وجه نامگذاری قمر بنی‌هاشم به عباس و اباالفضل علیه السلام

به گزارش خدمت؛ در بعضى از کتب معتبر نقل شده که در روز ولادت حضرت ابوالفضل العباس علیه السلام، ام البنین سلام الله علیها قنداقه او را به دست امیر المؤمنین علیه السلام داد تا بر وى نامى بگذارد. حضرت زبان مبارک را به دیده و گوش ودهان او گردانید تا حق بگوید و حق ببیند و حق بشنود. سپس در گوش راست وى اذان و در گوش چپش اقامه گفت. یکى از سنت‌هاى رسول خدا صلى الله علیه و آله که براى مسلمین ارث گذارده، این است که در حین تولد فرزند، در گوش راستش اذان و در گوش ‍ چپش اقامه بگویند تا از همان بدو تولد با اسامى خدا و رسول خدا و امام و ولى خدا آشنا گردد. حضرت امیرالمؤمنین على علیه السلام به ام البنین علیها السلام فرمود: چه اسمى بر این طفل گذارده‌اید؟ عرض کرد: من در هیچ امرى بر شما سبقت نگرفته‌ام؛ هر چه خودتان میل دارید اسم بگذارید. فرمود: من او را به اسم عمویم، عباس، عباس نامیدم.

«عباس»، صیغه مبالغه از ماده «عَبَسَ» است که به معنى در هم شدن بشره و قبض و گرفتگى صورت مى‌باشد. امیرالمؤمنین(علیه السّلام ) از پس پرده‌هاى غیب، جنگاورى و دلیرى فرزند را در عرصه‌هاى پیکار دریافته بود و مى‌دانست که او یکى از قهرمانان اسلام خواهد بود؛ لذااو را عباس(دُژم: شیر بیشه) نامید؛ زیرا در برابر کژی‌ها و باطل، تُرش‌روی و پُر آژنگ بود و در مقابل نیکى، خندان و چهره گشوده.

اما مشهورترین کنیه آن حضرت، اباالفضل است؛ چون فرزندى به نام فاضل داشته، بلکه مى‌توان گفت پدر تمام فضایل انسانیت و کمال بوده است. در کتاب العباس، دو کنیه دیگر براى آن‌حضرت نقل کرده است: یکى ابو القرایة که آن را از کتاب مزار سرائر ابن ادریس و مقاتل الطالبیین ابوالفرج و انوار النعمانیه سید جزایرى و تاریخ خمیس ابوالحسن دیاربکرى نقل فرموده و دیگرى اباالقاسم است و مستند ایشان، زیارت روز اربعین مى‌باشد که از جابر نقل شده و در آن آمده است که وى در روز اربعین متوجه قبر آن بزرگوار گردید و گفت: اسلام علیک یا اباالقاسم، اسلام علیک یا عباس بن على علیه السلام و چون جابر از اکابر صحابه بوده و در این خانواده تربیت شده است، البته سبب آن را مى‌داند؛ چه آن‌که آن حضرت فرزندى به نام قاسم نداشت تا مکنى به آن شود.

1. چهره درخشان قمر بنی هاشم، جلد 1، حجت الاسلام شیخ على ربانى خلخالى.
2. زندگانی حضرت ابوالفضل العباس(ع)، علّامه محقق حاج شیخ باقر شریف قرشى.