چند نکته مهم که باید در مصرف داروی کودکان رعایت شود

نکاتی درباره دارو دادن به کودک

استفاده از انواع دارو و نحوه مصرف آن برای کودکان یکی از معضلاتی است که سوال های زیادی برای مادران ایجاد می کند. نکات ظریف و کلیدی ای در مصرف داروی کودکان وجود دارد که خانواده ها باید از آنها اطلاع داشته باشند. در این مطلب به ۲۰ نکته مهم که باید در مصرف داروی کودکان رعایت شود، اشاره خواهم کرد.

۱٫ مصرف هر نوع دارویی برای کودک باید با نظر پزشک معالج باشد. هرگز خوددرمانی نکنید. مصرف بعضی از داروها در دوران کودکی ممنوع است.

۲٫ بعضی از کودکان ممکن است نسبت به یک داروی ساده واکنش و حساسیت نشان دهند. در این مواقع دستپاچه نشوید و سریع با پزشک معالج تماس بگیرید.

۳٫ قبل از مصرف دارو به دقت به تاریخ تولید و انقضای آن توجه کنید. بعد از باز کردن در داروهایی مثل شربت حتما باید تا زمان مشخصی مصرف شود. باقیمانده دارو را دور بیندازید.

۴٫ حتما به دوز دارو توجه کنید. دوز دارو را پزشک مشخص می کند.

۵٫ به دستورات درج شده روی دارو توجه کنید. بعضی از داروها را حتما باید در جای خنک و دور از نور آفتاب نگه دارید.

۶٫ مقدار مصرف دارو و جذب و دفع آن در کودکان متفاوت تر از بزرگسالان است. در کودکان، به خصوص در شیرخواران کبد و کلیه ها کاملا تکامل نیافته اند و ممکن است در جذب و دفع دارو دچار مشکل شوند. به همین دلیل است که دوز دارو باید کاملا مطابق با دستور پزشک به کودک داده شود چون میزان مسمومیت و عوارض دارویی در کودکان بیشتر است. مصرف بعضی از داروها با توجه به سن و وزن کودک محاسبه می شود.

۷٫ اولین دارویی که برای نوزادان تجویز می شود، قطره ویتامین AD است که مصرف آن تا ۲ سالگی هم باید ادامه داشته یابد. این قطره برای کودکان ضروری است و برای پیشگیری از نرمی استخوان و پیشگیری از کمبود ویتامین D در کودکان تجویز می شود.

۸٫ آهن نیز از ۶ ماهگی تجویز می شود. مادران باید توجه کنند زمان مصرف آهن با شیر خوردن کودک باید حداقل یک ساعت فاصله داشته باشد چون شیر جذب آهن را کمتر می کند. البته ویتامین D به جذب آهن کمک می کند. طعم آهن تقریبا برای همه کودکان ناخوشایند است. برای کمتر کردن طعم بد آهن و بلعیدن کامل آن بهتر است آهن را در قسمت انتهایی زبان کودک بریزید.

۹٫ داروی دیگری که زیاد برای کودکان استفاده می شود، داروهای تب بر هستند. بی ضررترین داروی تب بر و ضددرد استامینوفن است که به صورت قطره، شربت، شیاف و قرص وجود دارد. دقت کنید کودکان قبل از ۷- ۶ سالگی نمی تواند قرص را ببلعند و بهتر است از شربت، قطره و… استفاده شود.

۱۰٫ داروی ضددرد و ضد تب دیگری هم به نام ایبوبروفن وجود دارد که به صورت شربت و عوارض آن نسبت به استامینوفن بیشتر است. تجویز این دارو قبل از ۶ ماهگی ممنوع است. مهم ترین عارضه ایبوبروفن تاثیر روی دستگاه گوارش است که در بدترین ۹حالت ممکن است باعث خونریزی گوارشی شود. شربت ایبوبروفن باید بعد از غذا به کودک داده شود.

مصرف هر نوع دارویی برای کودک باید با نظر پزشک معالج باشد

۱۱٫ مادران توجه کنند نباید به کودک آسپیرین بدهند چون عوارض زیاد دارد. دیکلوفناک هم به دلیل افت فشار خون داروی مناسبی برای کودکان نیست.

۱۲٫ از مصرف بی رویه و خودسرانه آنتی بیوتیک برای کودکان پرهیز کنید. آنتی بیوتیک فقط باید با دستور پزشک مصرف شود و حتما باید مقدار توصیه شده و دوره درمان کامل شود، اما بیشتر عفونت ها در کودکان ویروسی است و ظرف چند روز بهبود می یابد و نیازی به مصرف آنتی بیوتیک ندارند.

۱۳٫ داروی دیفن هیدرامین نیز در کودکان کمتر از ۲ سال تجویز نمی شود. این دارو برای سرماخوردگی تجویز می شود.

۱۴٫ معمولا برای کودکان آنتی هیستامین تجویز نمی شود. بهترین کار برای کاهش حساسیت ناشی از سرماخوردگی شستشوی بینی، تخلیه مداوم بینی و مصرف مایعات کافی است. آنتی هیستامین باعث خشک شدن ترشحات و تجمع آن در مجاری تنفسی و بالارفتن خطر عفونت می شود.

۱۵٫ داروهای ضدسرفه و خلط آور را هم قبل از ۲ سالگی تجویز نمی کنند. زمانی که کودک سرفه می کند، علت آن باید مشخص شود. سرفه یک مکانیسم دفاعی است و دادن دارو باعث می شود این مکانیسم دفاعی به خوبی عمل نکند. برای کاهش سرفه می توان از مایعات و بخور استفاده کرد.

۱۶٫ گاهی مادران برای سهولت مصرف دارو توسط کودک قرص را به چند تکه قسمت می کنند یا کپسول را باز و با مایع مخلوط می کنند. بعضی از داروها را نمی توان نصف کرد. معمولا راهنمایی روی ظرف دارو مبنی بر اینکه دارو را می توان نصف کرد یا نه، وجود دارد، ولی نیازی به این کار نیست و معمولا بیشتر قرص ها به صورت شربت هم وجود دارند. در این مواقع بهتر است پزشک را از این موضوع که کودک نمی تواند دارو مصرف کند، مطلع کرد.

۱۷٫ هرگز به کودکان نگویید این دارو شکلات است. کودکان حافظه خوبی دارند و در صورتی که به دارو دسترسی پیدا کنند، آن را به عنوان شکلات می خورند که می تواند خیلی خطرناک باشد و مسمومیت دارویی ایجاد کند.

بعضی از کودکان ممکن است نسبت به یک داروی ساده واکنش و حساسیت نشان دهند

۱۸٫ دارو را همیشه دور از دسترس کودک و در مکانی که سطح بالایی از زمین دارد مانند قفسه های بالایی یخچال، کابینت و… نگه دارید.

۱۹٫ برای هر نوع بیماری در کودک، به دنبال مصرف دارو نباشید. بسیاری از مشکلات کودک مانند سرماخوردگی، یبوست، اسهال و… با همان درمان های خانگی و مراقبتی ساده حل می شوند.

۲۰٫ داروهای گیاهی حتی در بزرگسالان باید با احتیاط مصرف شوند. داروهای گیاهی که از عطاری ها تهیه می شوند، دوز و بروشور دقیقی ندارند. امروزه بسیاری از نوجوانان از داروهای گیاهی کاهش وزن یا شربت های گیاهی کودکان که تقویت کننده هستند، استفاده می کنند. دقت کنید ممکن است این داروها ناخالصی های شیمیایی داشته باشند و همه داروهای گیاهی صد در صد بی خطر نیستند.

۴ ترفند برای خوراندن دارو
۱٫ زمانی که کودک تمایلی به مصرف قطره ندارد و دهانش را باز نمی کند می توانید به گونه او کمی فشار آورید. همچنین بهتر است دارو را با کمی آب قند مخلوط کنید. دارو را هیچ گاه نباید با شیر مادر یا شیر خشک مخلوط کنید. البته می توانید به جای قطره از شیاف استفاده کنید.

۲٫ بعضی از کودکان بلافاصله بعد از خوردن دارو، استفراغ می کنند. این وضعیت باعث می شود تمام دارو از معده خارج شود، در این مواقع مصرف دارو باید دوباره تکرار شود، ولی اگر بیش از ۳۰ دقیقه گذشته باشد نیازی به تکرار دوز نیست.

۳٫ اگر مصرف دارو با آبمیوه یا مواد خوراکی دیگر اشکالی در جذب آن ایجاد نکند می توانید هنگام دادن دارو به کودک به جای آب از آب میوه استفاده کنید.

۴٫ بعضی از کودکان بدقلق هستند و اصلا همکاری نمی کنند. در این مواقع باید از ترفندهای مختلف استفاده کرد، مثلا دارو را داخل ماده خوراکی گذشت یا دارو را به وسیله مایع رقیق کرد تا کودک متوجه طعم آن نشود.

منبع: هفته نامه سلامت