سایک نیوز به نقل از ایسنا/کرمانشاه این روزها تک فرزندی به معضل بزرگ جامعه، خانواده‌ها و حتی خود کودکان تبدیل شده است، معضلی که در سال‌های آتی خود را بیشتر نشان خواهد داد. در این بین توجه به برخی راهکارها از سوی والدین، می‌تواند مشکلات کودکان تک فرزند را به حداقل برساند.

هفته کودک(۱۵ تا ۲۲ مهر) فرصتی است تا به این موضوع بپردازیم که حال که برخی از خانواده‌ها به هر دلیلی تک فرزندی را انتخاب کرده‌اند، باید چه راهکارهایی را در نظر بگیرند تا کمترین آسیب متوجه کودک آنها شود.

دکتر کیوان کاکابرایی دکترای روانشناسی در گفت و گو با ایسنا، با اشاره به پیامدهای متعددی که تک فرزندی برای کودکان هم در بعد فردی و هم اجتماعی به همراه دارد، گفت: یکی از مهمترین این پیامدها این است که چون این کودکان در داخل خانه در کنار فرزندان دیگر نبوده و فضای رقابتی برای آنها وجود نداشته است، آمادگی کامل برای اینکه در آینده وارد جامعه شوند را کسب نمی‌کنند. این کودکان تاب‌آوری پایین‌تری در برابر مشکلات جامعه دارند و از همین رو بیشتر در معرض انواع آسیب قرار می‌گیرند.

وی افزود: وقتی خانواده چند فرزند دارد، کودکان دائم در این فضا با یکدیگر رقابت می‌کنند و تعامل دارند، آشتی و دعوا می‌کنند و تلاش می‌کنند برای حل مسائل برنامه‌ریزی کرده و نقشه بکشند که این موارد در کودکان تک فرزند بسیار کمرنگ است. کودکان تک فرزند چون در خانه با فضای رقابتی مواجه نبوده و همه امکانات و شرایط برای آنها فراهم بوده، توقع دارند هنگام ورود به جامعه، مدرسه، دانشگاه، زندگی مشترک و بازار کار نیز فضا برای آنها به همین شکل فراهم باشد و از همین رو مقاومت آنها در برابر مسائل و مشکلات کمتر است.

این روانشناس با بیان اینکه کودکانی که در خانواده‌های چند فرزندی پرورش یافته‌اند تلاشگر هستند و برای مشکلات راهکارهای بهتری پیدا می‌کنند، اظهار کرد: این کودکان اکثرا عواطف و احساسات مانند خشم، آرامش، رقابت و حسادت را در همان فضای خانواده با کودکان همسال تجربه کرده‌اند و از همین رو هنگام ورود به فضای جامعه آماده‌تر هستند، در حالیکه تک فرزندها گاهی برخی از این احساسات را هنگام ورود به جامعه برای بار اول تجربه می‌کنند.

کاکابرایی معتقد است، کودکانی که چندفرزند هستند، معمولاً فرآیندهای شناختی و تحول روانی را بهتر از کودکان تک فرزند پشت سر می‌گذارند.

چند راهکارها برای خانواده‌های تک فرزند

وی با بیان اینکه در شرایط کنونی برخی از خانواده‌ها به هر دلیلی شرایط تک فرزندی را انتخاب کرده‌اند و از همین رو باید روش‌های مناسبی برای تربیت همان یک فرزند انتخاب کنند، افزود: سبک فرزندپروری برای کودکان تک فرزند بسیار حائز اهمیت است. اینکه والدین کودکان خود را با اصول تربیتی خردمندانه بار بیاورند و روش‌هایی را برگزینند که کودکان آنها تلاشگری و تاب‌آوری را بیاموزد.

این روانشناس با بیان اینکه بسیار مهم است والدین کودکان تک فرزند برای کودک خود زمان بگذارند و چند ساعت در طی روز را به بازی و وقت گذراندن با فرزند خود اختصاص دهند، اظهار کرد: بسیار ضروری است که خانواده‌های تک فرزند در صورت امکان ارتباط با خانواده‌های دیگر که کودک دارند را بیشتر کنند تا این کودکان بتوانند با یکدیگر تعامل داشته باشند.

کاکابرایی معتقد است، اینکه کودک ساعاتی از روز را در مهد کودک، مراکز بازی و یا پارک برای بازی با سایر کودکان بگذراند نیز بسیار می‌تواند برای کودکان تک فرزند مفید باشد.

تک فرزندها در آینده تنها هستند؟

این روانشناس به نگرانی برخی والدین درباره آینده تک فرزندان و اینکه چون خواهر و برادر ندارند تنها و بی‌پشتوانه می‌مانند نیز اشاره و خاطرنشان کرد: معتقدم این تصور اشتباه است، زیرا امروز شرایط زندگی اکثر افراد بگونه‌ای پیش رفته که حتی اگر خواهر و برادر هم داشته باشند، در حقیقت به تنهایی کارها و امور زندگی را پیش می‌برند. داشتن خواهر و برادر لزوما به این معنا نیست که کودکان در آینده تنها نخواهند ماند.

وی اضافه کرد: اگر روش تربیت در کودکان تک فرزند صحیح باشد، این افراد در بزرگسالی حتی اگر تنها هم باشند می‌توانند بخش عمده امور خود را در جامعه پیش ببرند.

وی با بیان اینکه تک فرزندی با وجود معایبی که دارد، بدون مزیت نیست، گفت: یکی از مزایای تک فرزندی این است که عموماً به نیازهای کودکان تک فرزند از جمله نیازهای عاطفی، روانی، اقتصادی و … بیشتر توجه می‌شود.

این روانشناس از اینکه والدین برای کودکان تک فرزند بیشتر در دسترس هستند نیز یاد کرد و ادامه داد: طبیعتا توجه و رفع نیازها در کودکانی که در خانواده چندفرزندی هستند، تا حدودی تقسیم می‌شود.

کاکابرایی در پاسخ به این پرسش که آیا کودکان تک فرزند به جهت اینکه همه نیازهای عاطفی و روانی آنها مورد توجه والدین قرار می‌گیرد، عزت نفس بیشتری دارند یا نه نیز گفت: عزت نفس فرآیندی چند وجهی است که عوامل مختلفی بر آن تاثیر می‌گذارد و رفع نیازهای کودک لزوما به معنای دادن عزت نفس به او نیست. اتفاقا در برخی از کودکان تک فرزند، والدین به دلیل شیوه‌های تربیتی نادرست احساس حرمت کاذب به فرزند خود می‌دهند که او را در آینده دچار مشکلات بیشتری خواهد کرد.