نارسایی مزمن وریدی یک بیماری شایع و قابل مدیریت است که با شناخت علائم، تشخیص زودهنگام و پیروی از توصیه‌های پزشکی، می‌توان جلوی عوارض جدی‌ آن را گرفت. پزشکان می‌گویند مبتلایان به این بیماری در نهایت، با مراقبت و توجه به سلامتی پاها، می‌توانند زندگی سالم و فعالی را تجربه کنند.

نارسایی مزمن وریدی چیست؛ دلایل ابتلا و عملکرد رگ‌ها

برای درک بیماری CVI، ابتدا باید عملکرد طبیعی رگ‌های خونی را بشناسیم. سیستم گردش خون بدن انسان شامل دو دسته اصلی رگ است؛ شریان‌ها که خون غنی از اکسیژن را از قلب به اندام‌ها می‌برند و وریدها که خون را از اندام‌ها به سمت قلب بازمی‌گردانند.

وریدهای پا، مسیری طولانی دارند و باید با نیروی جاذبه دست و پنجه نرم کنند. برای کمک به این مسیر دشوار، وریدها به دریچه‌های یک‌طرفه کوچکی مجهز هستند که خون را به سمت بالا هدایت کرده و از بازگشت آن به پایین جلوگیری می‌کنند.

نارسایی مزمن وریدی زمانی رخ می‌دهد که این دریچه‌ها به درستی کار نمی‌کنند. به دلایل مختلفی مانند عوامل ژنتیکی، افزایش سن یا فشار زیاد، این دریچه‌ها آسیب دیده و ضعیف می‌شوند. در نتیجه، مقداری از خون به سمت پایین برگشته و در وریدهای پا جمع می‌شود.

تجمع خون به مرور زمان باعث افزایش فشار در رگ‌ها، کشیدگی آن‌ها و در نهایت، اختلال در گردش خون طبیعی خواهد شد. این وضعیت یک فرآیند مزمن و تدریجی است و به همین دلیل نام «مزمن» را یدک می‌کشد.

کاخ سفید در سال ۲۰۱۸ برای اولین بار و به طور رسمی اعلام کرد ترامپ به نارسایی مزمن وریدی مبتلا است.

علائم نارسایی مزمن وریدی؛ از ورم پا تا واریس و زخم پوستی

تشخیص به موقع نارسایی مزمن وریدی کمک می‌کند جلوی پیشرفت بیماری و بروز عوارض جدی‌تر را بگیریم. علائم این بیماری در ابتدا ممکن است بسیار خفیف و حتی نادیده گرفته شوند اما با گذشت زمان تشدید می‌شوند. شایع‌ترین نشانه‌ ورم پا و مچ پا است. این ورم معمولاً در طول روز و پس از نشستن یا ایستادن طولانی‌مدت، بیشتر می‌شود و با بالا بردن پاها، کاهش پیدا می‌کند.

احساس درد، سنگینی یا گرفتگی در پاها، دومین نشانه است؛ این حس‌ به خصوص در پایان روز و پس از فعالیت، آزاردهنده می‌شود. بیمار همچنین متوجه یک‌سری تغییرات پوستی می‌شود. به دلیل تجمع مایعات و فشار در رگ‌ها، پوست پا ممکن است خشک، پوسته‌پوسته، یا تیره‌تر از حالت عادی شود. در برخی موارد، لکه‌های قهوه‌ای یا قرمز نیز ظاهر می‌شوند. دقیقا وجود همین مسئله در یکی از عکس‌ها باعث آشکار شدن بیماری دونالد ترامپ شد.

وریدهای برجسته و متورم که به شکل خطوط آبی یا بنفش روی سطح پوست دیده می‌شوند، یکی از شناخته‌شده‌ترین علائم CVI هستند. این عارضه در پزشکی واریس نامیده می‌شود و در مراحل پیشرفته‌تر، به دلیل کاهش اکسیژن‌رسانی به پوست، شاهد زخم‌هایی باز روی پاها هستیم که به سختی بهبود پیدا می‌کنند.

مراحل پیشرفت بیماری نارسایی وریدی؛ طبقه‌بندی از C۰ تا C۶

پزشکان برای ارزیابی شدت نارسایی وریدی از یک سیستم طبقه‌بندی بین‌المللی استفاده می‌کنند. این سیستم بیماری را به هفت مرحله (از C۰ تا C۶) تقسیم می‌کند که روند پیشرفت تدریجی آن را نشان می‌دهد.

اولین مرحلهC۰ است. بیمار مبتلا به نارسایی مزمن وریدی در این حالت هیچ علامت قابل مشاهده یا قابل لمسی ندارد اما به محض اینکه بیماری وارد مرحلهC۱ شود، می‌توان رگ‌های عنکبوتی یا وریدهای کوچک شبکه‌ای را روی پوست دید.

رنگ هشدار درباره مرحله C۲ وقتی به صدا درمی‌آید که وریدهای واریسی بزرگ و برجسته نمایان شوند. در مرحله بعدی که C۳ نامیده می‌شود، ورم در پاها قابل تشخیص است. مرحله بعدی C۴ خواهد بود و در آن تغییرات پوستی مانند تیرگی یا اگزما رخ می‌دهد.

دو مرحله آخر را با نام C۵ و C۶ می‌شناسیم. اولی وقتی شروع می‌شود که بتوانید جای زخم‌های بهبود یافته را ببینید اما در مرحله آخر خود زخم‌های وریدی فعال و باز روی پوست به چشم می‌خورند. هرچه بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده شود، مدیریت آن آسان‌تر و شانس جلوگیری از پیشرفت به سمت مراحل جدی‌، بیشتر خواهد بود.

سخنگوی کاخ سفید مدعی است کبودی‌ روی دست ترامپ به دلیل دست دادن‌های مکرر و مصرف آسپرین رخ داده‌اند.

آمار ابتلا به نارسایی مزمن وریدی و عوامل خطر

نارسایی مزمن وریدی برخلاف تصور، یک بیماری بسیار شایع است و صرفاً به افراد مسن محدود نمی‌شود. بر اساس آمارها، در ایالات متحده بیش از ۵۰ میلیون نفر به این بیماری مبتلا هستند. این عدد، باعث می‌شود CVI نسبت به بسیاری از بیماری‌های قلبی عروقی و دیابت چهره‌ای ترسناک‌تر به خود بگیرد.

علت ابتلا به بیماری نارسایی مزمن وریدی، در وهله اول سن است. هر چقدر عمر آدم بالا برود، دریچه‌های وریدی ضعیف‌تر می‌شوند. اگر والدین یا نزدیکان شما به این بیماری مبتلا باشند، احتمال ابتلای شما نیز بیشتر است. زنان، به ویژه پس از بارداری‌های متعدد، بیشتر در معرض خطر ابتلا قرار می‌گیرند.

چاقی و سبک زندگی کم‌تحرک، عامل دیگر ابتلا به CVI است. اضافه وزن، ایستادن یا نشستن طولانی‌مدت به رگ‌ها فشار وارد می‌کند. افرادی که قبلاً لخته خون در وریدهای عمقی پا داشته‌اند، نیز بیشتر از بقیه در معرض خطر قرار دارند.

ارتباط بیماری نارسایی مزمن وریدی با دونالد ترامپ

کاخ سفید در سال ۲۰۱۸ برای اولین بار و به طور رسمی اعلام کرد ترامپ به نارسایی مزمن وریدی مبتلا است. بیماری پس از معاینه پزشک و انجام آزمایش‌هایی مانند اولتراسوند بر روی پاهای او تصخیص داده شد. پزشکان در آن زمان وضعیت او را «خوش‌خیم» توصیف کردند و گفتند بیماری در افراد بالای ۷۰ سال شایع است.

در آن زمان شواهدی از لخته خون خطرناک یا بیماری شریانی وجود نداشت و تنها تشخیص CVI در دونالد ترامپ را تایید می‌کرد. در تصاویر جدیدی که هنگام برگزاری فینال جام باشگاه‌های جهان گرفته شد، ورم شدید مچ پا و نیمه‌باز بودن کفش‌های رئیس‌جمهور آمریکا جلب توجه کرد و یکبار دیگر باعث گمانه‌زنی‌ درباره وضعیت سلامتی او شد.

همچنین کبودی‌های روی دست ترامپ در تصاویر مختلف قابل مشاهده بود اما کارولین لویت، سخنگوی کاخ سفید رسماً اعلام کرد این کبودی‌ها با نارسایی مزمن وریدی ارتباط مستقیم ندارند و به دلیل تحریک جزئی بافت نرم ناشی از دست دادن‌های مکرر و مصرف آسپرین، رخ داده‌اند.

درمان و راه‌های پیشگیری از نارسایی مزمن وریدی

ابتلا به نارسایی مزمن وریدی به معنای پایان زندگی عادی نیست. با تشخیص به موقع و مدیریت صحیح، می‌توان به خوبی با آن زندگی کرد. هدف اصلی درمان، کنترل علائم و جلوگیری از پیشرفت بیماری است.

پزشک معمولا گزینه‌های درمانی و پیشگیرانه را به بیمار پیشنهاد می‌دهد که شامل تغییر سبک زندگی می‌شود. کاهش وزن، انجام ورزش‌های منظم (مانند پیاده‌روی و شنا) و پرهیز از نشستن یا ایستادن طولانی‌مدت برای بیماران مبتلا به CVI مفید است. آنها باید در طول روز، هر زمان که فرصت داشتند، پاهای خود را بالاتر از سطح قلب قرار دهند تا به بازگشت خون به سمت قلب کمک کنند.

استفاده از جوراب‌های مخصوص که فشار مناسبی به پاها وارد می‌کنند، یکی از موثرترین روش‌ها برای بهبود گردش خون و کاهش ورم است. در موارد پیشرفته‌تر، پزشک ممکن است روش‌هایی مانند اسکلروتراپی (تزریق ماده‌ای به داخل ورید برای از بین بردن آن)، لیزر درمانی، یا جراحی را توصیه کند.