شفاآنلاین »سلامت» در سال‌های اخیر، توجه به سلامت جنسی زنان یائسه بیش از گذشته اهمیت یافته است. در این دوران، تغییرات هورمونی، کاهش سطح استروژن و بروز علائمی همچون خشکی واژن یا درد در هنگام رابطه جنسی، کیفیت زندگی زنان را کاهش می‌دهد. اگر این شرایط با بی‌اختیاری ادرار همراه شود، می‌تواند موجب احساس خجالت، اضطراب، و حتی انزوای اجتماعی شود.

به گزارش شفاآنلاین بر اساس مطالعات مختلف، بین ۱۵ تا ۶۹ درصد از زنان در سراسر جهان درجاتی از بی‌اختیاری ادراری را تجربه می‌کنند و حدود نیمی از زنان میانسال از تأثیر آن بر زندگی روزمره خود گلایه دارند. بررسی علمی این مسئله، برای درک بهتر پیامدهای جسمی و روانی آن و طراحی راهکارهای درمانی مؤثر ضروری است.

سپیده پیوندی، استاد گروه زنان و مامایی و عضو مرکز تحقیقات سلامت جنسی و تولیدمثل دانشگاه علوم پزشکی مازندران به همراه دو همکار خود، در همین راستا مطالعه‌ای نظام‌مند انجام داده‌اند تا بر اساس شواهد موجود، تأثیر بی‌اختیاری ادراری را بر رضایت‌مندی زنان یائسه از فعالیت جنسی بررسی کنند. این تیم پژوهشی با مرور دقیق مقالات علمی موجود، کوشید تا روشن کند کدام نوع از بی‌اختیاری بیشترین اثر را بر جنبه‌های مختلف زندگی جنسی این گروه از زنان دارد و چرا هنوز شناخت دقیقی از این ارتباط در دست نیست.

یافته‌های این پژوهش نشان دادند که در میان انواع مختلف بی‌اختیاری، نوع ترکیبی بیشترین تأثیر منفی را بر عملکرد جنسی زنان دارد. این نوع بی‌اختیاری، ترکیبی از علائم استرسی (نشت ادرار هنگام عطسه یا خنده) و فوری (احساس ناگهانی و غیرقابل‌کنترل نیاز به ادرار) است.

سه مطالعه از میان مقالات بررسی‌شده، نشان دادند که بی‌اختیاری استرسی به‌طور خاص موجب کاهش میل جنسی می‌شود. در حالی‌که چهار مطالعه دیگر تأکید کردند که نوع ترکیبی تأثیر مخرب‌تری بر رضایت و عملکرد جنسی دارد. تنها یک مطالعه، ارتباط معناداری میان نوع استرسی و اختلال عملکرد جنسی گزارش کرده بود.

نتیجه‌گیری این مرور نشان می‌دهد که بی‌اختیاری ادراری، به‌ویژه از نوع ترکیبی، می‌تواند به‌صورت قابل‌توجهی رضایت زنان یائسه از رابطه جنسی را کاهش دهد. با این حال، برخی از مطالعات نتایج متفاوتی داشتند و برخی دیگر هیچ رابطه مستقیمی میان این دو متغیر گزارش نکردند. همین موضوع بیانگر آن است که عوامل متعددی از جمله وضعیت سلامت عمومی، سن، یا شرایط روانی می‌توانند بر شدت و تجربه این مسئله اثر بگذارند. پژوهشگران پیشنهاد می‌کنند که مطالعات آینده با تمرکز بر این عوامل و با روش‌های دقیق‌تر انجام شوند تا بتوان راهکارهای مؤثرتری برای ارتقای کیفیت زندگی این زنان ارائه داد.

در بررسی‌های تکمیلی، پژوهشگران به مطالعات بین‌المللی دیگری نیز اشاره کردند که نتایج مشابهی را گزارش داده‌اند. برای مثال، تحقیقی در سال ۲۰۱۷ نشان داده بود که احساس شرم ناشی از نشت ادرار در هنگام رابطه جنسی، به مرور زمان می‌تواند باعث اجتناب از روابط زناشویی شود.

در پژوهش دیگری، زنان مبتلا به بی‌اختیاری در مقایسه با همسرانشان رضایت کمتری از روابط عاطفی و جنسی داشتند و احساس می‌کردند کنترل کمتری بر بدن خود دارند. این نتایج تأکید می‌کند که بی اختیاری ادراری تنها یک مسئله جسمی نیست بلکه با ابعاد روانی و اجتماعی زندگی زنان نیز پیوند دارد.

در عین حال، برخی مطالعات نیز نشان داده‌اند که این اختلال اغلب کمتر از واقع تشخیص داده می‌شود، زیرا بسیاری از زنان به دلیل شرم یا تصور غلط از عادی بودن این وضعیت در دوران یائسگی، به پزشک مراجعه نمی‌کنند. در حالی‌که درمان‌های مختلف دارویی، فیزیوتراپی کف لگن، یا مداخلات روان‌درمانی می‌توانند به کاهش این مشکل و بازگرداندن اعتماد به نفس زنان کمک کنند.

این پژوهش که در «مجله علمی زنان، مامایی و نازایی ایران» وابسته به دانشگاه علوم پزشکی مشهد انعکاس یافته، تأکید دارد که شناسایی دقیق نوع بی‌اختیاری و آگاهی‌رسانی به زنان یائسه درباره روش‌های کنترل آن، گام مهمی در ارتقای سلامت جنسی و روانی آنان است.

این مرور نظام‌مند نشان می‌دهد که رسیدگی به مشکلات ادراری نباید صرفاً از منظر جسمی دیده شود، بلکه باید بخشی از مراقبت جامع از زنان در دوران یائسگی باشد.