زیباترین تصاویر تلسکوپ فضایی هابل

زیباترین تصاویر تلسکوپ فضایی هابل مجموعه‌ای از دیدنی‌ترین عکس‌هایی است که این وسیله شگفت‌انگیز و فوق پیشرفته در طول ماموریت‌هایش، از فاصله 593 کیلومتری زمین به ثبت رسانده است.

تلسکوپ فضایی هابل (Hubble Space Telescope)‌ که با نام اختصاری HST هم شناخته می‌شود، یکی از پیشرفته‌ترین رصدخانه‌های خارج از جو زمین است که از تاریخ 24 آوریل سال 1990 در مداری به دور سیاره می‌گردد.

نام این تلسکوپ به افتخار ستاره شناس معروف، ادوین هابل انتخاب شد و از زمان شروع به کار به عنوان پروژه‌ای مشترک میان سازمان فضایی ناسا (NASA) و آژانس فضایی اروپا (ESA)، داده‌های ارزشمندی را از فاصله 593 کیلومتری سطح زمین ثبت کرده است.

هابل که در هر 96 دقیقه، یک بار به دور سیاره ما می‌چرخد، به دلیل قرار نگرفتند در اتمسفر زمین توانایی ثبت داده‌ها از اجرام آسمانی را به گونه‌ای منحصر به فرد دارد. رصدخانه‌های زمینی به صورت کلی تحت تاثیر پدیده‌های گوناگون جوی و خاصیت لایه محافظی زمین در جذب طول موج مشخصی از تشعشعات الکترومغناطیسی هستند و به همین دلایل نمی‌توانند تصاویری به کیفیت عکس‌های تلسکوپ فضایی هابل به ثبت برسانند؛ این موضوع باعث شده تا حجم قابل‌توجهی از دانش متخصصان ستاره شناسی به اطلاعات رصدخانه‌های فضایی مانند هابل وابسته باشد.

در زمان پرتاب، HST به اندازه یک ساختمان 4 طبقه بزرگ بود و با قطر 4 متر و طول 13 متر، حدودا 12 تن وزن داشت. گفته شده که تاکنون بیش از یک میلیون جرم آسمانی مختلف با این تلسکوپ رصد شده و حدودا 4800 مقاله علمی بر اساس داده‌های هابل، توسط دانشمندان 45 کشور جهان منتشر شده است.

دقت فوق‌العاده این محصول تکنولوژیکی شگفت‌انگیز یکی دیگر از مشخصه‌های هابل به شمار می‌رود و با اینکه سرعت چرخش آن به در زمین تقریبا 28 هزار کیلومتر بر ساعت است، توانایی این تلسکوپ برای رصد اجرام آسمانی حیرت‌انگیز است. همین دقت بالا باعث شده تا دانشمندان مجموعه‌ای دیدنی از عکس ستاره‌ها، سیاره‌ها و کهکشان‌های دور و نزدیک را از داده‌های تلسکوپ جمع‌آوری کرده و هرچند وقت یک‌بار هم با نشان دادن گوشه‌ای از شگفتی‌های جهان اطراف، عظمت کیهان را به ما یادآوری کنند.

در همین رابطه قصد داریم تا تعدادی از زیباترین تصاویر تلسکوپ فضایی هابل که در طول بیش از دو دهه اکتشاف تهیه‌ شده‌اند را ببینیم؛ با ما همراه باشید.

تعدادی از زیباترین تصاویر تلسکوپ فضایی هابل

تصویر بالا که با کنار هم گذاشتن 4 عکس در آوریل 1999 به وجود آمده، سحابی سوراخ کلید (Keyhole Nebula) را نشان می‌دهد.

مورد بعدی از لیست زیباترین تصاویر تلسکوپ فضایی هابل کهکشان مارپیچی NGC 7331 نام دارد که در فاصله 45 میلیون سال نوری از زمین، در صورت فلکی پگاسوس (Pegasus) قرار گرفته و اولین بار در سال 1784 وجود آن توسط ستاره شناسی به نام ویلیام هرشل (William Herschel) به ثبت رسید.

NGC 7331 از نظر اندازه، شکل و جرم به کهکشان راه شیری شبیه است و با نرخ تولد ستاره‌ای تقریبا یکسان، حدودا به اندازه کهکشان ما ستاره دارد.

اشکال ستون مانند و تیره رنگی که می‌بینیم حجم‌های فوق‌العاده زیادی از هیدروژن و گرد و غبار بین ستاره‌ای هستند که محلی برای شکل‌گیری و رشد ستاره‌ها به حساب می‌آیند.

هر کدام از ستون‌ها که در سحابی عقاب (‌Eagle Nebula) با فاصله 6500 سال نوری از زمین قرار دارند، به اندازه 5 سال نوری طول داشته و شامل هیدروژن سرد با پوششی از گرد و غبار می‌شوند.

یکی از زیباترین تصاویر تلسکوپ فضایی هابل جزو اولین و پیچیده‌ترین سحابی‌های سیاره‌ای کشف‌شده در جهان است که با نام سحابی چشم گربه (Cat’s Eye Nebula) شناخته می‌شود.

سحابی‌های سیاره‌ای زمانی که ستاره‌ای مانند خورشید لایه‌های گازی خارجی‌اش را به آرامی از خود دور کند، به وجود می‌آیند و این سحابی که عنوان علمی “NGC 6543” برای آن انتخاب شده هم با عمر تقریبی هزار سال، نمونه بارزی از آخرین مراحل تکامل یک ستاره در بخش‌های پایانی عمرش را نشان می‌دهد.

سری عکس‌های بالا مراحل گسترش هاله نور اطراف ستاره عظیم قرمز رنگی به اسم “V838 Mon” را نمایش می‌دهد که گرد و غبار بین ستاره‌ای آن با نور این جرم‌ آسمانی شگفت انگیز روشن شده است. ستاره موردنظر حدودا 20 هزار سال نوری از زمین دور است و در مسیر صورت فلکی مونوسروس (Monoceros) قرار دارد.

مورد بعدی در لیست دیدنی‌ترین تصاویر تلسکوپ فضایی هابل سحابی مرداب (Lagoon Nebula) است که در صورت فلکی ساگیتاریوس (Sagittarius) واقع شده و به عنوان یک محل شکل‌گیری ستاره در فاصله 5 هزار سال نوری از زمین شناخته می‌شود.

یکی از کهکشان‌های شگفت‌انگیزی که کمتر موردتوجه قرار گرفته، کهکشان کوچک NGC 1559 است که با زمین 50 میلیون سال نوری فاصله داشته و به صورت فلکی رتیکولوم (Reticulum) مربوط می‌شود.

این کهکشان مارپیچی فوق‌العاده دور که در حال حاضر با سرعت 1.3 هزار کیلومتر در ثانیه از ما فاصله می‌گیرد، به اندازه ده میلیارد برابر جرم خورشید، جرم دارد و از کهکشان راه شیری 20 برابر سبک‌تر است.

نمای بالا که بیننده را به یاد پنگوئنی در حال محافظت از تخمش می‌اندازد، حاصل ترکیب دو کهکشان بوده که به طور کلی نام “Arp 142” برای آن انتخاب‌ شده است. البته این عکس تنها به هابل مربوط نمی‌شود و تلسکوپ اسپیتزر (Spitzer) ناسا هم بخشی از داده‌های لازم برای به وجود آمدن این نمای شگفت‌انگیز را تهیه کرده است.

دانشمندان می‌گویند که نیروی جاذبه دو کهکشان آن‌ها را به سمت یکدیگر کشانده است و داده‌های پیشین نشان می‌دهند که بخش پنگوئن مانند تصویر به کهکشانی به اسم “NGC 2336” مربوط است که پیش از تغییر شکل حاصل‌شده، از نوع مارپیچی بوده است.

و اما مورد آخر از لیست که به اعتقاد بسیاری یکی از شگفت‌انگیزترین و زیباترین تصاویر تلسکوپ فضایی هابل است، سحابی مخروط (Cone Nebula) بوده که با ما 2.5 هزار سال نوری فاصله داشته و در صورت فلکی مونوسروس قرار گفته است.

همانند ستون‌های گازی یکی از عکس‌های قبلی، سحابی مخروط هم ستونی از گاز و گرد و غبار بوده که با طول 7 سال نوری، در خود ستاره‌های جدیدی را به وجود می‌آورد.

جالب است بدانیم که سازمان فضایی ناسا قصد دارد تا به زودی جایگزینی بسیار پیشرفته‌تر و حدودا صد برابر قدرتمندتر از رصدخانه هابل را راه‌اندازی کند؛ این وسیله شگفت‌انگیز تلسکوپ فضایی جیمز وب (James Webb Space Telescope) نام دارد، از سال 2020، به صورت رسمی راه پرافتخار هابل را ادامه می‌دهد.