فرارو- دایان کیتن، بازیگر سرشناس آمریکایی و برنده اسکار، در سن ۷۹ سالگی در ایالت کالیفرنیا درگذشت.

به گزارش فرارو، دایان کیتن، یکی از نمادین‌ترین بازیگران زن سینمای آمریکا، در ۵ ژانویه ۱۹۴۶ در لس‌آنجلس، کالیفرنیا به دنیا آمد. او در خانواده‌ای متوسط و دور از صنعت فیلم بزرگ شد و دوران کودکی‌اش را در محله‌ای آرام در لس‌آنجلس گذراند.

ورود به دنیای هنر

کیتن در دبیرستان‌های محلی تحصیل کرد و سپس به کالج سانتا آنا (Santa Ana College) رفت، جایی که در رشته تئاتر فعالیت کرد. در سال ۱۹۶۶، او به نیویورک نقل مکان کرد و در مدرسه بازیگری Neighborhood Playhouse School of the Theater ثبت‌نام کرد. آموزش‌هایش تحت نظر مربیان برجسته‌ای مانند سانتافورد میسنر (Sanford Meisner) بود، که به او کمک کرد سبک منحصربه‌فردش – ترکیبی از شکنندگی، طنز و هوش عاطفی – را شکل دهد. قبل از ورود به سینما، کیتن در تئاتر برادوی درخشید؛ نقش‌آفرینی‌اش در نمایش "Hair" (۱۹۶۸) به عنوان یک هپی (hippie) جوان، توجه‌ها را به او جلب کرد و او را به عنوان یک استعداد نوظهور معرفی نمود.

ورود به سینما و موفقیت‌های اولیه

ورود کیتن به دنیای فیلم با نقش‌های کوچک در دهه ۱۹۶۰ آغاز شد، اما نقطه عطف حرفه‌اش در سال ۱۹۷۲ با بازی در نقش "کی آدامز" (Kay Adams)، همسر مایکل کورلئونه، در فیلم حماسی "پدرخوانده" (The Godfather) به کارگردانی فرانسیس فورد کوپولا بود. این نقش، که ابتدا برای بازیگران دیگری در نظر گرفته شده بود، کیتن را به عنوان یک ستاره تثبیت کرد و او را در کنار آل پاچینو و مارلون براندو قرار داد. موفقیت "پدرخوانده" (که بیش از ۲۵۰ میلیون دلار فروش داشت) درهای هالیوود را به روی او گشود و او را به یکی از بازیگران پرتقاضای دهه ۱۹۷۰ تبدیل کرد.

در اواسط دهه ۱۹۷۰، کیتن با همکاری مداوم با وودی آلن (Woody Allen) به اوج رسید. فیلم "آننی هال" (Annie Hall) در سال ۱۹۷۷، که کیتن نقش یک زن شهری پیچیده و جذاب را ایفا می‌کرد، نه تنها یک کمدی رمانتیک کلاسیک شد، بلکه برنده اسکار بهترین فیلم، بهترین کارگردانی و بهترین فیلمنامه شد. کیتن نیز برای این نقش برنده اسکار بهترین بازیگر زن شد – جایزه‌ای که او را به عنوان یکی از معدود بازیگرانی که در فیلم‌های وودی آلن برنده اسکار شده، تثبیت کرد. سبک لباس‌پوشی کیتن در این فیلم (کت‌های مردانه، کلاه لبه‌دار و شلوارهای گشاد) به یک مد جهانی تبدیل شد و تأثیر عمیقی بر فرهنگ پاپ گذاشت.

دوران اوج و تنوع نقش‌ها

در دهه ۱۹۸۰، کیتن نقش‌های متنوع‌تری را پذیرفت. در "ردز" (Reds، ۱۹۸۱) به کارگردانی وارن بیتی، نقش لوئیز بریانت (Louise Bryant)، روزنامه‌نگار و فعال حقوق زنان، را بازی کرد و برنده گلدن گلوب و نامزدی اسکار شد. این فیلم، که بر اساس زندگی واقعی جان رید (John Reed) ساخته شده بود، بیش از ۴۰ میلیون دلار فروش داشت و کیتن را به عنوان یک بازیگر جدی و تاریخی معرفی کرد. او همچنین در "به دنبال آقای گودبار" (Looking for Mr. Goodbar، ۱۹۷۷) نقش یک معلم ناشنوا را ایفا کرد که به اعتیاد و روابط خطرناک می‌افتد – نقشی جسورانه که بحث‌های زیادی در مورد مسائل اجتماعی برانگیخت.

کیتن در دهه‌های بعد به سمت کمدی‌های خانوادگی و درام‌های احساسی رفت. در "مردینز روم" (Marvin's Room، ۱۹۹۶)، نقش خواهر مریل استریپ را بازی کرد و برنده جایزه بهترین بازیگر زن در جشنواره برلین شد. فیلم‌های دیگری مانند "پدر عروس" (Father of the Bride، ۱۹۹۱) و "پدر عروس ۲" (۱۹۹۵) او را به عنوان یک مادر طنزآمیز و دوست‌داشتنی نشان داد. در دوران مدرن‌تر، "چیزی باید عوض شود" (Something's Gotta Give، ۲۰۰۳) با جک نیکلسون، یک رمانتیک‌کمدی موفق بود که بیش از ۲۶۰ میلیون دلار فروش داشت و کیتن را در نقش یک نویسنده میان‌سال درخشان کرد. او همچنین در "باشگاه همسران اول" (The First Wives Club، ۱۹۹۶) در کنار گلدی هاون و بیلی کریستال، یکی از کمدی‌های فمینیستی دهه ۱۹۹۰ را ساخت.

کیتن بیش از ۵۰ فیلم سینمایی و تلویزیونی بازی کرد و جوایز متعددی دریافت کرد، از جمله دو گلدن گلوب، یک اسکار افتخاری در سال ۲۰۱۷ برای دستاورد مادام‌العمر، و ستاره‌ای در پیاده‌روی شهرت هالیوود. او همچنین کارگردان و تهیه‌کننده بود و مستندهایی مانند "Heaven" (۱۹۸۷) را ساخت. در سال‌های اخیر، کیتن به مسائل اجتماعی مانند سلامت روان و سالمندی پرداخت و کتاب خاطرات "Then Again" (۲۰۱۱) را نوشت که به روابط خانوادگی‌اش، به ویژه با مادرش، می‌پردازد.

زندگی شخصی و چالش‌ها

زندگی شخصی کیتن همیشه در سایه حرفه‌اش قرار داشت. او هرگز ازدواج نکرد، اما روابط عاطفی طولانی با وودی آلن (دهه ۱۹۷۰) و وارن بیتی (دهه ۱۹۸۰) داشت. در سال ۱۹۹۶، دو فرزندخوانده به نام‌های سیدنی و دوک را به فرزندی پذیرفت و به عنوان یک مادر تک‌والد زندگی کرد. کیتن با مشکلات سلامتی مانند بولیمیا (اختلال خوردن) و سرطان پوست دست و پنجه نرم کرد و در مصاحبه‌ها درباره آن‌ها بازگو کرد. او همچنین علاقه‌مند به عکاسی و معماری بود و خانه‌های تاریخی لس‌آنجلس را بازسازی می‌کرد.

درگذشت

دایان کیتن در ۱۱ اکتبر ۲۰۲۵، در سن ۷۹ سالگی، در کالیفرنیا درگذشت. علت مرگ فاش نشده، اما دوستانش گفتند که سلامتی‌اش "ناگهان رو به وخامت گذاشت". خبر درگذشت او موجی از تسلیت‌ها از سوی همکاران مانند آل پاچینو و مریل استریپ را برانگیخت، که او را "یک استعداد بی‌نظیر و دوست واقعی" توصیف کردند.

بهترین فیلم‌های دایان کیتن

کیتن در بیش از پنج دهه، نقش‌هایی خلق کرد که بسیاری از آن‌ها کلاسیک‌های سینما هستند. بر اساس رتبه‌بندی‌های منتقدان (مانند Rotten Tomatoes و Los Angeles Times)، در اینجا ۱۰ فیلم برتر او بر اساس تأثیر فرهنگی، فروش و امتیازات نقدی فهرست شده است:

رتبه	فیلم (سال)	نقش	توضیح مختصر	امتیاز Rotten Tomatoes
۱	آننی هال (Annie Hall, ۱۹۷۷)	آننی هال	کمدی رمانتیک وودی آلن؛ برنده اسکار برای کیتن.	۹۷%
۲	پدرخوانده (The Godfather, ۱۹۷۲)	کی آدامز	حماسه مافیایی کوپولا؛ نقش کلیدی در سه‌گانه.	۹۷%
۳	ردز (Reds, ۱۹۸۱)	لوئیز بریانت	درام تاریخی؛ نامزدی اسکار.	۸۸%
۴	منهتن (Manhattan, ۱۹۷۹)	مری	کمدی سیاه وودی آلن؛ نماد نیویورک دهه ۱۹۷۰.	۹۴%
۵	به دنبال آقای گودبار (Looking for Mr. Goodbar, ۱۹۷۷)	ترزا دانلی	درام اجتماعی جسورانه؛ نامزدی گلدن گلوب.	۸۵%
۶	جرایم قلب (Crimes of the Heart, ۱۹۸۶)	لنوکس مگی	کمدی-درام خانوادگی؛ برنده جایزه‌های متعدد.	۸۰%
۷	چیزی باید عوض شود (Something's Gotta Give, ۲۰۰۳)	اریکا بری	رمانتیک‌کمدی با جک نیکلسون؛ فروش ۲۶۰ میلیون دلاری.	۷۱%
۸	پدر عروس (Father of the Bride, ۱۹۹۱)	نینا فاکس	کمدی خانوادگی؛ محبوب در باکس آفیس.	۷۱%
۹	مردینز روم (Marvin's Room, ۱۹۹۶)	بessie	درام احساسی با مریل استریپ؛ جایزه برلین.	۸۵%
۱۰	عشق و مرگ (Love and Death, ۱۹۷۵)	سونیا	کمدی فلسفی وودی آلن؛ طنز دیوانه‌وار کیتن.	۹۲%