فرارو- محمد حسن خلیلی؛ ایران در حالی به ضرب الاجل اروپا برای دستیابی به یک توافق هسته‌ای با اروپا نزدیک و نزدیک‌تر می‌شود که همزمان فشارها به تهران برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه و بازگرداندن تحریمهای سازمان ملل بیشتر و بیشتر می‌شود.

به گزارش فرارو، مطابق آنچه در توافق «برنامه جامع اقدام مشترک» موسوم به «برجام» میان ایران و قدرتهای غربی در سال ۲۰۱۵ به امضا رسید، در صورتی که ایران از سوی یکی از اعضای شورای امنیت متهم به نقض تعهدات خود شود، مطابق سازوکاری به نام «مکانیسم ماشه» یا همان «اسنپ بک» تحریمهای پیشین شورای امنیت بدون نیاز به رأی‌گیری دوباره خودبه خود بازخواهد گشت.

نتایج دور نخست مذاکرات با اروپا

پس از برگزاری دور نخست مذاکرات میان ایران و تروئیکای اروپایی که به منظور دستیابی به یک توافق برای جلوگیری از فعال‌سازی مکانیسم ماشه در استانبول برگزار شد، خبرها از توافق طرفین برای ادامه مذاکرات حکایت داشت.

پس از پایان دور نخست مذاکرات میان ایران و اروپا بود که وزارت خارجه آلمان اعلام کرد تروئیکای اروپایی در نشست استانبول، پیشنهاد مشروطی را درباره تمدید مهلت فعال‌سازی مکانیسم ماشه به ایران ارائه کرده است.

وزارت خارجه آلمان اعلام کرد: «تروئیکای اروپایی آماده فعال‌سازی اسنپ‌بک (مکانیسم ماشه) است، با این حال، ما پیشنهاد تمدید آن را به شرطی که ایران به تعهدات قانونی خود عمل کرده و معیارهای مشخصی را رعایت کند، ارائه کرده‌ایم.»

همچنین پس از این دور از گفتوگوها لارنس نورمن، خبرنگار وال استریت ژورنال در حساب کاربری خود در توییتر نوشت: قرائت من در خصوص مذاکرات میان ایران با دیپلمات‌های اروپایی این است که هیچ پیشرفت بزرگی یا شکست بزرگی در مذاکرات امروز رخ نداد. گفت‌وگوهای معنادار با ایران با پیشنهادی روشن از سوی تروئیکای اروپایی و اتحادیه اروپا برای پیگیری دیپلماسی انجام شد. تروئیکای اروپایی آماده استفاده از مکانیسم ماشه است؛ اما [در عین حال] در صورتی که ایران گام‌هایی را بردارد، آماده است تا آن را تمدید کند. ایران این مسأله را رد نکرده است و همین امر نیز مهم است.

دور دوم مذاکرات در هاله‌ای از ابهام

با آنکه هم طرف های غربی و هم طرف های ایرانی پس از دور نخست نشست استانبول، از توافق برای ادامه مذاکرات سخن گفتند، اما دور بعدی مذاکرات میان ایران و تروئیکای اروپایی همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.

در همین ارتباط، اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه کشورمان روز دوشنبه ۱۳ مرداد در نشست هفتگی خود با خبرنگاران در پاسخ به پرسش خبرنگار خبرگزاری فرانسه درباره دور بعدی مذاکرات ایران و سه کشور اروپایی و اینکه آیا این مذاکرات برای رسیدن به نتیجه‌ای است و مذاکره درباره مباحث دیگر غیر از هسته‌ای است، گفت: در نشست استانبول طرفین تفاهم کردند گفت‌وگوها را ادامه دهند زمان و مکانش مشخص نشده و فعلا زمان آن را تعیین نکرده‌ایم ولی معاونان وزیر و همتایان در سه کشور در ارتباط هستند و هر زمان مشخص شد، اعلام می‌کنم.

وی همچنین عنوان کرد: موضوع مذاکره، هسته‌ای بوده است و هر مذاکره‌ای رفتیم با جدیت رفتیم و معتقدیم مذاکرات باید هدفمند باشد؛ ولی طرف‌های مقال ضرورتا چنین نبوده؛ در داخل مذاکرات مواردی را مطرح و بیرون از مذاکرات مباحث دیگری را عنوان می‌کنند.

غریب آبادی: واکنش ایران به فعال‌شدن «اسنپ بک» قاطع است

از سوی دیگر، معاون حقوقی و بین‌الملل وزیر امور خارجه ایران در واکنش به اظهارات غربی‌ها برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه گفت: اگر اروپا به مکانیسم ماشه روی آورد، سوءاستفاده از ساختارهای بین‌المللی است و جمهوری اسلامی ایران واکنش قاطعی به آن نشان می‌دهد.

معاون حقوقی و بین‌الملل وزیر امور خارجه با اشاره به اقدامات اروپایی‌ها در سال‌های اخیر در زمینه برجام یادآور شد: هفت سال پیش آمریکا از برجام خارج شد و اروپایی‌ها هم حتی یکی از تعهدات خود را انجام ندادند. حالا بعد از هفت سال یادشان افتاده که تفاهمی وجود داشته و تعهداتی بر عهده هردو طرف بوده است. واضح است این اقدام کاملاً سیاسی است نه حقوقی، بلکه اقدامی غیرقانونی است.

غریب‌آبادی تصریح کرد: اگر آنان به «اسنپ بک» یا «مکانیسم ماشه» روی آورند، باید بگوییم که چرا تعهدات خود را انجام نداده‌اند. این را هم برای سایر کشورها و هم برای سازمان ملل و شورای امنیت روشن کرده‌ایم که اگر چنین اقدامی صورت گیرد، سوءاستفاده از ساختارهای بین‌المللی است و جمهوری اسلامی ایران واکنش قاطعی به آن نشان می‌دهد.

نامه عراقچی به گوترش در خصوص اسنپ بک

در همین حال، اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه کشورمان در نشست خبری روز دوشنبه ۱۳ مرداد خود با اشاره به نامه عراقچی به گوترش در خصوص اسنپ بک گفت: ما ضرورتا انتظار نداریم نامه‌هایی که به دبیرکل می‌فرستیم جوابی دریافت کنیم و ما فقط نظرات خودمان را ثبت می‌کنیم تا دیگران هم مطلع شوند.

این در حالی است که چندی پیش، سید عباس عراقچی، وزیر خارجه کشورمان در سخنانی گفته بود: در نامه‌ای خطاب به آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل متحد، رئیس شورای امنیت، خانم کایا کالاس نماینده عالی اتحادیه اروپا، و اعضای شورای امنیت سازمان ملل، دلایل خود را تشریح کردم که چرا سه کشور اروپایی از هیچ‌گونه مشروعیت حقوقی، سیاسی و اخلاقی برای فعال‌سازی سازوکارهای برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت (مصوب ۲۰۱۵) برخوردار نیستند.

آمریکا: کارزار فشار حداکثری علیه ایران در حال اجراست

در همین حال، تامی پیگوت، معاون سخنگوی وزارت خارجه آمریکا عصر یکشنبه ضمن تمجید از کارزار فشار حداکثری آمریکا علیه ایران و حمله این کشور به ایران، ادعا کرد: «همزمان با این اقدامات، باب دیپلماسی باز و ترامپ آماده مذاکره با ایران است.

پیگوت در مصاحبه با «نیوز نیشن» در پاسخ به سوالی درباره احتمال حمله مجدد آمریکا به ایران «در صورت از سر گرفته شدن برنامه غنی‌سازی اورانیوم توسط ایران» مدعی شد: «من می‌توانم درباره اقدامات کنونی صحبت کنم. کارزار فشار حداکثری علیه ایران درحال اجراست تا مانع دسترسی ایران به درآمد ناشی از فروش نفت خود شود.»

او ادعا کرد: «ایران از سرمایه‌های خود برای انجام اقداماتی بی‌ثبات کننده، همچون برنامه هسته‌ای خود استفاده می‌کند. شاهد اعمال تحریم‌های بی‌سابقه علیه ایران هستیم تا ایران نتواند به سرمایه ناشی از فروش غیرقانونی نفت خود دست پیدا کند.»

پیگوت همچنین مدعی شد: «همزمان با این اقدامات، باب دیپلماسی رو به ایران باز است. ترامپ همزمان که به‌عنوان صلح‌طلب دست به اقدام می‌زند، همچنان آماده گفت‌وگوهایی است که شاید به آینده‌ای بهتر برای مردم ایران، آمریکا و منطقه منجر شود.»

نویسنده : محمد حسن خلیلی