پس از انتشار مجوزهای میراث فرهنگی برای ساخت دو پاساژ تجاری در حریم کاخ گلستان که در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است، و همچنین هشدارهایی که درباره تهدید فرونشست در این محدوده داده شد، اینک کارزاری به انگیزه نجات «کاخ گلستان و محله عودلاجان» راه‌اندازی و از وزرای میراث فرهنگی و راه و شهرسازی، توقف این پروژه درخواست شده است.

به گزارش ایسنا، در متن این کارزار که از ۲۱ آبان‌ماه آغاز به کار کرده، خطاب به سیدرضا صالحی امیری، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و فرزانه صادق مالواجرد، وزیر راه و شهرسازی آمده است: «مجموعه کاخ گلستان به عنوان تنها اثر شهر تهران در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. همچنین، در شرق این مجموعه ارزشمند، بافت تاریخی محله عودلاجان به مساحت ۱۴۹ هکتار، به واسطه اصالت و یکپارچگی بافت و تعدد ابنیه ارزشمند، در تاریخ ۲۴ اسفند ۱۳۸۴ به‌عنوان میراث ملی شناخته می‌شود.

این دو مجموعه ارزشمند که در شرق و غرب خیابان ناصرخسرو واقع شده‌اند، در جوار همدیگر بافت یکپارچه‌ای را تشکیل داده‌اند و آسیب به هر یک بر دیگری اثرگذار خواهد بود و از طرفی به جهت نزدیکی با بازار بزرگ تهران، ظرفیت توسعه گردشگری پایدار و ایجاد بافت تاریخی سکونتی فرهنگی در مقیاس ملی را دارند.

با وجود تأکید قوانینی چون قانون مرمت و احیا در سال ۱۳۹۸، مصوبات شورای عالی و تأکید برنامه هفتم توسعه کشور، این دو مجموعه ارزشمند همچنان فاقد طرح ویژه با رویکرد راهکارهای تشویقی با هدف احیا و تقویت سکونت هستند و متأسفانه سوداگران در سالیان اخیر با چراغ سبز شهرداری تهران و ضعف اجرا و نظارت در بدنه نهادها، اقدام به تخریب ابنیه ارزشمند و ساخت‌وساز پاساژ و تغییر کاربری به تجاری کرده‌اند.

نمونه این اقدامات مخرب، دو پروژه بزرگ در روبه‌روی مجموعه جهانی شمس‌العماره با نام‌های پاساژ تجاری خان عالی (مروی سنتر) و بازار طلای خاورمیانه هستند که هر دو پروژه مذکور بدون تأمین حتی یک پارکینگ توسط مالکان، به‌صورت خارج از عرف اجازه ساخت ۴ طبقه در زیر به عمق نزدیک به ۲۰ متر را از اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان تهران دریافت کرده‌اند و به‌طور غیرکارشناسانه و تخصصی، هیچ‌گونه توجهی به وضعیت خاک، آب‌های زیرزمینی و موضوعات عملکردی و کارکردی و تأثیرات اجتماعی نشده است.

لذا با توجه به تأکید سازمان یونسکو به حفظ اصالت و یکپارچگی منظری، عملکردی و تهدیدهای اجتماعی و ترافیکی بر مجموعه جهانی کاخ گلستان و حفظ آبروی کشور ایران و جلوگیری از قرارگیری بنا در فهرست بناهای در خطر و خروج از فهرست جهانی یونسکو، به‌طور مشخص خواهشمندیم به فوریت دستور پیگیری موارد زیر را صادر کنید:

۱. با توجه به تخریب بنای واجد ارزش در پروژه خان عالی (مروی سنتر) و تأثیرات حفر زیرزمین منفی ۴ بر فرونشست بنای شمس‌العماره و خطر جدی خروج مجموعه از فهرست جهانی یونسکو، خواهشمندیم تا روشن شدن تمامی ابعاد حقوقی و فنی، دستور توقف صادر کنید و در صورت احراز تخلف، طبق قانون، مالک را مکلف به ساخت عین‌به‌عین کنید.

۲. با توجه به قرارگیری قنات ۷۰۰ساله مهرگرد که در محدوده کاخ گلستان و محله عودلاجان قرار دارد و روزگاری برای سیراب کردن مردم این محلات وقف و حفر شده و از طرفی جزو قنوات دارای دبی آب تهران محسوب می‌شود، دستور هرگونه گودبرداری همچون پروژه‌های مذکور در حریم این قنات را ممنوع و شرایط بهره‌برداری مجدد از آب این قنات را فراهم کنید.

۳. با توجه به‌عدم معرفی شفاف معیارهای ارزش و ابنیه واجد ارزش تاریخی – فرهنگی در این دو مجموعه، شاهد ارزش‌گذاری سلیقه‌ای و گاه همچون پلاک گاراژ مروی (پروژه خان عالی) و بنای قاجاری کوچه نقیب سادات، شاهد تغییر عقیده اداره میراث فرهنگی هستیم. همچنین متأسفانه به طور شبهه‌برانگیزی به یکباره سونامی تخریب در این محله سرعت گرفته است و سوداگران بدون دخالت و حراست میراث فرهنگی اقدام به تخریب ارزش‌های ابنیه می‌کنند. لذا خواهشمندیم به فوریت دستور جدی و پیگیری حقوقی مبنی بر بررسی تمامی مجوزات یک‌ساله اخیر در این خصوص را صادر کنید و اجازه ندهید حرمت بافت ثبت ملی عودلاجان بیش از این مضحکه سوداگران شود. همچنین طبق قانون دستور فرمایید تمام ابنیه‌ای که در سال جاری با هماهنگی افرادی تخریب شده‌اند، به صورت عین به عین بازسازی شوند.

۴. با توجه به اینکه ۲۰ سال از ثبت ملی بافت تاریخی محله عودلاجان می‌گذرد و در اواخر سال گذشته، میراث فرهنگی استان تهران اظهاراتی مبنی بر تعیین تکلیف در شورای وزارت داشتند، اما به طور شبهه‌برانگیزی تجمیع‌های چند پلاک و تغییر کاربری متناقض با رویکرد فرهنگی شورای عالی در حال گسترش هستند و صرفاً سوداگران در حال پیشرانی در این خصوص هستند. لذا خواهشمندیم به فوریت دستور جدی و پیگیری حقوقی مبنی بر فرآیند ابلاغ و بررسی این طرح و دلیل مجوزات متناقض با قانون پس از ثبت این بافت را در راستای احقاق حق و حراست از ارزش‌ها و هویت صادر فرمایید. همچنین خواهشمندیم به فوریت و حساسیت فنی دستور تهیه و تدوین طرح ویژه این دو مجموعه (عودلاجان و ارگ) را اعلام کنید.

۵. در آخر خواهشمندیم به جهت جلوگیری و پیشگیری از برخی دخالت و تصمیمات و اشتباهات عامدانه توسط کارشناسان و مدیران داخل وزارت به دلیل حفظ شرافت و حرمت و حق مردم ایران و حراست از هویت و میراث فرهنگی تجدیدناپذیر این کشور، با همکاری دستگاه‌های نظارتی و امنیتی، در صورت احراز تخلف، به‌صورت جدی و بدون اغماض با خاطیان در هر کدام از موارد فوق برخورد کنید.»