تاثیر کاهش کارمزد معاملات بر بورس
*حمید میرمعینی/ کارشناس حوزه بورس
زمانی که یکی از عوامل هزینهای برای فعالان بازار کاهش پیدا میکند، کاهش کارمزد معاملات بورس بر گردش معاملات بیشتر تاثیرگذار خواهد بود، ولی تاثیر آن بر سرمایهگذاریهای اساسی قابل توجه نیست. البته اینکه چقدر کاهش کارمزد معاملات بورس بر نقدشوندگی بازار اثرگذار است چندان قابل ملاحظه و بررسی نیست و نمیتوان برای آندرصد تعیین کرد، اما میتوان گفت تغییر در کارمزد معاملات بهطور یقین بر نقدشوندگی در بازار تاثیرگذار است. در حال حاضر سایر عواملی که در نقدشوندگی بازار اثرگذار هستند تغییر قابل توجهی نکردهاند و باید تغییراتی هم در این مولفهها لحاظ شود تا نقدشوندگی ما افزایش پیدا کند؛ از جمله تغییر در ساختارها که شامل افزایش تعداد معاملات، افزایش تعداد فعالان در بازار و افزایش سهم شناور شرکت هاست. جذاب شدن بازار سرمایه منجر به تغییرات قابل ملاحظه و چشمگیری در حجم معاملات خواهد شد. بنابراین اکنون به نظر نمیرسد در این شرایط بازار، کاهش کارمزدها تاثیر زیادی بر نقدشوندگی داشته باشند. در واقع تاثیر کاهش کارمزد معاملات بورس در بازارهای پررونق مشهودتر است و اکنون نمیتوان امیدوار بود که تنها این یک عامل باعث شود عملیات سفته بازی و گردش معاملات افزایش پیدا کند. بنابراین تغییر این یک عامل تاثیر بسیار زیادی بر گردش معاملات نخواهد داشت. در مورد کاهش کارمزد کارگزاریها نیز باید گفت در حال حاضر اکثر شرکتهای کارگزاری با توجه به هزینههایی که دارند و حجم پایین معاملاتی که وجود دارد، با مشکل درآمدی مواجه هستند. اکنون نه به صلاح بازار است و نه به صلاح شرکتهای کارگزاری که بخواهیم تغییراتی را در کاهش کارمزد کارگزاریها ایجاد کنیم. درحال حاضر به دلیل شرایطی که بر بازار حاکم است کارگزاریها تحت فشار قرار دارند و به نظر نمیرسد اکنون زمان مناسبی برای تغییر و کاهش نرخ کارمزد کارگزاریها باشد. اگر قرار باشد کارمزد کارگزاریها توسعه پیدا کند و طرح تغییرات عملیاتی شود باید درآمد مناسبی برای آنها وجود داشته باشد، اما اکنون اکثر کارگزاریها با مشکلات مختلفی از جمله بالا بودن هزینه پرسنلی و سایر هزینهها و از طرف دیگر کاهش حجم گردش معاملات روبه رو هستند و در نتیجه درآمد آنها کاهش یافته است و حتی بسیاری از کارگزاریها در عمل دچار زیان شده و تقریبا در وضعیت مناسبی نیستند. در تمام دنیا گردش معاملات شاید به اندازه ایران تاثیری بر کارمزد کارگزاریها نداشته باشد. در سایر کشورها به دلیل بالا بودن عمر بازارشان، تعداد زیاد فعالان بازار و حجم بالای گردش معاملات از گردش معاملات خود منتفع میشوند. ولی در ایران طی دو سال اخیر به دلیل وجود ریسک در بازار سرمایه و همچنین عدم ورود سرمایهگذار جدید، کارگزاریها و شرکتها تحت فشار قرار گرفته اند و از طرفی هم این رکودی که بر بازار سرمایه حاکم شده آنها را با مشکلات بسیاری مواجه کرده است. بنابراین اکنون زمان مناسبی برای کاهش حجم کارمزد کارگزاریها نیست، مگر اینکه حجم گردش معاملات ما افزایش پیدا کند.