به گزارش خبرنگار مهر، قلب را می‌توان موتور محرک بدن دانست که بدون توقف به کار خود ادامه می‌دهد. درک عملکرد قلب و توجه به سلامت آن، به ویژه در دنیای امروز که بیماری‌های قلبی به یکی از شایع‌ترین مشکلات بهداشتی تبدیل شده‌اند، ضروری است.

بیماری‌های قلبی عروقی، یکی از عوامل اصلی مرگ‌ومیر در بسیاری از کشورها از جمله ایران به شمار می‌روند. پیشگیری از بیماری‌های قلبی، تشخیص زودهنگام علائم آنها و انجام اقدامات درمانی به موقع، می‌تواند نقش زیادی در افزایش طول عمر و بهبود کیفیت زندگی افراد ایفا کند.

شاید تا چند سال قبل اگر کسی از سکته قلبی حرف می‌زد، ذهن مخاطب به سمت بیمار سفید موی می‌رفت، کمی چاق، با فشارخون بالا که روی تخت بیمارستان افتاده و با تنگی نفس دست و پنجه نرم می‌کند. اما امروزه واقعیت چیز دیگری است. در بسیاری از موارد با جوانانی روبرو هستیم که در دهه سوم یا چهارم زندگی دچار سکته قلبی و یا تنگی عروق خون رسان به قلب می‌شوند. کسانی که شاید هنوز با توجه به شرایط سنی که دارند، حتی برای یک نوبت چکاپ قلبی هم اقدام نکرده‌اند.

در سال‌های اخیر شاهد افزایش نگران کننده بروز سکته قلبی در جوانان ایرانی بوده‌ایم به طوری که متوسط سن سکته قلبی در ایران از حدود ۶۰ تا ۷۰ سال به ۴۰ تا ۵۰ سال کاهش یافته است. در حالی که چند دهه قبل حمله قلبی بین جوانان بسیار نادر بود، اکنون سهم جوانان زیر ۴۰ سال از سکته‌های قلبی در کشور بین ۵ تا ۱۰ درصد برآورد می‌شود. عددی که برای این گروه سنی، زنگ خطری جدی تلقی می‌شود.

بیماران قلبی جوان شده‌اند

رضا روان پارسا متخصص قلب و عروق و فوق تخصص آنژیوپلاستی، گفت: برخی از بیماران جوان با توجه به سن پایین و نداشتن سابقه قلبی خانوادگی، خودشان هم باور نمی‌کنند که ممکن است دچار بیماری قلبی شده باشند.

وی در توضیح علل کاهش سن بیماران قلبی، اظهار داشت: بخشی از آن به دلیل عوامل خطر سنتی مانند فشارخون بالا، قندخون بالا و یا چربی خون بالا است که در بسیاری موارد به دلیل عدم وجود علائم بالینی واضح و عدم غربالگری مناسب، تا سنین بالاتر تشخیص داده نشده باقی می‌مانند و زمینه ساز درگیری عروق قلبی می‌گردند.

این متخصص قلب و عروق ادامه داد: اما چیز دیگری که در کنار این موارد به صورت پنهان کار خودش را می‌کند، سبک زندگی امروزی ما است. تغذیه ناسالم، استرس مزمن، استعمال دخانیات، کم تحرکی، خواب نامنظم و…، تمامی این موارد دست به دست هم می‌دهند تا بدن‌هایی که باید در اوج توان خود باشند، از درون دچار بیماری شوند. یعنی مثلاً یک جوان ۳۰ ساله که هر روز قلیان یا سیگار می‌کشد، عملاً رگ‌هایش را به سمت انسداد پیش می‌برد.

روان پارسا گفت: در آنژیوگرافی هایی که برای بیماران جوان انجام می‌دهیم گاه با گرفتگی‌های بسیار جدی در عروق اصلی قلب مواجه می‌شویم. رگ‌هایی که خود بیماران هم باور نداشتند در حال بسته شدن تدریجی هستند. شاید تلخ باشد، اما بسیاری از مرگ‌های ناگهانی در جوانان ناشی از بیماری‌های پنهان قلبی است. بیماری‌هایی که اگر فقط چند ماه زودتر تشخیص داده می‌شدند به راحتی قابل کنترل بودند.

خطرات گرمای هوا برای بیماران قلبی

گرمای بی سابقه این روزهای ایران، در کنار خشکسالی مداوم سال‌های اخیر، به مسئله‌ای فراتر از یک معضل زیست محیطی بدل شده و سلامت جسمی به ویژه عملکرد قلب و عروق را تحت تأثیر مستقیم خود قرار داده است.

طبق گزارش‌های رسمی اورژانس کشور، در ماه‌های گرم هر سال، مراجعه به مراکز درمانی با علائم قلبی به بیش از ۱۵ تا ۲۰ درصد می‌رسد که بخش قابل توجهی از آنها در بیماران با سابقه بیماری قلبی رخ می‌دهد. از طرفی گزارش‌های سازمان بهداشت جهانی نیز هشدار داده‌اند که به ازای هر یک درجه افزایش متوسط دما، مرگ و میر ناشی از بیماری‌های قلبی عروقی حدود ۳ درصد افزایش می‌یابد؛ عددی که در کشورهایی با زیرساخت‌های تهویه‌ای ناکافی می‌تواند به مراتب بالاتر نیز باشد.

روان پارسا گفت: بیماران با سابقه نارسایی قلبی یا سکته قلبی، بیماران تحت درمان با داروهای ادرارآور، سالمندان و افراد مبتلا به دیابت یا فشارخون بالا در رأس گروه‌های پُرخطر قرار دارند که نیازمند توجه مضاعف هستند. لذا در این ایام، توجه به پیشگیری از عوارض گرمازدگی به ویژه در بیماران قلبی، اهمیت دوچندان دارد. مصرف منظم و کافی آب و مایعات باید حتی در غیاب احساس تشنگی صورت گیرد. البته در این بین، حجم و نوع مایعات مصرفی در بیماران نارسایی قلبی باید با مشورت پزشک معالج و بر اساس شرایط هر بیمار تنظیم شود.

این متخصص قلب و عروق تاکید کرد: تغییرات اقلیمی و گرمایش زمین، دیگر آینده‌ای دوردست نیستند و هم اکنون و در اینجا در حال رقم خوردن است. در چنین شرایطی مراقبت از سلامت قلب، تنها محدود به دارو و پیگیری‌های کلینیکی نیست؛ بلکه شامل تطابق با شرایط محیطی، مدیریت سبک زندگی، تغذیه و حتی برنامه‌ریزی روزانه بر اساس شرایط جوی می‌شود.

آلودگی هوا و افزایش بیماری‌های قلبی

پژوهش‌ها نشان داده است که قرار گرفتن در معرض هوای آلوده حتی در بازه‌های کوتاه مدت نیز می‌تواند با افزایش خطر حمله قلبی به ویژه در افراد مبتلا به بیماری‌های زمینه‌ای قلبی همراه باشد. در این میان، بیمارانی که سابقه گرفتگی عروق قلبی، آنژیوپلاستی، عمل بای پس عروق قلب، نارسایی قلب، آریتمی، فشارخون بالا و یا دیابت دارند، آسیب پذیرتر از دیگران هستند. به این گروه باید افراد با سنین بالاتر را نیز اضافه کرد، چرا که عملکرد سیستم قلبی عروقی با افزایش سن حساس‌تر شده و امکان تطبیق بدن با شرایط محیطی کاهش می‌یابد.

روان پارسا در همین زمینه اظهار داشت: آنچه اغلب کمتر به آن توجه می‌شود، نقش مرگبار آلودگی هوا بر سلامت قلب و عروق به ویژه در بیماران قلبی است.