باشگاه خبرنگاران جوان- حسین ذوالفقاری، دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر، گفت: براساس آمار‌های رسمی، حدود یک‌میلیون و ۸۰۰ هزار نفر در کشور به‌صورت تفننی مواد مخدر مصرف می‌کنند و با وجود اقدامات انجام‌شده، روند پیشگیری از اعتیاد همچنان نیازمند توجه جدی‌تر است.

وی گفت: یکی از مهم‌ترین چالش‌های جهانی در حوزه سلامت، تولید روزافزون مواد مخدر صنعتی و روان‌گردان است که در محیط‌های آزمایشگاهی پیشرفته ساخته شده و شناسایی آنها سال‌ها طول می‌کشد، درحالی‌که آثار تخریبی آنها در همین مدت، جوامع زیادی را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.

وی گفت: تفاوت فاحش قیمت مواد مخدر از مبدأ تا مقصد قاچاق، موجب شده است برخی مواد در مسیر انتقال تا ۴۰ برابر گران‌تر شوند و همین موضوع به یکی از عوامل اصلی تشدید اقتصاد قاچاق مواد تبدیل شده است.

وی گفت: در حال حاضر، حدود ۳۰۰ میلیون نفر در سراسر جهان انواع مواد مخدر را مصرف می‌کنند و بخش زیادی از آنها نیز شناسایی نشده‌اند.

وی افزود: حدود ۸۰ درصد مصرف جهانی مربوط به مواد روان‌گردان و صنعتی است و تنها ۲۰ درصد به مواد سنتی اختصاص دارد که این روند نگران‌کننده است.

وی گفت: ایران در خط مقدم مبارزه با مواد مخدر قرار دارد و بیش از ۴ هزار شهید در این مسیر تقدیم کرده است.

وی با اشاره به اقدامات ایران، افزود: بسیاری از کشور‌ها حتی به‌اندازه یک‌سوم نیروی پلیسی که ما از دست داده‌ایم، تلفات نداشته‌اند.

وی گفت: بر اساس پیمایش انجام‌شده در سال ۱۳۹۴، حدود ۲.۸ میلیون نفر معتاد در کشور شناسایی شدند و ۱.۶ میلیون نفر نیز به‌عنوان مصرف‌کننده تفننی معرفی شده‌اند.

دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر، با اشاره به وضعیت جهانی مواد مخدر گفت: یکی از مهم‌ترین مسائل امروز جهان از منظر نهاد‌های بین‌المللی، مسئله مواد مخدر است، به‌ویژه در حوزه تولید مواد مخدر صنعتی. وی گفت: امروزه در برخی کشور‌ها حتی در محیط‌های آزمایشگاهی پیشرفته، انواع روان‌گردان‌ها تولید می‌شود که شناسایی آنها ممکن است چند سال به طول بینجامد؛ اما در همین مدت، سلامت بخش قابل‌توجهی از مردم دنیا را هدف قرار می‌دهند.

وی گفت: یکی از عوامل تشدیدکننده این وضعیت، تفاوت فاحش قیمت مواد مخدر بین مبدأ و مقصد قاچاق است؛ به‌طوری‌که قیمت برخی از این مواد گاهی تا ۳۰ یا ۴۰ برابر در مسیر قاچاق افزایش می‌یابد.

وی افزود: همین موضوع باعث شده اقتصاد مواد مخدر به یکی از جدی‌ترین ابعاد این بحران جهانی تبدیل شود.

ذوالفقاری گفت: براساس آمار‌های رسمی، حدود ۳۰۰ میلیون نفر در سراسر دنیا انواع مواد مخدر را مصرف می‌کنند، درحالی‌که بسیاری از مصرف‌کنندگان نیز هنوز شناسایی نشده‌اند.

وی ادامه داد: حدود ۸۰ درصد مصرف جهانی مربوط به مواد صنعتی و روان‌گردان است و تنها ۲۰ درصد به مواد سنتی اختصاص دارد که همین ۲۰ درصد به دلیل اثرگذاری مخرب، نگرانی‌های بیشتری ایجاد کرده است.

وی با اشاره به سابقه ایران در مبارزه با مواد مخدر گفت: کشور ما سال‌هاست در خط مقدم این نبرد جهانی قرار دارد و تجربیات گسترده‌ای در این حوزه دارد.

وی افزود: پیش از انقلاب، کشت مجاز برخی مواد مخدر برای مصارف دارویی وجود داشت، اما پس از آن، شورای انقلاب این کشت را ممنوع کرد. البته در قانون فعلی، ماده ۴۱ اجازه بررسی مجدد را در صورت نیاز وزارت بهداشت و صنایع مرتبط داده است، اما به دلیل نگرانی از افزایش مصرف، از این ظرفیت استفاده نشده است.

وی گفت: ایران هزینه‌های بسیار سنگینی در مسیر مقابله با مواد مخدر پرداخت کرده است و تاکنون حدود چهارهزار شهید در این راه تقدیم شده است.

وی افزود: اگر آمار را دقیق بررسی کنیم، شاید ایران بیش از مجموع کل دنیا در این زمینه هزینه داده باشد. برخی کشور‌ها با ورود چند ده کیلو مواد مخدر، تبلیغات گسترده‌ای درباره مقابله انجام می‌دهند، درحالی‌که بار اصلی این مبارزه بر دوش ایران است.

وی اظهار کرد: نه‌تنها در حوزه میدانی، بلکه در عرصه‌های الکترونیکی و اطلاعاتی نیز کشور‌های دیگر به مسئولیت‌های خود عمل نکرده‌اند و جمهوری اسلامی ایران، عملاً بار اصلی را به دوش می‌کشد. به‌طور مثال، اگر تلفات نیروی پلیس کشور ما با سایر کشور‌ها مقایسه شود، به‌سختی می‌توان یک‌سوم یا حتی یک‌چهارم این تلفات را در کل دنیا مشاهده کرد.

ذوالفقاری در ادامه گفت: بر اساس پیمایشی که در سال ۱۳۹۴ انجام شده، حدود ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر معتاد در کشور شناسایی شدند و همچنین ۱ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر نیز به‌عنوان مصرف‌کنندگان تفننی معرفی شده‌اند.

وی ادامه داد: البته طبق نتایج تحقیقات ارائه‌شده در «همایش ملی سلامت روان» در سال ۱۴۰۱، آمار اعتیاد در کشور با وجود همه اقدامات، افزایش نسبی داشته است و این نشان‌دهنده نیاز به توجه جدی‌تر به حوزه پیشگیری است.

وی با اشاره به تغییر رویکرد جهانی در درمان اعتیاد گفت: قبلاً نگاه‌ها بیشتر مبتنی بر برخورد قهری بود، اما امروز رویکرد علمی، انسانی و درمان‌محور جایگزین شده است.

وی افزود: در ایران نیز دو مسیر درمانی برای افراد دارای اعتیاد پیش‌بینی شده است؛ یکی درمان اختیاری و دیگری درمان اجباری برای معتادان متجاهر که در معابر عمومی اقدام به مصرف می‌کنند.

وی گفت: در حال حاضر حدود ۸۵۰ مرکز کاهش آسیب در کشور فعال است که در کنترل بیماری‌هایی مانند HIV نقش مؤثر داشته‌اند. همچنین ۱۴۲۵ مرکز گذری، مراکز موبایل‌سِنتر و اقامتگاه‌های میان‌مدت برای خدمات‌رسانی فعال هستند.

وی افزود: تا کنون حدود ۱.۷ میلیون نفر تحت درمان قرار گرفته‌اند و امکان درمان اختیاری برای حدود ۱.۶ میلیون نفر فراهم است. همچنین ۹۳ مرکز درمان اجباری با ظرفیت پذیرش حدود ۴۵ هزار نفر در کشور فعال هستند.

ذوالفقاری با اشاره به نقش سازمان‌های مردم‌نهاد گفت: گروه‌های داوطلب و دغدغه‌مند نقش مؤثری در حوزه درمان و حمایت از معتادان ایفا کرده‌اند. وی افزود: یکی از تحولات مثبت، تنوع‌بخشی به روش‌های درمانی است که امروز مورد توجه جهانی نیز قرار گرفته است.

وی اظهار کرد: استفاده از دارو‌هایی نظیر متادون یا روش‌های نوین مانند تزریق زیرپوستی با اثر طولانی‌مدت، می‌تواند تحولی بزرگ در کاهش تمایل به مصرف مواد مخدر ایجاد کند، چرا که پاسخ‌دهی مغزی و روانی افراد را نسبت به مواد کاهش می‌دهد.

وی ابراز امیدواری کرد که با گسترش این روش‌ها، افراد دارای اعتیاد بتوانند بدون اختلال در زندگی روزمره، به فعالیت شغلی و اجتماعی بازگردند و به آغوش خانواده و جامعه برگردند.

ذوالفقاری تأکید کرد: ایران نه‌تنها در مبارزه، بلکه در حوزه درمان و کاهش آسیب نیز جزو کشور‌های پیشرو محسوب می‌شود و این مسئله مورد تأیید نهاد‌های بین‌المللی قرار گرفته است.

وی در پایان گفت: با وجود تمامی تلاش‌ها، هنوز با پدیده افزایش نسبی مصرف مواجه‌ایم که باید آن را در بستر علل ساختاری و جهانی مانند گسترش تولید مواد، سهل‌الوصول شدن روان‌گردان‌ها، و اقتصاد پرجاذبه قاچاق بررسی کرد.

وی خاطرنشان کرد: هزینه‌های مبارزه با مواد مخدر در کشور بسیار سنگین است؛ از هزینه‌های درمان و نگهداری معتادان گرفته تا بار سنگین قضایی و انتظامی. وی گفت: در برهه‌هایی، ۵۰ تا ۶۰ درصد زندانیان کشور به جرائم مرتبط با مواد مخدر اختصاص داشته‌اند و اکنون نیز درصد بالایی از جمعیت کیفری کشور به این مسئله مربوط می‌شود.

منبع: فارس