آداب و رسوم نوروز در اقوام خوزستانی

به گزارش خبرنگار برنا از اهواز، اگرچه بعضی از رسوم نوروز چون خرید عید، خانه تکانی، پوشیدن لباس نو، عیدی دادن و دید و بازدید در میان همه ی اقوام به یک شکل و صورت انجام می شود اما درانجام بعضی از رسوم تفاوت هایی وجود دارد.

در شهر شوشتر بر اساس شرایط محیطی هوا مانند بسیاری از نقاط استان بهاری می شود مردم به تکاپو می افتند تا آمدن سال نو و آغاز بهار را جشن بگیرند یکی از این مراسم پختن سمنو است سمنو را خانم های خانه دار به وسیله ی آرد گندم ، روغن ، رازیانه وزیره ی سیاه تهیه می کنند. سمنو پزان یکی از مراسم عید نوروز است که از اول اسفند با مراسم خاصی توسط خانم ها تهیه می شود.

یکی دیگر از این آیین ها پختن کلوچه است کلوچه ای به نام تقکی و کلوچه ی خرمایی. در بیابان ها یا جنگل ها ی شوشتر چوبی بود به نام کویره یا کهور، کسانی که این چوب ها را می آوردند کویره کش نامیده می شدند. در گذشته های دور که تنور کلوچه پزی با چوب روشن می شد از کویره استفاده می شد خاصیت چوب کویره این بود که در هنگام سوختن شعله ی زیادی داشت و لی دود زیادی نداشت.

یکی از مراسم عید نوروز بازی با تخم مرغ بود. جوان ها روز عید به میدانی می آمدند و با خود تخم مرغ آب پز می آوردند. دو نفر ، دونفر روبه روی هم می ایستادند و تخم مرغ هارا به هم می زدند تخم مرغ هر کس که می شکست بازنده بود.

از آیین های دیگر درست کردن سبزه بود. گندم، ماش، یا عدس را خیس می کردند در بشقاب می گذاشتند تا جوانه بزند بعد آن را یا توی بشقاب نگه می داشتند. یا دورکوزه ای گردن بلند کوچک به نام بلبله قرار می دادند.

دزفولی ها هم پیش از آمدن نوروز در بشقاب یا کوزه ، سبزه درست می کردند. غذای شب عید معمولا پلو باقلا یا پلو شوید است.

آخرین پنجشنبه ی آخر سال حلوا درست می کنند و بر سر مزار عزیزان خود می برند. معمولا در حلوا به جای شکر از خرما استفاده می کنند. همچنین استفاده از روغن محلی در تهیه حلوا برای خیرات اموات مرسوم است.

نخود چی کشمکش ، انواع شیرینی و کلو چه ها از خوراکی هایی هستند که بر سر سفره ی هفت سیین می گذارند.

در دزفول دو نوع کلوچه معروف است یکی کلوچه ا ی به نام سینی که گرد است و دیگر ی کلوچه ای به نام سالی که از کلوچه های دیگر بزرگ تر است و به قطر 25 سانتیمتر تهیه می شود.

بهبهانی ها مراسمی دارند به نام عیدیا رفتن. عیدیا محلی است در بهبهان که مرقد یکی از دختران امام موسی کاظم ( ع) آن جاست در اطراف بقعه فضایی سر سبز با درختانی تنومند است که بهبهانی ها د رروزهای نوروز برای تفریح و گردش به آن جا می روند. در آن جا بازار چه ای هست برا ی فروش انواع و اقسام وسایل از اسباب بازی های بجه ها گرفته تا خوراکی ها و خوردنی های مختلف ایرانیان باستان در ده روز آخر سال آیین خاصی به نام اسفند گان برگزار می کردند. آن ها بر این باور بودند که در این ده روز روح مردگان و درگذشتگان به خانه ها ی خود باز می گردند تا حال و روزباز ماندگان خود را ببینند و در کارها آن ها را یاری کنند.

بختیار ی ها که یکی از اصیل ترین اقوام ایرانی هستند؛ از دیر باز این رسم را به جا می آوردند . با آمدن اعراب مسلمان به ایران و تسخیر این سر زمین بسیاری از آیین ها با مخالفت رو به رو شدند اما بعد ها این رسم به خانه تکانی تغیییر نام داد بی آن که فلسفه ی وجودی آن بیان شود. در هفته ی آخر سال بختیاری ها به یاد در گذشتگان حلوایی با خرما ، آرد و روغن درست می کنند. حلوا را در نان محلی قرار می دهند و تا می زنند این نان معمولا یک ورقه نازک است که به آن نان تیری می گویند سپس این نان و حلوا را به همسایه ها یا افراد فامیل و دوستان می دهند بختیار ی ها به این مراسم علفه می کویند علف در طبیعت نماد سر سبزی و طراوت است و چون با این کا ر روح در گذشتگان شاد می شود این مراسم به علفه معروف شده همچنین علفه پیشکشی شایسته بود برا ی بزرگان .و از دنیا رفتگان .

نخستین روز سال نو ورود کسی که بار اول به خانه ای می آید برای ساکنان خانه بسیار اهمیت دارد چرا که آن ها به خوش قدمی و بد قدمی اشخاص باور دارند وو رود آفراد خوش قددم را برای بار یکم به خانه شان به فال نیک می گیرند کد بانو ها ی بختیار ی یک ماه پیش از نوروز برنج را خیس می کنند ، جلو آفتاب می گذارند تا خشک شود بعد آن را روی تابه کمی حرارت می دهند گندم برشته را هم با حرارت دادن رو ی تابه درست می کنند گاهی هم شاهدانه را با برنج بو داده مخلوط می کنند.

غذایی هم به نام ملیر تهیه می شود. ملیر در اصل گیاهی است شبیه تره که آن را آب پز می کنند. همچنین گیاه توله یا پنیرک را خرد کرده با ترشی انا در روغن محلی سرخ می کنند یا به صورت آب پز مصرف می کنند.