آرمین افشاری‌پور، وکیل پایه‌یک دادگستری، در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به افزایش مرخصی زایمان به ۹ ماه و الزام کارفرمایان به بازگرداندن مادران به شغل سابق، گفت: موجی از پرسش‌ها میان مردم ایجاد شده است، از شرایط استفاده و پرداخت حقوق تا دورکاری اجباری و کاهش سن بازنشستگی. این موضوع به یکی از پرتکرارترین دغدغه‌های حقوقی مادران شاغل و کارفرمایان تبدیل شده است.

وی افزود: مطابق ماده ۱۷ قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، مرخصی زایمان به ۹ ماه افزایش یافته و در صورت درخواست مادر، دو ماه پایانی نیز قابل استفاده در ماه‌های آخر بارداری است. برای استفاده از این مرخصی کافی است مادر در سال آخر منتهی به زایمان، ۶۰ روز سابقه پرداخت حق بیمه به سازمان تأمین اجتماعی داشته باشد.

الزام چهار ماه دورکاری برای مادران باردار

وی با اشاره به یک بخش دیگر از همین قانون تصریح کرد: قانون مقرر کرده است که کارفرمایان مکلف‌اند حداقل چهار ماه دورکاری را برای مادران بارداری که شغل آن‌ها قابلیت دورکاری دارد، فراهم کنند.

افشاری‌پور در ادامه اظهار کرد: طبق ماده یادشده، دولت موظف است حقوق مادر را در دوره مرخصی پرداخت کند و در مواردی که مرخصی زایمان موجب اخلال در فعالیت بخش خصوصی شود، با تأیید وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، هزینه تحمیل‌شده به کارفرما توسط دولت جبران می‌شود.

بازگشت الزامی به شغل سابق پس از مرخصی

این حقوقدان با استناد به تبصره ۲ ماده ۷۶ قانون کار گفت: پس از پایان مرخصی زایمان، کارگر زن باید به کار سابق خود بازگردد و این دوره با تأیید سازمان تأمین اجتماعی، جزو سوابق خدمتی او محسوب می‌شود.

وی افزود: اگر کارفرما از بازگرداندن مادر به همان جایگاه یا جایگاهی معادل سر باز زند، امکان طرح شکایت از طریق هیأت‌های حل اختلاف وزارت کار وجود دارد. قانون کار جابه‌جایی شغلی را مجاز دانسته اما هرگز اجازه تنزیل شغلی را نمی‌دهد.

جزئیاتی از دستورالعمل کاهش سن بازنشستگی برای مادران شاغل

چالش‌های کارفرمایی و سکوت قانون‌گذار

افشاری‌پور تأکید کرد: با وجود الزامی‌بودن مرخصی زایمان، قانون‌گذار تنها به حقوق مادر پرداخته و درباره چالش‌های کارفرما سکوت کرده است؛ با این حال در عمل، تخصیص منابع و جایگزینی نیرو در مدت مرخصی مطابق قانون کار انجام می‌شود و امکان استخدام موقت وجود ندارد.

وی در ادامه یادآور شد: قانون هیچ محدودیتی برای استفاده از مرخصی زایمان قرار نداده و حتی در قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت آمده است که مادران شاغلی که از زمان لازم‌الاجرا شدن این قانون، فرزندی به دنیا بیاورند، برای هر فرزند یک سال کاهش سن بازنشستگی خواهند داشت. برای فرزند سوم و بیشتر، این کاهش یک‌ونیم سال است.

وی در پایان افزود: حداقل سن بازنشستگی برای مادران دارای یک فرزند ۴۲ سال، برای دو فرزند ۴۱ سال و برای سه فرزند یا بیشتر ۴۰ سال و همراه با حداقل ۲۰ سال سابقه بیمه تعیین شده است. همچنین برقراری مستمری بازنشستگی متناسب با سنوات پرداخت حق بیمه محاسبه می‌شود.