فرق میان رؤیای صادق و کاذب چیست؟

به گزارش خدمت؛ رؤیای صادق، گاه به تعبیر نیاز ندارد؛ مانند آن‌چه حضرت ابراهیم(علیه‌السلام) در مورد ذبح فرزندش اسماعیل(علیه‌السلام) مشاهده کرد: «إنی أری فی المنامِ أنّی أذبحُکَ»[1] امّا گروه دیگری از خواب‌های صادق به تعبیر نیاز دارد؛ یعنی قوه خیال، حقیقتی را صورت‌گری می‌کند و معبّر باید این صورت خیالی را به معنای واقعی برساند.

گاه خواب‌ها همان ساخته‏‌های نفسانی است که «اضغاث احلام» خوانده می‌‏شود. اضغاث احلام، یعنی خواب‌های پریشان که نتیجه و اثر کارهای روزانه انسان است؛ بنابراین اگر خوابی که انسان می‌‏بیند، مستقیم باشد، مانند آن‌چه معصوم می‌بیند، حقّ و صحیح است؛ چون باطل در آن فضا راه ندارد و شیطان امکان حضور نمی‏‌یابد. صدق یا کذب سایر رؤیاها نیز با معیارهایی که معبران ماهر در اختیار دارند، قابل تشخیص است.

امّا در مورد این پرسش که اگر کسی پیامبر اکرم ‏صلی الله علیه و آله و سلم یا ائمه(علیهم‌السلام) را در خواب ببیند، چگونه باید بفهمد که خود آن‌ها هستند یا شیطان به‌ صورت آن‌ها در آمده، باید یادآور شد که در روایتی آمده است:

شیطان به‌صورت معصوم ظاهر نمی‌‏شود[2]؛ امّا مشکل این است که اغلب ما امامان معصوم(علیهم‌السلام) را ندیده‌ایم و اگر صورتی نورانی در خواب ببینیم که صاحب آن ادعا کند که من امام هستم، چگونه او را بشناسیم؟ از کجا معلوم شیطانی که ادعای ربوبیت کرده، ادعای نبوّت و امامت نکند؟!

پس اگر کسی در بیداری یکی از ذوات مقدس معصوم(علیهم‌السلام) را ببیند و سپس در خواب، صورتی نورانی مشاهده کند و او را بشناسد، این خواب صحیح است؛ امّا اگر صورتی ناشناس ادعای امامت کرد، تشخیص آن مشکل است؛ چون شخص پیش‌‏تر امام را ندیده است و شیطان می‌‏تواند با ادعای دروغ او را بفریبد؛ البته او نمی‌‏تواند به شکل امام و معصوم درآید؛ ولی همان‏‌گونه که ادعای ربوبیت کرد، ادعای امامت هم می‌کند.

[1]ـ سوره صافات، آیه 102.
[2]ـ الامالی(للصدوق)، ص 62؛ بحار الانوار، ج 58، ص 235 - 234.