پروپرانولول PROPRANOLOL
پروپرانولول Propranolol
پروپرانولول به علل گوناگونی مثل کاهش فشارخون؛
تسکین درد قلبی، ( پروپرانولول )
پیشگیری از سردردهای میگرنی
و درمان بینظمی ضربان قلب تجویز میشود.
پروپرانولول همچنین برای جلوگیری از دومین حمله قلبی در افرادی که یک بار دچار قلبی شدهاند نیز کاربرد دارد.
ممکن است در شرایط دیگری نیز پزشکتان پروپرانولول را برایتان تجویز کند.
به همین علت آن را را یک مسدودکننده بتا میشناسند.
با مسدودکردن این تکانهها، به قلب کمک میکند تا منظمتر و مؤثرتر بزند و در نتیجه بار کاری قلب کاهش یابد.
چگونگی مصرف پروپرانولول
مقادیر متفاوتی از پروپرانولول برای علل مختلف تجویز میشود.
شکل طولانی اثر پروپرانولول معمولاً روزی یک بار مصرف میشود.
مهم است که دارو را هر روز ساعت معینی بخورید.
معمولاً بهتر است پروپرانولول را صبح پیش از صبحانه مصرف کنید تا فراموش نکنید.
پروپرانولول را میتوان با یا بدون غذا مصرف کرد.
هر روز پیش از خوردن پروپرانولول نبضتان را بشمارید و فشارتان را اندازه بگیرید
اگر کمتر از ۶۰ در دقیقه بود، یا فشار سیستولی (عدد بالایی)
کمتر از ۹۰ میلیمتر جیوه بود، پیش از خوردن پروپرانولول آن روز، با پزشکتان مشورت کنید.
هیچگاه دارو را بیشتر از مقدار تجویز شده مصرف نکنید.
از دستورات پزشکتان به دقت پیروی کنید.
اگر مصرف پراپرانولول را یک نوبت فراموش کردید، به مجردی که به یاد آوردید مصرفش کنید.
البته اگر کمتر از ۸ ساعت تا نوبت بعدی مصرف پروپرانولول رسیده است،
نوبت فراموش شده را رها کرده، به برنامه منظم داروییتان بازگردید.
اگر بیش از یک نوبت در روز پروپرانولول مصرف میکنید، اگر تقریباً موقع نوبت بعدی مصرف دارو رسیده است،
نوبت فراموش شده را مصرف نکنید. مقدار پروپرانولول را دو برابر نکنید
و دارو را بدون هماهنگی با پزشکتان قطع نکنید.
با قطع مصرف پروپرانولول ممکن است در معرض خطر یک حمله قلبی باشید.
در اکثر مواردی که پروپرانولول تجویز میشود، بیماری را مهار میکند و نه درمان.
و این بدین معناست که ممکن است لازم باشد چندین سال یا تا پایان زندگی پروپرانولول مصرف کنید.
هشدارها و عوارض جانبی پروپرانولولدر صورت بروز هر یک از علایم نادر ولی جدی زیر،
مصرف پروپرانولول را قطع کرده، با پزشکتان تماس بگیرید:
اشکال در تنفس تنگی نفس، یا خسخس سینه؛ سرد شدن کف دست و پا؛
ضربان قلب زیر۶۰ در دقیقه؛
سرگیجه یا سیاهی رفتن چشم در هنگام بلند شدن از حالت خوابیده با نشسته
با تورم دستها و پاها یا افزایش وزن ناگهانی (۱/۵ کیلو در ۴۸-۲۸ ساعت)؛
افسردگی، گیجی، یا توهم (شنیدن، دیدن، یا احساس چیزهایی که وجود ندارند)؛
درد قفسه سینه، مفاصل یا کمر؛ تب؛ گلودرد؛ بثورات جلدی؛
یا هرگونه کبودی یا خونریزی غیرعادی.
نشانههای زیر تا هنگام عادت کردن بدنتان با دارو ممکن است مشاهده شوند: ( پروپرانولول )
خواب آلودگی، خستگی، مشکل در خوابیدن، اضطراب، یبوست یا اسهال،
کابوس، یا کاهش توانایی جنسی،
اگر این علایم ادامه یافتند یا مشکل ساز شدند، وضعیت را با پزشکتان در میان بگذارید.
موارد احتیاط در مصرف پروپرانولول
در صورت وجود هریک از موارد زیر پیش از مصرف پروپرانولول، پزشکتان را مطلع سازید:
حساسیت به پروپرانولول یا دیگر داروهای مسدودکننده بتا
بارداری یا شیردهی
مصرف داروهای دیگر، به ویژه تزریقات حساسیتزدایی،
کافئین، داروهای آسم (آمینوفیلین، دیفیلین، اکستریفیلین، تئوفیلین)،
داروهای دیابت (انسولین، داروهای خوراکی پایینآورنده قند)،
دیگر داروهای کاهنده فشار خون (مسدود کنندههای کانالهای کلسیمی، کلونیدین، گوانابنز)،
کوکائین، یا مهارکنندههای مونوآمیناکسیداز (فورازولیدون، ایزوکاربوکسازید، فنلزین، سلجیلین، ترانیل سیپرومین، پروکاربازین).
سابقه یا ابتلا به حساسیت، آسم، یا آمفیزم؛ مشکلات احتقانی قلب؛
بیماری قند؛ پرکاری تیرویید؛ افسردگی؛ یا بیماریهای کلیوی یا کبدی.
اگر بیماری قند دارید، پروپرانولول ممکن است قند خون شما را افزایش دهد
و نیز ممکن است علایم افت قند خون را مخفی کند.
اگر دچار حساسیت باشید با مصرف پروپرانولول واکنشهای حساسیتیتان ممکن است تشدید شود.
توصیه ها در هنگام مصرف پروپرانولول
به طور منظم به پزشکتان مراجعه کنید تا بهبودیتان را زیر نظر داشتهباشید.
در مورد میزان فعالیت قابل قبول براساس، وضعیت بدنیتان با پزشکتان مشورت کنید.
پروپرانولول ممکن است درد قفسه سینه را کاهش دهد یا از آن جلوگیری کند
و در نتیجه باعث شود تا از آن حد که برایتان بیخطر است فعالتر باشید. که این خود موجب درد قفسه سینه و علایم جدی دیگر میشود.
وزنتان را نسبت به قد و استخوانبندیتان در یک محدوده مناسب نگه دارید.
در صورت نیاز برای کاهش وزن، از پزشکتان کمک بگیرید.
اگر برای کاهش فشار خون پروپرانولول مصرف میکنید، مصرف سدیم (نمک) خود را محدود کنید.
از پزشکتان درخواست کنید دستورات تغذیهای در اختیارتان بگذارد یا شما را به یک متخصص تغذیه معرفی کند.
اگر سیگاری هستید، سیگار را ترک کنید، از پزشکتان بخواهید شما را به یک مشاور یا گروه ترک سیگار معرف کند.
الکل ننوشید.
از وضعیت خوابیده به نشسته یا ایستاده و یا از حالت نشسته به ایستاده آرام تغییر وضعیت دهید
تا دچار سرگیجه، سیاهی رفتن چشم یا غش نشوید.
در هوای سرد لباس گرمتر بپوشید، چرا که پروپرانولول ممکن است شما را به سرما حساستر کند.
قرصهای طولانی رهش را یکجا ببلعید؛ آنها را نشکنید یا خرد نکنید.
قرصهای معمولی را در صورت مشکل در بلع میتوانید خرد کرده و با نصف قاشق مربا یا پودینگ مخلوط کنید.
محلول خوراکی را با مقداری نوشیدنی یا غذای نیمه جامد مخلوط کرده، سپس استفاده کنید.
برای روزهای تعطیل مقدارکافی دارو در دسترس داشته باشید.
یک برگه شناسایی پزشکی که نشان دهد پروپرانولول مصرف میکنید به همراه داشته باشید.
پزشکان دیگر را از اینکه پروپرانولول مصرف میکنید مطلع سازید؛
زیرا ممکن است بر روی برخی آزمونهای آزمایشگاهی اثر بگذارد
یا موجب بروز واکنش به دنبال تزریقات مربوط به حساسیتزدایی شود.
پروپرانولول را دور از دسترس کودکان، و دور از گرما،
نورمستقیم، و حرارت مرطوب نگه دارید (در این شرایط پروپرانولول فاسد میشود).
نبایدها هنگام مصرف پروپرانولولتا مشخصشدن پاسخ بدنتان به پروپرانولول رانندگی نکنید یا با وسایل خطرناک کار نکنید.
اگر خوابآلودگی یا سرگیجه مشکل ساز شد، با پزشکتان مشورت کنید.
بدون مشورت با پزشکتان دارویی مصرف کنید؛
به ویژه داروهای محرک و داروهای سرفه یا سرماخوردگی که بدون تجویز پزشک قابل تهیه هستند.
موارد مصرف پروپرانولول
پروپرانولول در درمانآنژین صدری مزمن، پیشگیری و درمانآریتمی قلبی،
کنترل زیادی فشارخون،درمان کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک
پیشگیری از انفارکتوس مجدد میوکارد، دردرمان کمکی فئوکروموسیتوم
و پیشگیریاز سردردهای عروقی مصرف میشود.
فارماکوکینتیک پروپرانولولحدود ۹۰ درصد دارو ازمجرای گوارش جذب میشود.
پیوند داروبا پروتئینهای پلاسما خیلی زیاد است.
متابولیسم دارو کبدی بوده نیمه عمر آن
۳ ـ ۲ ساعت است. زمان لازم برای رسیدنبه اوج اثر ۱/۵ ـ ۱ ساعت است. دفع داروکلیوی است.
موارد منع مصرف پروپرانولول
پروپرانولول در شوک قلبی،نارسایی آشکار قلب، بلوک درجه دو یا سهدهلیزی ـ بطنی،
برادی کاردی سینوسی وکاهش فشار خون سیستولیک به کمتر از۱۰۰ میلیمتر جیوه (برای پیشگیری ازانفارکتوس مجدد میوکارد) نباید مصرفشود.
هشدارهای مصرف پروپرانولول۱ ـ مصرف پروپرانولول در موارد زیر باید با احتیاط صورت گیرد:
آسم نایژهای، آمفیزم یا برونشیت غیرآلرژیک، نارسایی احتقانی قلب، ( پروپرانولول )
دیابت،پرکاری تیروئید، افسردگی روانی یا سابقهابتلاء به آن.
۲ ـ مقدار مصرف پروپرانولول در سالمندان باید بر اساس پاسخ بیمار تعیین شود،
زیرا از یک طرف به علت کاهش حساسیت اینبیماران به اثر دارو،
ممکن است افزایش مقدار مصرف لازم باشد و از طرف دیگر بهعلت کاهش توانایی متابولیسم و دفع داروها، کاهش مقدار مصرف ممکن است ضرورت یابد.( پروپرانولول )
۳ ـ در بیماران مبتلا به عیب کار کبد، مقادیر مصرف پروپرانولول باید کاهش یابد.
۴ ـ در صورت بروز افسردگی ناشی از پروپرانولول، مصرف آن باید قطع شود.
۵ ـ اگر بعد از یک دوره درمان طولانی پروپرانولول، قطع مصرف آن ضرورت پیداکند،
باید مصرف این دارو بتدریج و حداقل طی سه روز تا دو هفته قطع شود.
در طول این مدت، بیمار باید از فعالیتهای شدید بدنی پرهیز کند
تا خطر بروز انفارکتوس میوکارد یا آریتمی به حداقل برسد.
اگر پساز قطع مصرف دارو، علایم قطع مصرف بروز کرد، باید مصرف پروپرانولول را به طور موقت از سر گرفت،
ولی به دنبال بهبود بیمار، آن را با احتیاط قطع کرد.
عوارض جانبی پروپرانولول
برادی کاردی، نارساییقلب، اختلال در هدایت قلب، اسپاسم برونش،
انقباض عروق محیطی، اختلالاتگوارشی، خستگی،
اشکال در بخواب رفتن، بثورات جلدی، اشکال در تنفس یا خسخس کردن،
سردی دستها و پاها، اغتشاش شعور بخصوص در سالمندان، توهم،
افسردگی روانی، ورم مچ و ساق پا،ضربان آهسته و غیر عادی قلب،
یبوست،اضطراب یا نگرانی، کاهش توانایی جنسی،اسهال، خواب آلودگی خفیف،
سردرد، بیحسی یا گزگز کردن انگشتان دست و پا
و خستگی یا ضعف غیر عادی با مصرف پروپرانولول گزارش شده است.
تداخلهای دارویی پروپرانولول
مقدار مصرف انسولین و داروهای خوراکی پایین آورنده قند خون، هنگام مصرف همزمان با پروپرانولول،
باید تنظیم گردد تا از کاهش بیش از حد قندخون جلوگیری شود.
در صورت مصرف همزمان داروهای مسدود کننده گیرنده بتا ـآدرنرژیک
با داروهای مسدود کننده کانالهای کلسیمی یا کلونیدین، اثرات کاهش فشارخون ممکن است تشدید شود.
مصرف همزمان داروهای مهار کننده مونوآمین اکسیداز با پروپرانولول،
به علت امکان افزایش شدید فشار خون، توصیهنمیشود.
در صورت مصرف همزمان پروپرانولول با آمینهای مقلد سمپاتیک که دارای فعالیت بتا ـ آدرنرژیک هستند، ممکن استاثرات هر دو دسته دارو کاهش یابند. گزانتینها در صورت مصرف همزمان با این دارو ممکن است موجب مهار اثراتدرمانی هر دو دسته دارو شوند. همچنین، کلیرانس تئوفیلین افزایش مییابد.
نکات قابل توصیه در مصرف پروپرانولول
۱ ـ هیچیک از نوبتهایمصرف پروپرانولول نباید فراموش شود،بخصوص اگر روزی یکبار مصرفمیشود.
۲ ـ پروپرانولول، زیادی فشارخون را درماننمیکند، بلکه آن را کنترل مینماید. مصرف این دارو ممکن است تا پایان عمر ضروری باشد.
۳ ـ مصرف پروپرانولول، حتی در صورت احساس بهبودی، باید ادامه یابد.
۴ ـ اگر یک نوبت مصرف پروپرانولول فراموششود، به محض بیادآوردن آن نوبت بایدمصرف شود، ولی اگر تا زمان مصرفنوبت بعدی ۴ ساعت باقیمانده باشد، ازمصرف آن نوبت باید خودداری شده ومقدار مصرف بعدی نیز دو برابر نگردد.
۵ ـ در بیماران مبتلا به دیابت، با مصرف پروپرانولول، علایم کمی قند خون ممکن است تخفیف یابد یا گاهی غلظت قند خون افزایش یابد.
۶ ـ از مصرف سایر داروها، به ویژه داروهای مقلد سمپاتیک که نیاز به نسخه پزشک ندارند، باید خودداری گردد.
مقدار مصرف پروپرانولول
خوراکی
بزرگسالان:
پروپرانولول در درمان آنژین صدری، مقدار۲۰ ـ ۱۰ میلیگرم ۳ یا ۴ بار در روز مصرفمیشود که این مقدار در صورت لزوم هر ۷ ـ ۳ روز بتدریج تا حداکثر ۳۲۰mg/day افزایش مییابد.
پروپرانولول بهعنوان ضد آریتمی، ۳۰ ـ ۱۰ میلیگرم ۳ یا ۴ بار در روز مصرفمیشود که این مقدار بر اساس نیاز و تحملبیمار تنظیم میگردد.
پروپرانولول بهعنوان پایین آورندهفشارخون، مقدار ۴۰ میلیگرم ۲ بار در روزمصرف میشود که این مقدار بر اساس نیازو تحمل بیمار بتدریج تا حداکثر mg/day ۶۴۰افزایش مییابد.
پروپرانولول در پیشگیری از انفارکتوسمجدد میوکارد mg/day ۲۴۰ ـ ۱۸۰ در مقادیرمنقسم
پروپرانولول در درمان کمکی کاردیومیوپاتیهیپرتروفیک، مقدار ۴۰ ـ ۲۰ میلیگرم ۳ یا ۴بار در روز مصرف میشود که این مقدار براساس نیاز و تحمل بیمار تنظیم میگردد.
پروپرانولول دردرمان کمکی فئوکروموسیتوم، مقدار ۲۰میلیگرم ۳ بار در روز تا ۴۰ میلیگرم ۳ یا ۴بار در روز، سه روز قبل از جراحی مصرفمیشود.
پروپرانولول برای پیشگیری از سردردهای عروقی ابتدا، ۲۰ میلیگرم ۴ بار در روزمصرف میشود که این مقدار بر اساس نیازو تحمل بیمار، بتدریج تا حداکثر۲۴۰mg/day افزایش مییابد.
کودکان:
پروپرانولول بهعنوان ضد آریتمی و کاهندهفشارخون، ابتدا mg/kg/day ۱ ـ ۰/۵ در ۴ ـ ۲مقدار منقسم مصرف میشود. در صورتنیاز، مقدار مصرف پروپرانولول برای کنترل زیادی فشارخون و پیشگیری از بروز تاکی کاردی فوق بطنی باید تنظیم شود. بهعنوان مقدار نگهدارنده، mg/kg/day ۴ ـ ۲در ۲ مقدار منقسم مصرف میشود.
تزریقی
بزرگسالان: پروپرانولول به عنوان ضد آریتمی، ۳ ـ ۱میلیگرم با سرعت حداکثر mg/min ۱ تزریق وریدی میشود. در صورت نیاز، این مقدار پس از ۴ ساعت، تکرار میشود.
کودکان: پروپرانولول بهعنوان ضد آریتمی،۰/۱mg/kgـ۰/۰۱ (تا حداکثر ۱ میلیگرم در هرنوبت مصرف) که هر ۸ ـ ۶ ساعت در صورتنیاز تکرار میشود، مصرف میگردد.
اشکال دارویی پروپرانولول
Tablet : ۱۰ mg, ۴۰ mg, ۸۰ mg
Injection : ۱ mg/ml
منبع :گروه سلامت سیمرغ