جشنواره های هند ( جالب ترین و عجیب ترین جشنوراه های هندوستان )

جشنواره های هند : هند با عنوان «سرزمین جشنواره‌ها» شناخته می‌شود و اگر از حق نگذریم، شایسته‌ی این لقب نیز است. برای آشنایی با جشنواره‌های مختلف سرزمین هندوستان، در ادامه همراه کجارو باشید.

هند یکی از کشورهای سکولار و نیز نمونه‌ی بارز «وحدت در کثرت» جهان به شمار می‌رود. این کشور به داشتن فرهنگی غنی و نیز اقوام و نژادهای متنوع و گوناگون معروف است. همچنین هند جشنواره‌های بسیاری نیز برگزار می‌کند که بیشترشان در سطح جهان زبانزد عام و خاص هستند. تقریبا ماهانه یک یا چند جشنواره و فستیوال مختلف در هند برگزار می‌شود. یکی دیگر از نکات قابل توجه این موضوع این است که تمامی اقشار جامعه‌ی هند در جشنواره‌های مذکور شرکت می‌کنند.

پایکوبی، موسیقی و آوازهای سنتی از جمله عناصر جدایی‌ناپذیر فستیوال‌‌های هند هستند

برخی از این جشنواره‌ها مختص منطقه‌ای خاص بوده و برخی دیگر نیز در کل کشور برگزار می‌شود. این جشنواره‌ها معمولا با حضور رنگ‌های شاد و جذاب شناخته می‌شوند. پایکوبی، موسیقی و آوازهای سنتی از جمله عناصر جدایی‌ناپذیر فستیوال‌های هند هستند.

فستیوال‌های هند زمان مناسبی برای گرد هم جمع شدن، دیدار دوستان و آشنایان، آشتی با دشمنان و حتی مراسمات ازدواج است. مردم هند از هر طبقه و صنفی در این جشنواره‌ها شرکت کرده و با فراموشی مشکلات و غم و غصه‌هایشان به جشن و شادی می‌پردازند.

امروز، با توسعه و ترویج فرآیند جهانی شدن، جشنواره‌ها و فستیوال‌های هند دیگر محدود به مرزهای این کشور نبوده و در اقصی نقاط دنیا برگزار می‌شوند. مهاجران هندی که در کشورهای خارجی زندگی می‌کنند، جشنواره‌های بومی و سنتی خود را به آنجا انتقال داده‌اند. در ادامه با برخی از پرطرفدارترین جشنواره‌های هندی آشنا خواهیم شد.

هولی (Holi)

هولی یکی از محبوب‌ترین جشنواره‌های هند است که نه تنها در هند بلکه در کشورهای زیادی که دارای جمعیت هندو هستند هم برگزار می‌شود. هولی، جشنواره‌ی رنگ‌ها است. طی این جشنواره، مردم روی یکدیگر پودر رنگ می‌پاشند، با آب‌های رنگین بازی می‌کنند و با استفاده از بادکنک‌های پر از رنگ و تفنگ‌های پلاستیکی به رنگ‌آمیزی هم می‌پردازند.

حتی غریبه‌ها نیز از این جنگ رنگی در امان نیستند؛ هر کسی که در طول جشنواره‌ی هولی از خیابان عبور کند یا در تراس خانه‌اش ایستاده باشد هم رنگی خواهد شد. همچنین نوشیدنی و شیرینی نیز در این جشنواره صرف می‌شود. مردم با یکدیگر احوال‌پرسی کرده و حسابی شاد و مسرور می‌شوند.

نگ پانچامی (Nag Panchami)

اگرچه مارهای سمی از نظر مردم بیشتر نقاط جهان موجوداتی خطرناک هستند اما هندوها طی جشنواره‌ی «نگ پانچامی» آن‌ها را مورد احترام قرار داده و پرستش می‌کنند. در طول این جشنواره‌ی منحصر به‌فرد، مردم هند طی مراسمی مذهبی به پرستش و عبادت مارهای نقاشی، سنگی، چوبی یا مجسمه‌های نقره می‌پردازند.

هندوها، مجسمه و بت مارها را با شیر غسل داده و سپس با گل، غذا و شیر از آن‌ها پذیرایی می‌کنند. هندوها در این مراسم از مارهای «پاتال لوک» طلب آمرزش، آسایش و رفاه زندگی خود را می‌کنند.

جشنواره ارابه (Rath Yatra)

فستیوال Rath Yatra یا جشنواره‌ی ارابه از جمله پرطرفدارترین جشنواره‌های هند است که در شهر پوری و همچنین برخی نقاط این کشور برگزار می‌شود. این جشنواره، در واقع گرامیداشت بازدید سالانه‌ی خدای هندوها به نام «جاگانات» از معبد اصلی گاندیچا است. طی این جشنواره، خدایگان هندوها شامل جاگانات، خواهر کوچکش سوبادرا و برادر بزرگش بالابادرا داخل یک ارابه‌ی بسیار بزرگ و تزئین شده قرار می‌گیرند که نشانگر معابد هندوها هستند. معمولا جمعی از مردم این ارابه‌ها را از معبد اصلی تا معبد گادینچا حمل می‌کنند. مجسمه‌های خدایان هندی تا ۹ روز در این مکان باقی می‌مانند و سپس به معبد اصلی بازگردانده می‌شوند.

گردشگران و زائران زیادی از هند و دیگر نقاط جهان به پوری می آیند تا شاید بتوانند در حمل این ارابه‌ها سهمی داشته باشند؛ اگر آنان موفق به این کار شوند، به مثابه‌ی لطف خدایان هندو نسبت به آنان است. از آنجایی که غیرهندوها اجازه‌ی ورود به معابد هندوها را ندارند، می‌توانند به این جشنواره آمده و مجسمه‌های خدایان آنان را از نزدیک مشاهده کنند.

خیابان‌های شهر پوری در طول جشنواره‌ی ارابه، شبیه به کارناوالی مذهبی می‌شود. در این جشنواره، موسیقی مذهبی پخش می‌شود، طبل‌ها نواخته می‌شوند و مردم در سنین مختلف برای تماشای آن به خیابان‌ها می‌آیند.

بیهو (Bihu)

یبهو، مجموعه‌ای از سه جشنواره‌ی فرهنگی است که در آسام هند برگزار می‌شود. این جشنواره‌ها با کشاورزی در ارتباط هستند. جشنواره‌ی بیهو با موسیقی و رقص سنتی همراه است. «بوهاگ بیهو» محبوب‌ترین جشنواره از فستیوال‌های سه‌گانه‌ی بیهو است که آغاز سال نو آسامی را گرامی می‌دارد. کشاورزان در طول این جشنواره، زمین‌های خود را برای کشت محصولات کشاورزی آماده می‌کنند و شادی و سرور کل شهر را فرا می‌گیرد.

مردم به برگزاری میهمانی و طبخ غذاهای سنتی در خانه‌های خود می‌پردازند. گاوها شستشو داده شده و پرستش می‌شوند. مردم لباس‌های نو بر تن می‌کنند و آماده‌ی دیدارها و رفت‌وآمدهای اجتماعی می‌شوند. زنان برای داشتن یک زندگی بابرکت دعا کرده و جوانان نیز در مراسمات پایکوبی سنتی بیهو شرکت می‌کنند.

جشنواره نوک شاخ (Hornbill Festival)

قبایل زیادی در ایالت ناگالند هند زندگی می‌کنند که هر یک سنت‌ها و فرهنگ‌های خاص خود را دارند. «جشنواره‌ی نوک‌شاخ» که به منظور گرامیداشت پرنده‌ای رنگارنگ و بومی این منطقه به همین اسم نامگذاری شده است، برای گردهمایی قبایل مختلف این مکان برگزار می‌شود. دولت هند نیز این جشنواره را به رسمیت می‌شناسد که از ظن آنان، فستیوال نوک‌شاخ موجب ترویج و توسعه‌ی روابط قبایل مختلف و نیز اشاعه‌ی فرهنگ آنان به سراسر جهان می‌شود.

گردشگران زیادی از اقصی نقاط دنیا به هند می‌آیند تا در جشنواره‌ی نوک‌شاخ شرکت کرده و از موسیقی سنتی، پایکوبی، غذاهای قبیله‌ای، کشتی گرفتن مردم بومی، تیراندازی سنتی، بازی‌های محلی، نمایشگاه گل‌ها و بسیاری دیگر بهره‌مند شوند. صنایع دستی بسیار جالب و منحصر به‌فردی در طول این جشنواره به فروش می‌رسند. همچنین جشنواره‌ی بین‌المللی موسیقی راک تک‌شاخ نیز در اثنای این فستیوال برگزار می‌شود که به هرچه جذاب‌تر شدن آن می‌افزاید.

گانش چاتورتی (Ganesh Chaturthi)

گانش چاتورتی، جشنواره‌ای است که زادروز یکی از خدای هندوها یعنی، «گانشا» را گرامی می‌دارند. گفته می‌شود گانشا، خدای سعادت و نیز پیام‌آور آغازی جدید است. طی این فستیوال، مردم هند به مدت ۱۰ روز، به پرستش و عبادت صدها مجسمه و بت خدای گانشا در اندازه‌های مختلف می‌پردازند. در آخرین روز از این جشنواره، مردم مجسمه‌ی گانشا را در آب غسل می‌دهند. سپس مردم به خیابان‌ها آمده و به جشن و آواز و پایکوبی می‌پردازند.

جشن رخشابندان (Raksha Bandhan)

جشن رخشابندان، عهد و میثاقی است که عشق خواهر و برادری را نشان می‌دهد. رخشابندان که در لغت به معنی «عهد محافظت» است، قطعا از جمله جشنواره‌های منحصر به‌فرد و خاص جهان به شمار می‌رود. طی این جشنواره، خواهر خانواده، مچ‌بند یا ریسمانی مقدس به دست برادرش بسته و برای او آرزوی خوشبختی می‌کند. در مقابل، برادر او نیز با خود عهد می‌کند که خواهرش را از هرگونه صدمات و خطرات حفظ کند.

جشن رخشابندان اهمیت به‌سزایی در تاریخ هند داشته است. داستان‌هایی وجود دارند که طبق آن‌ها، یکی از ملکه‌های هندوها ریسمانی مقدس بر دست یک فرمانروای گورکانی می‌بندد تا با عشق و محبت خود او را از حمله به سرزمینش باز دارد. بنابراین، بر اساس جشنواره‌ی رخشابندان از گذشته تاکنون، نیازی نیست که رابطه‌ی خواهر و برادر حتما خونی باشد.

پوش میلا (Poush Mela)

پوش میلا، جشنواره‌ای سالانه است که در سنتینیکتان به مدت سه روز برگزار می‌شود. البته ممکن است گردشگران بیشتر از سه روز در اینجا بمانند. یکی از جاذبه‌های اصلی این جشنواره، آوازخوانی گروه موسیقی سنتی بنگال است.

صنایع دستی روستاهای بنگالی نیز در این جشنواره به فروش می‌رسند. گردشگران همچنین می‌توانند در طول جشنواره‌ی پوش میلا، از دانشگاه معروف ویسوا براتی نیز بازدید کنند که توسط یکی از شخصیت‌های برجسته‌ی هندی یعنی رابیندرانت تاگور تاسیس شده است.

ویساکی (Vaisakhi)

ویساکی جشن برداشت محصولات کشاورزی هند و نیز گرامیداشت سال نو پنجابی است. طی این فستیوال، جشن‌های مختلفی در روستاهای پنجاب برگزار می‌شود. مردم در طول روز در مزارع کشاورزی به برداشت گندم می‌پردازند و در پایان با جشن و پایکوبی به خانه‌های خود باز می‌گردند. مردم پنجاب در خیابان‌ها به رقص و شادی می‌پردازند. جشنواره‌ی ویساکی در میان هر دو پیروان هندو و سیخ گرامی داشته می‌شود و همه با هم مشغول جشن و شادی می‌شوند.

دوسهرا (Dussehra)

دوسهرا جشنواره‌ی خاص و منحصر به‌فردی است که مردم طی آن، پیروزی خوبی بر بدی را جشن می‌گیرند. این جشنواره رابطه‌ی نزدیکی با حماسه‌ی هندوها، رامایانا و پیروزی او بر پادشاه شرور یعنی راوانا دارد. در طول جشنواره‌ی ۱۰ روزه‌ی دوسهرا، بازیگران محلی به ایفای نقش حماسه‌ی راما پرداخته و مردم را سرگرم می‌کنند. این جشنواره با به آتش کشیدن تندیس راوانا که نماد پلیدی و شرارت است، به پایان می‌رسد.

جشنواره شتر پوشکار (Pushkar Camel Festival)

جشنواره‌ی شتر پوشکار، یکی از پرطرفدارترین فستیوال‌های هند است. در گذشته، این جشنواره مختص حیوانات دامی و چارپایان بود که طی آن گاو، گوسفند، شتر و دیگر حیوانات دامی خرید و فروش می‌شدند. اما امروز، علاوه بر موارد یاد شده، این جشنواره‌ی ۵ روزه شامل فعالیت‌ها و سرگرمی‌های دیگری مانند مراسم ازدواج و مسابقات «سبیل» نیز می‌شود.

از جمله جدیدترین بخش‌های اضافه شده به این جشنواره می‌توان به برگزاری مسابقه‌ی کریکت بین مردم محلی پوشکار و گردشگران اشاره کرد. مردم در این جشنواره اقدام به فروش صنایع دستی خود می‌کنند. جشنواره‌ی شتر پوشکار با یک مسابقه‌ی شتردوانی و نیز پخش موسیقی آغاز می‌شود.

کریشنا جانماشتامی (Krishna Janmashtami)

این فستیوال هندویی در گرامیداشت زادروز «لرد کریشنا» برگزار می‌شود. جشنواره‌ی کریشنا جانماشتامی، فستیوال کم‌نظیری است که طی آن مردم به پایکوبی، آوازخوانی، تهیه‌ی غذاهای سنتی، تزئین خانه‌هایشان، بازدید از معابد و اجرای نقش لرد کریشنا می‌پردازند.

یکی از جاذبه‌های دیدنی این جشنواره، شکستن ظرف سفالی داهی هیندی است که حاوی کشک بوده و در ارتفاع بالایی آویزان است. مردم با قرارگیری روی همدیگر، برج‌های انسانی می‌سازند و نفر بالایی سعی می‌کند با شکست ظرف سفالی، کشک آن را روی زمین بریزد. گروه برنده، جوایز و هدایای بسیاری دریافت می‌کند. این جشنواره، نمادی از کارهای بازیگوشانه‌ی دوران کودکی لرد کریشنا است که عادت داشت با دوستانش، لبنیات همسایه‌ها را دزدیده و بخورد.

جشنواره همیس (Hemis Festival)

جشنواره‌ی دو روزه‌ی همیس در صومعه‌ی بودایی واقع در لاداک برگزار می‌شود. این فستیوال، روز تولد بنیان‌گذار آئین «بودایی تبتی» یعنی «پادماسامباوا» را گرامی می‌دارد. زنان و مردان محلی با لباس‌های سنتی و عمامه‌های مخصوص خود را آراسته کرده و در صومعه‌ی شهر جمع می‌شوند. زنان با مقدار زیادی جواهرات دست‌ساز خود را می‌پوشانند. لاماها یا همان کیشی‌های بودایی با ماسکی بر صورتشان به رقص و پایکوبی می‌پردازند که از محبوبیت بالایی در میان گردشگران برخوردار است.

ناوراتری (Navratri)

جشنواره‌ی ناوراتری شامل رقص، آواز و میهمانی‌های سنتی می‌شود. طی این جشنواره‌ی ۹ روزه، مردم به عبادت و پرستش الهه‌ی هندویی، آمبا می‌پردازند. از جمله جاذبه‌های دیدنی این فستیوال می‌توان به رقص‌های «داندیا راس» و شب‌های «گاربا» اشاره کرد. همه‌ی مردم اجازه‌ی شرکت در این جشن را دارند. افراد زیادی در جمعیت‌های بزرگ گرد هم آمده و با لباس‌های سنتی و رنگارنگ خود به پایکوبی و شادی می‌پردازند.

غذاهای بسیار لذیذی در این جشنواره طبخ شده و بین مردم توزیع می‌شود. جشنواره‌ی ناوراتری در میان مردم کشورهای دیگر نیز از محبوبیت بالایی برخوردار بوده و در مناطق گوناگونی برگزار می‌شود.

اونام (Onam)

اونام که جشنواره‌ی محلی کرالا محسوب می‌شود، با شکوه و جلال خاصی در مدت ۱۰ روز برگزار می‌شود. اونام، جشن برداشت محصول مردم کرالا است. این فستیوال، همچنین جشنواره‌ی هندوهای هند است که در بزرگداشت بازگشت شاه ماهابالی به وطن برگزار می‌شود.

مردم در طول این جشنواره، به پرستش پنجمین خدای هندویی یعنی واناما می‌پردازند. چندین رویداد فرهنگی و مراسم مذهبی دیگر نیز در جشنواره‌ی اونام وجود دارد. پیش از فرا رسیدن این جشن، مردم خانه‌تکانی کرده و لباس‌های نو بر تن می‌کنند.

مراسم رقص و جشن‌های مختلفی در این فستیوال وجود دارد. مردم از میهمانی‌های خانوادگی و مسابقاتی مانند قایقرانی نیز در طول این جشنواره بهره‌مند می‌شوند. افراد از معابد و صومعه‌ها دیدن کرده و غذاهای سنتی در خانه‌های خود طبخ می‌کنند.

کریسمس (Christmas)

مسیحیان هند، درست مانند مسلمانان و هندوهای این کشور اقدام به برگزاری جشن کریسمس خود در سرتاسر کشور می‌کنند. البته این جشن مختص مسیحیان هند نیست و پیروان دیگر ادیان این کشور نیز می‌توانند به آن ملحق شده و به شادی بپردازند.

مردم هند در جشن کریسمس خانه‌های خود را تزئین می‌کنند و به یکدیگر هدیه می‌دهند. بهترین جشن کریسمس هند در کرالا، گوا و سرزمین پاندچری برگزار می‌شود. مناطق یاد شده دارای پیروان مسیحی بسیار زیادی بوده و از جمله نواحی گردشگری هند به شمار می‌روند.

عید فطر (Eid ul-Fitr)

وحدت در عین جدایی یکی از ویژگی‌های بارز هند است. عید سعید فطر یکی از تعطیلات رسمی هند محسوب می‌شود. طی این جشن، مردم مسلمان هند لباس‌های نو بر تن می‌کنند، برای به پا داری نماز به مسجد می‌روند، غذاهای سنتی درست می‌کنند و از دوستان و آشنایان خود دیدن به عمل می‌آورند.

ماها کومبه میلا (Maha Kumbh Mela)

ماها کومبه میلا بزرگترین گردهمایی مذهبی جهان محسوب می‌شود که طی آن، میلیون‌ها هندو در کنار رودخانه‌های مقدس هند جمع شده و خود را غسل می‌دهند. زائران و کسانی که به دنبال آمرزش هستند نیز به دیدار روحانیان هندویی می‌روند.

چندین روز پیش از شروع این مراسم، دولت هند آمادگی‌های لازم اعم از برقراری چادر، احداث ایستگاه‌های ارائه‌ی خدمات درمانی و تامین امنیت میلیون‌ها زائری که به محل برگزاری جشن می‌آیند را فراهم می‌کند. صحنه‌ی برگزاری جشن ماها کومبه میلا بسیار خاص و متفاوت است. گردشگران و اصحاب رسانه نیز از سرتاسر جهان برای دیدن و ثبت لحظات این جشن به هند می‌آیند.

دیوالی (Diwali)

دیوالی یکی از پرطرفدارترین جشنواره‌های هندوهای هند است. دیوالی همچنین با عنوان «جشن نورها» نیز شناخته می‌شود. طبق برخی از داستان‌های افسانه‌ای هند، ریشه‌ی این جشن به پیروزی نیکی علیه شرارت باز می‌گردد.

در جشنواره‌ی دیوالی، مردم خانه‌های خود را با فانوس‌ها سفالی و شمع‌های گوناگون تزئین می‌کنند. مردم، الهه‌ی لاکشمی که خدای توانگری و کامیابی است را در خانه‌های خود پرستش می‌کنند، لباس‌های نو می‌پوشند، به آتش‌بازی و ترقه‌بازی می‌پردازند و بین دوستان و آشنایان خود شیرینی پخش می‌کنند.

دورگا پوجا (Durga Puja)

دورگا پوجا که جشنواره‌ای خاص و منحصر به‌فرد محسوب می‌شود، در خیابان‌ها و خانه‌های مردم کلکته، بنگال غربی و دیگر نقاط هند برگزار می‌شود. این جشنواره نیز مانند برخی دیگر از فستیوال‌های معرفی شده، عمدتا پیروزی خیر علیه شر را گرامی می‌دارد. در واقع، مرگ شیطان ماهیساسورا به دست الهه‌ی هندی یعنی دورگا علت اصلی برگزاری جشنواره‌ی دورگا پوجا است.

مردم هند در طول این جشن ۴ روزه، به پرستش الهه‌ی دورگا و ۲ پسر و ۲ دخترش می‌پردازند که آنان نیز از جمله شخصیت‌های مهم هندو در اساطیر هند به شمار می‌روند.

طی برگزاری جشنواره‌ی دورگا پوجا، خیابان‌های کلکته دستخوش تغییرات جادویی می‌شود. چادرهایی که در سطح شهر برای جشن افراشته شده‌اند، با شکل و شمایل گوناگون آراسته می‌شوند؛ برخی نشان‌دهنده‌ی پدیده‌ی گرمای جهانی و برخی نیز نشان‌دهنده‌ی اهرام ثلاثه‌ی مصر هستند.

خیابان‌ها مملو از جمعیت شده و مردم برای دیدن چادرها و مجسمه‌های آذین‌بندی شده، در صف‌های طولانی می‌ایستند. همه لباس نو بر تن می‌کنند و در همه‌جای شهر میهمانی و ضیافت برگزار می‌شود.

در روز آخر این جشنواره، زنان متاهل طی مراسم « sindur khela» گرد هم آمده و صورت‌های خود را به نشانه‌ی خوشبخت بودن، با رنگ قرمز نقاشی می‌کنند. پس از این که مجسمه‌ها و بت‌های خدایان هندو در آب رودخانه‌ها غسل داده شد، مردم شیرینی به دست به دیدار دوستان و اقوام خود می‌روند و برای یکدیگر آرزوی خوشبختی می‌کنند.

گردشگران زیادی از سراسر جهان برای دیدن جشن دورگا پوجا به کلکته می‌آیند تا از صحنه‌های شگفت‌انگیز آن لذت ببرند.