عقوبت سنگین یاری نکردن برادر مومن / پاداش عجیب خوشرفتاری با بدهکار

البته قرض دادن هم آدابی دارد که باید به آنها توجه داشته باشیم. در طولانی ترین آیه قرآن کریم در سوره بقره به این موضوع اشاره شده است:

«ای کسانی که ایمان آورده اید، هنگامی که دینی را تا مدت معینی (به خاطر گرفتن وام یا داد و ستد) به یکدیگر بدهکار شدید آن را بنویسید، و باید نویسنده ای (سند آن را) در میان خودتان به عدالت بنگارد، و هرگز نباید نویسنده از نوشتن آن- همان گونه که خدا به وی آموخته- امتناع ورزد، او باید بنویسد و کسی که حق به گردن اوست (بدهکار) املا کند... این کار در نزد خدا عادلانه تر و برای گواهی استوارتر و به اینکه شک نکنید (و نزاعی برنخیزد) نزدیکتر است، مگر آنکه داد و ستدی نقدی باشد که در میان خود تبادل می کنید، که بر شما گناهی نیست که آن را ننویسید...» (بقره، آیه 282)

در همین رابطه به چند روایت پیرامون آداب قرض دادن اشاره می نماییم:

** صدقه، قرض و صله رحم؛ کدام اجر بیشتری دارند؟

رسول اکرم (صلی الله و علیه و آله و سلم) فرمودند:

«اَلصَّدَقَةُ بِعَشرَةٍ وَ القَرضُ بِثَمانِیَةَ عَشرَ وَ صِلَةُ الاِخوانِ بِعِشرینَ وَ صِلَةُ الرَّحِمِ بِاَربَعَةٍ وَ عِشرینَ.»

صدقه دادن، ده حسنه، قرض دادن، هجده حسنه، رابطه با برادران [دینى‏]، بیست حسنه و صله رحم، بیست و چهار حسنه دارد. (کافى(ط-الاسلامیه) ج4، ص10)

** خدا برای بازپرداخت قرض کمک می کند

رسول اکرم (صلی الله و علیه و آله و سلم) فرمودند:

«مَنْ أَخَذَ أَمْوالَ النّاسِ یُریدُ أَداءَها أَدَّى اللّه‏ُ عَنْهُ وَ مَنْ أَخَذَها یُریدُ إِتْلافَها اَتْلَفَهُ اللّه‏ُ.»

هر کس اموال مردم را بگیرد و قصد پرداخت آن را داشته باشد خداوند آن را بپردازد (او را یارى مى ‏کند) و هر کس اموال مردم را بگیرد و قصد تلف کردن داشته باشد خداوند آن را تلف کند. (نهج الفصاحه ص762 ، ح 2979)

همچنین فرمودند:

«إِنَّ اللّه‏َ تَعالى مَعَ الدّائِنِ حَتّى یَقْضىَ دَیْنَهُ مالَمْ یَکُنْ دَیْنُهُ فیما یَکْرَهُ اللّه‏ُ.»

خداوند یار قرض‏ دار است تا قرض خود را بپردازد به‏ شرط آن‏که قرض وى بر خلاف رضاى خدا نباشد. (نهج الفصاحه ص303، ح 733)

** پاداش عجیب خوشرفتاری با بدهکار

رسول اکرم (صلی الله و علیه و آله و سلم) فرمودند:

«مَنْ أَقْرَضَ مَلْهوفا فَأَحْسَنَ طِلْبَتَهُ اسْتَأْنَفَ الْعَمَلَ وَ أَعْطاهُ اللّه بِکُلِّ دِرْهَمٍ أَلْفَ قِنْطارٍ مِنَ الْجَنَّة.»

** عقوبت سنگین برای کسی که می تواند برادرش را یاری کند ولی نمی کند

رسول اکرم (صلی الله و علیه و آله و سلم) فرمودند:

«مَنِ احْتاجَ إِلَیْهِ أَخوهُ الْمُسْلِمُ فى قَرْضٍ وَ هُوَ یَقْدِرُ عَلَیْهِ فَلَمْ یَفْعَلْ حَرَّمَ اللّه عَلَیْهِ ریحَ الْجَنَّةِ.»

کسى که برادر مسلمانش در قرضى به او نیاز پیدا کند و او بتواند قرض بدهد و چنین نکند، خداوند بوى بهشت را بر او حرام مى کند. (امالى (صدوق) ص 430)