گزارش جنجالی بخش تحقیقاتی مایکروسافت لیستی از مشاغل در معرض خطر هوش مصنوعی را منتشر کرده است. از نویسنده و روزنامه‌نگار گرفته تا برنامه‌نویس و تحلیلگر داده، بسیاری از مشاغل به‌اصطلاح «پشت میزی» در خط مقدم این تحول بزرگ قرار دارند. اما آیا این پایان راه است یا یک شروع جدید؟ بیایید نگاهی عمیق‌تر به آینده‌ای بیندازیم که هوش مصنوعی برای بازار کار ترسیم می‌کند.

روایت رسمی: کمک، نه جایگزینی

مایکروسافت که با ابزارهایی مانند کوپایلت و سرمایه‌گذاری هنگفت در OpenAI، خالق ChatGPT، در قلب انقلاب هوش مصنوعی قرار دارد، در گزارش جدید خود تلاش کرده است چهره‌ای خوش‌بینانه از آینده‌ی این فناوری ارائه دهد. پژوهشگران این شرکت ادعا می‌کنند که هوش مصنوعی قرار نیست شغل ما را «بدزدد»، بلکه آمده تا «نحوه‌ی انجام کار را تغییر دهد» و به‌عنوان یک دستیار هوشمند، میزان بهره‌وری را بالا ببرد.

در نتیجه‌گیری این پژوهش آمده که همانطور که دستگاه‌های خودپرداز باعث نشدند شغل کارمند بانک از بین برود، بلکه ماهیت آن را از شمارش پول به مشاوره‌ی مالی تغییر دادند، هوش مصنوعی نیز احتمالاً به جای حذف مشاغل، شرح وظایف آن‌ها را بازتعریف خواهد کرد.

اما آیا واقعیت همین است؟ مایکروسافت درحالی از هوش مصنوعی به‌عنوان «ابزار کمکی» یاد می‌کند که خودش در سال گذشته هزاران نفر را به دلیل »تمرکز بیشتر بر هوش مصنوعی» اخراج کرد. بیل گیتس، بنیان‌گذار مایکروسافت نیز بارها هشدار داده است که هوش مصنوعی بسیاری از مشاغل را «نابود» خواهد کرد. پس کدام روایت را باید باور کرد؟ روایت خوش‌بینانه‌ی پژوهشگران یا اقدامات عملی خود مایکروسافت؟

خط مقدم نابودی: ۴۰ شغلی که هوش مصنوعی در کمین آن‌هاست

لیست زیر شامل مشاغلی است که بیشترین «هم‌پوشانی» را با توانایی‌های فعلی هوش مصنوعی دارند. به عبارت ساده‌تر، این‌ها کارهایی هستند که مدل‌های زبان بزرگ (LLM) مانند ChatGPT یا جمنای در انجامشان عالی عمل می‌کنند: تحقیق، نوشتن، تحلیل داده، خلاصه‌سازی و ارتباطات دیجیتال. اگر شغل شما در این لیست است، وقت آن رسیده که مهارت‌های خود را بازبینی کنید.

مترجمان (شفاهی و کتبی)

مورخان

مهمانداران مسافری (غیر از هواپیما)

نمایندگان فروش خدمات

نویسندگان

نمایندگان خدمات مشتریان

برنامه‌نویسان ابزار CNC

اپراتورهای تلفن

کارمندان فروش بلیت و آژانس‌های مسافرتی

گویندگان رادیو و تلویزیون و دی‌جی‌ها

کارمندان کارگزاری

مربیان مدیریت مزرعه و خانه

بازاریابان تلفنی

دربان‌ها

دانشمندان علوم سیاسی

تحلیلگران خبر، گزارشگران و روزنامه‌نگاران

ریاضیدانان

نویسندگان فنی

نمونه‌خوان‌ها و ویراستاران

میزبانان رستوران و سالن

ویراستاران

اساتید دانشگاهی رشته تجارت

متخصصان روابط عمومی

معرفان و مروجان محصول

نمایندگان فروش تبلیغات

کارمندان افتتاح حساب جدید

دستیاران آماری

کارمندان پیشخوان و اجاره

دانشمندان داده

مشاوران مالی شخصی

مسئول بایگانی

اساتید دانشگاهی رشته اقتصاد

توسعه‌دهندگان وب

تحلیلگران مدیریت

جغرافیدانان

مدل‌ها

تحلیلگران تحقیقات بازار

اپراتورهای مرکز تماس ایمنی عمومی

متصدی مرکز تلفن

اساتید دانشگاهی رشته کتابداری

نکته غافلگیرکننده، حضور شغلی مانند «مدلینگ» در این لیست است که نشان می‌دهد هوش مصنوعی مولد تصویر (مانند DALL-E یا میدجرنی) نیز تهدیدی جدی برای مشاغل خلاقانه‌ای است که پیش از این در امان به نظر می‌رسیدند.

منطقه امن (فعلاً): ۴۰ شغلی که از طوفان هوش مصنوعی جان سالم به در می‌برند

در سوی دیگر، مشاغلی قرار دارند که به شدت به تعامل فیزیکی، مهارت‌های دستی پیچیده و حضور در دنیای واقعی وابسته‌اند. هوش مصنوعی هنوز نمی‌تواند لوله‌ی فاضلاب شما را تعمیر کند یا سقف خانه‌تان را ایزوگام کند.

اپراتورهای لایروبی

نگهبانان پل و سد

اپراتورهای تصفیه‌خانه آب

قالب‌سازان ریخته‌گری

اپراتورهای تجهیزات ریل‌گذاری و نگهداری

اپراتورهای شمع‌کوب

سنباده‌زنان و پرداخت‌کاران کف

خدمه بیمارستان

اپراتورهای قایق موتوری

اپراتورهای تجهیزات چوب‌بری

اپراتورهای تجهیزات سنگ‌فرش و آسفالت

خدمتکاران و نظافتچیان خانگی

کارگران سکوهای نفت و گاز

سقف‌سازان

اپراتورهای کمپرسور و ایستگاه پمپاژ گاز

کمک سقف‌سازان

سازندگان تایر

دستیاران جراحی

ماساژ درمانگرها

تکنسین‌های پزشکی چشم

اپراتورهای کامیون و تراکتور صنعتی

سرپرستان آتش‌نشانان

سیمان‌کاران و پرداخت‌کاران بتن

ظرف‌شویان

اپراتورهای تغذیه ماشین‌آلات

اپراتورهای ماشین‌آلات بسته‌بندی و پرکن

آماده‌کنندگان تجهیزات پزشکی

کارگران نگهداری بزرگراه‌ها

کارگران کمکی تولید

متخصصان پروتزهای دندانی

تعمیرکاران و تعویض‌کنندگان تایر

مهندسان کشتی

نصابان و تعمیرکاران شیشه خودرو

جراحان دهان، فک و صورت

اپراتورهای کارخانه و سیستم

متخصص آماده‌سازی و نگهداری جسد

کارگران کمکی (نقاش، گچ‌کار و …)

کارگران حذف مواد خطرناک

دستیاران پرستار

مسئول نمونه‌گیری خون

اما این امنیت تا کی ادامه دارد؟ فراموش نکنیم که پیشرفت در حوزه‌ی رباتیک نیز با سرعت سرسام‌آوری ادامه دارد. ربات‌های انسان‌نمای شرکت‌هایی مانند بوستون داینامیکس، روزی خواهند توانست این وظایف فیزیکی را نیز برعهده بگیرند.

انقلاب صنعتی جدید یا سناریوی ماتریکس؟ آینده‌ای که در انتظار ماست

بحث بر سر تأثیر هوش مصنوعی، ما را در برابر دو آینده‌ی متضاد قرار می‌دهد:

آینده‌ی آرمان‌شهری که در آن هوش مصنوعی راه‌حل بیماری‌هایی مانند سرطان و راز معماهای بسیار پیچیده‌ای مثل معادلات ناویه‌-استوکس را پیدا می‌کند؛ با خودکارسازی کارها، انسان‌ها از زحمت کار رها شده و با «درآمد پایه همگانی» به فعالیت‌های خلاقانه و علایق خود می‌پردازند؛ و بحران‌های جهانی مانند تغییرات اقلیمی با قدرت پردازش عظیم هوش مصنوعی حل می‌شوند.

یا نه؛ آینده‌ی ویران‌شهری که در آن بیکاری گسترده، طبقه متوسط را از بین برده و نابرابری ثروت به اوج خود می‌رسد؛ قدرت در دست عده‌ی معدودی که هوش مصنوعی را کنترل می‌کنند، متمرکز می‌شود؛ و جامعه دچار آشفتگی‌های اجتماعی شدید شده و سناریوهای علمی‌تخیلی مانند «ماتریکس» یا «ترمیناتور» به واقعیت نزدیک می‌شوند.

انقلاب هوش مصنوعی، مانند انقلاب صنعتی، بدون شک جهان را زیر و رو خواهد کرد. این تحول با درد و آشفتگی همراه خواهد بود، اما می‌تواند در کنارش، فرصت‌های بی‌سابقه‌ای نیز خلق کند. شما در کدام سمت این ماجرا ایستاده‌اید؟ آیا نگران آینده شغلی خود هستید؟ فکر می‌کنید هوش مصنوعی درنهایت برای بشریت نعمت خواهد بود یا تهدید؟