دیدنی‌های این موزه را شامل می‌شوند.

موزه کاریکاتور

موزه کاریکاتور تبریز با نام دیگر خانه هنر، بهشت علاقه‌مندان به هنر کاریکاتور است. در این موزه که اولین موزه کاریکاتور آسیاست، نگارخانه‌ها و نمایشگاه‌های هنری متعددی به چشم می‌خورد که اصلی‌ترین آن‌ها را می‌توان بخش مرتبط با آثار هنری کارتونیست‌های معروف دانست. کلکسیون پوستر، تمبر، کارت‌پستال و مجسمه‌های کارتونی هم از سایر دیدنی‌های این مجموعه محسوب می‌شوند.

موزه کفش تبریز

موزه کفش یکی از موزه‌های جالب تبریز است که لقب نخستین موزه کفش ایران و هفتمین موزه کفش جهان را دارد. در این موزه شانس ملاقات با کفش‌هایی متعلق به قومیت‌ها و دوره‌های مختلف را خواهید داشت. قدیمی‌ترین نسخه کفش موجود در این موزه هم عمری 450 ساله دارد.

موزه کتابت

موزه قرآن و کتابت تبریز هم از آن دسته موزه‌های جالبی است که نباید فرصت دیدن آن را از دست بدهید. در این موزه گنیجنه‌ای باارزش از نسخ قرآنی متعلق به دوره‌های مختلف، ظروف مزین به آیات قرآنی و آثار برجسته خوشنویسان سرشناس ایران نگهداری می‌شود.

جذاب‌ترین اثر موجود در این موزه را هم می‌توان قرآنی با خط کوفی منسوب به امام رضا (ع) دانست.

بازار تاریخی

معرفی جاهای دیدنی تبریز بدون اینکه از بازار تاریخی آن نام ببریم، ناتمام خواهد ماند. بازار تبریز از بزرگ‌ترین بازارهای سرپوشیده جهان است که نام آن به فهرست میراث یونسکو راه پیدا کرده است.

دوران اوج و شکوفایی این بازار را می‌توان به عصر صفویه نسبت داد. اگرچه از آن دوره سه قرن گذشته است، این بازار با بیش از پنج هزار غرفه سه طبقه‌ای، هنوز جایگاه محبوبی در قلب مردم تبریز و گردشگران این شهر دارد و بهترین مکان برای خرید سوغات تبریز است.

بازار فرش

بازار فرش تبریز از معتبرترین و شناخته‌شده‌ترین بازارهای فرش جهان است که با جادوی رنگ و نقش و نگارهای خیره‌کننده، همه را مجذوب خود می‌کند. این بازار معروف به‌جز فرش‌های نفیس و قیمتی، آثار تاریخی و هنری بسیاری را هم در دل خود جای داده است.

پارک ائل گلی

ائل گلی تبریز

برای گردش‌های عصرانه یا شبانه خود در تبریز می‌توانید روی پارک ائل گلی تبریز حساب کنید. این پارک که قدمت آن به عصر آق قویونلوها بازمی‌گردد، در گویش ترکی به معنای دریاچه مردم است. دریاچه‌ای زیبا به ابعاد 200 در 200 متر و یک عمارت هشت‌ضلعی در مرکز دریاچه، از جاهای دیدنی پارک ائل گلی تبریز محسوب می‌شوند.

پارک باغلارباغی

در پارک باغلارباغی تبریز همه گروه‌های سنی به یک اندازه سرگرم خواهند شد. این پارک قدیمی که تاریخ احداث آن به سال 1373 خورشیدی برمی‌گردد، امکانات رفاهی و تفریحی مناسبی برای گروه‌های سنی مختلف دارد.

شهربازی روباز با انواع وسیله‌های بازی مهیج، باغ پرندگان و حیوانات، زیپ‌لاین و کلبه وحشت از بخش‌های تفریحی جذاب این بوستان قدیمی هستند.

خانه نیکدل

یکی از زیباترین خانه‌های تاریخی تبریز که سبک معماری آن با هیچ بنای تاریخی دیگری در این شهر قابل قیاس نیست، خانه نیکدل تبریز است. وجود حیاطی باصفا و آرامش‌بخش، معماری خاص با هنر آیینه‌کاری، نقاشی‌های چشم‌نواز حک شده بر در و دیوار و گنجینه‌ای ناب از وسایل با قدمت تاریخی بالا، از جمله ویزگی‌های برجسته این عمارت قدیمی است.

خانه موزه شهریار

نام تبریز با استاد شهریار، شاعر معروف و خوش‌آوازه ایران، پیوندی ناگسستنی دارد. یکی از بهترین جاهای دیدنی تبریز هم که قصه زندگی این شاعر در سال‌های پایانی عمرش را برای شما روایت می‌کند، خانه موزه شهریار در محله مقصودیه است.

در موزه این عمارت آثار نفیسی از استاد شهریار مانند دست‌خط‌ها، کتاب‌ها، عکس‌ها، یادبودها، لوازم زندگی استاد، اسناد قدیمی و وسایل شخصی نگهداری می‌شود.

خانه پروین اعتصامی

خانه‌ای که پروین اعتصامی، شاعر زن بلندآوازه ایران، در آن چشم به جهان گشوده و سال‌های اولیه عمرش را در آن زیست کرده، می‌تواند از بهترین جاهای دیدنی تبریز باشد. معماری آجری و بی‌آلایش عمارت خانه پروین اعتصامی آرامش و صفای زندگی‌های قدیم را برایتان زنده خواهد کرد.

مقبره دو کمال

آرامگاه دو کمال تبریز همان‌طور که از نامش می‌توان حدس زد، پیکر دو کمال معروف را در دل خود جای داده است. یکی از این کمال‌ها کمال‌الدین مسعود خجندی، شاعر معروف تاجیکی و دیگری کمال‌الدین بهزاد، نگارگر برجسته عصر صفویه است. ناگفته نماند که به‌جز این دو چهره سرشناس، مقبره چند تن از بزرگان تاریخ هم در این آرامگاه و باغ دو کمال به چشم می‌خورد.

ارگ علیشاه

ارگ علیشاه یا ارگ تبریز بلندترین بنای آجری تبریز با عمر 700 ساله است که تاریخی بسیار پرفرازونشیب دارد. این ارگ ابتدا کاربری مسجد داشت و بعد به انبار غلات تبدیل شد. در نهایت هم در دوره قاجار با افزودن بخش‌های متعدد به این بنا، آن را به دژ نظامی تبدیل کردند.

در حال حاضر از این ارگ باصلابت و بلندقامت تنها یک دیوار قدیمی برجای مانده است. با این حال، همچنان ارزش تاریخی خود را دارد.

برج آتش نشانی

در دوران قدیم، امنیت شهر را با برج‌های مختلفی تامین می‌کردند که یکی از آن‌ها برج آتش نشانی با نام دیگر برج یانقین تبریز بود. این برج یادگار دوران قاجار است که طراحی دایره‌ای‌ با راه‌پله‌های حلزونی‌شکل دارد. در گذشته یک نفر در قسمت دیده‌بانی این برج می‌ایستاد و با دیدن آتش‌ در هر نقطه‌ای از شهر، زنگ بالای سر خود را به صدا درمی‌آورد تا ماموران آتش‌نشانی خود را سریع‌تر به محل حادثه برسانند.

مسجد جامع تسوج

برای ملاقات با یکی از باشکوه‌ترین و پرابهت‌ترین مساجد ایران، باید راهی شهر تسوج در فاصله 110 کیلومتری از تبریز شوید. مسجد جامع تسوج اصلی‌ترین جاذبه دیدنی این شهر است که قدمت آن به دوره تیموریان برمی‌گردد.

برج خلعت پوشان

یکی از برج‌های جالب تبریز، برج خلعت‌پوشان است که ظاهرا در قدیم محلی برای اعطای هدایای حکومتی به مردم و شاهزادگان بوده است. این برج مرتفع و بلندقامت، سه طبقه دارد که یکی از طبقات آن بدون سقف طراحی شده است.

مجتمع تفریحی رویال

برای اینکه به گردشگری‌تان در تبریز تنوع ببخشید، خوب است که ساعاتی را هم برای سیاحت در مجتمع تفریحی رویال تبریز خالی بگذارید. این مجموعه تجاری 5 طبقه با 100 واحد تجاری و چندین بخش تفریحی جذاب و مهیج، اوقاتی خوشی را برایتان به ارمغان خواهد آورد.

پارک جنگلی عباس میرزا

پارک جنگلی عباس میرزا از تفرجگاه‌های محبوب در تبریز است که فضایی سرسبز و دل‌انگیز دارد. این پارک از مساحتی بالغ بر 1800 هکتار برخوردار است و با دارا بودن زمین‌های بازی متنوع و آلاچیق‌های بی‌شمار، می‌تواند انتخاب خوبی برای استراحت گردشگران در این شهر باشد.

تفرجگاه عینالی

برای تفریح و سرگرمی در تبریز، بهترین گزینه می‌تواند تفرجگاه عینالی باشد که مجموعه‌ای کامل از امکانات تفریحی و رفاهی را در دل خود دارد. زیپ لاین، دریاچه مصنوعی، تله کابین، منطقه‌ای برای تمرین صخره‌نوردی و رودخانه آجی‌چای از بهترین بخش‌های تفریحی این منطقه هستند.

زیارتگاهی معروف تحت عنوان بقعه عون بن علی هم در ارتفاعات این تفرجگاه وجود دارد که زیارت در آن، آرامش را چاشنی لحظات شما خواهد کرد.

روستای کندوان

فعالیت‌های آتشفشانی، روستایی خارق‌العاده با آرامشی ناب به تبریز هدیه داده است که احتمالا نام آن را بارها شنیده‌اید. این روستا که آن را باید از قشنگ‌ترین جاهای دیدنی تبریز دانست، روستای کندوان نام دارد و بیش از هفت هزار سال از عمر آن می‌گذرد.

تماشای خانه‌هایی که در دل صخره و کوه بنا شده‌اند، لذت بردن از مناظر طبیعی این روستا از جمله باغات و چشمه‌های جاری شده در آن و خرید سوغاتی‌های محلی، بهترین تفریح شما در این روستا خواهد بود.

روستای لیقوان

پنیر لیقوان که آوازه آن همه ایران را پر کرده، محصول ناب یکی از بهترین جاهای دیدنی تبریز تحت عنوان روستای لیقوان است. این روستا به دلیل داشتن معماری خاص، خانه‌های پلکانی و دره‌ای خوش‌آب‌وهوا با نام دره لیقوان، به عنوان بهترین تفرجگاه مردم تبریز در فصل تابستان شناخته می‌شود.

پیست اسکی سهند

اگر فکر می‌کنید که زمستان نمی‌تواند فصل خوبی برای گشت‌وگذار در میان جاهای دیدنی تبریز جلفا باشد، باید بگوییم که سخت در اشتباه هستید. یکی از بهترین جاهای دیدنی تبریز که سفری سراسر خاطره را در زمستان برایتان رقم می‌زند، پیست اسکی سهند است.

مدرسه اسکی، تله‌اسکی، دستگاه‌های مجهز بالابر، آشیانه برف‌کوب و هتل ویلایی تنها گوشه‌ای از امکانات رفاهی و تفریحی این مجموعه هستند.

بازدید از بهترین جاهای دیدنی تبریز با سفر به تبریز

در این مطلب با فهرستی کامل از اسم جاهای دیدنی تبریز آشنا شدید. تابستان بهترین فصل سفر به تبریز است. پس تا دیر نشده، اقدامات اولیه سفر را انجام داده و با خرید بلیط هواپیما تبریز از سایت تریپ به آدرس www.trip.ir یا بلیط هواپیما استانبول به تبریز تابستانی جذاب و متفاوت را در میان دیدنی‌های تاریخی تبریز تجربه کنید.

هشدار! این مطلب صرفا برای آشنایی شما با کسب‌وکار مهمان منتشر شده است و سایت چطور هیچ مسئولیتی را در رابطه با آن نمی‌پذیرد. اطلاعات بیشتر