شهوت چیست؟

شهوت آرزو، میل، رغبت، اشتیاق، خواهش و شوق نفس در حصول لذت و سود است. ریشه واژه شهوت عربی است که در پارسی میانه به آن وَرَن گفته می‌شد.

شهوت از دیدگاه ادیان الهی

شهوت از دیدگاه اسلام

اسلام کنترل شهوت جنسی را فقط به صورت ازدواج و آمیزش با کنیزان ملکی میسر و مجاز می‌داند. ازدواج در مذهب تشیع به صورت دائم و موقت و در مذهب تسنن فقط به صورت دائمی می‌باشد.

شهوت تنها هنگامی گناه‌آلود است که برای دارایی یا همسر فرد دیگری باشد. شهوت میان زن و شوهر گناه نیست.

شهوت از دیدگاه مسیحیت

شاخه کاتولیک شهوت را به عنوان یکی از هفت گناه کبیره می‌داند.

شاخه پروتستان بر این باورند که همه گناهان از جمله شهوت، تنها توسط خدا و با مرگ و رستاخیز عیسی مسیح می‌تواند بخشوده شود.

مجازات زنا در عهد قدیم سنگسار بود. در عهد جدید، مسیح، از نگاه شهوت آلود به زن متأهل به عنوان زنا یاد می‌کند.

شهوت از دیدگاه یهودیت

بر پایه سنت‌های یهودیت، هیچ چیزی بر زمین بیهوده آفریده نشده‌ است. شهوت تنها هنگامی گناه‌آلود است که برای دارایی یا همسر فرد دیگری باشد. شهوت نه تنها گناه نیست بلکه هنگامی که میان زن و شوهر باشد ثواب نیز می‌باشد.

شهوت با عشق چه فرقی دارد؟

شهوت ممکن است به طور مستقل از عشق رمانتیک برانگیخته شود. بدیهی است که شهوت می‌تواند همزمان با عشق هم وجود داشته باشد؛ گرچه در مورد بعضی عاشقان ارضای بی بند و بار و غیرمتعهدانه شهوت می‌تواند عشق رمانتیک همراه آن را از بین ببرد. اغلب پژوهش‌ها حاکی از آن است که شهوت صرف، کمتر به سمت عشق رمانتیک پیشرفت می‌کند. بنا به گفته «هلن فیشر» مداربندی مغز در مورد شهوت لزوماً آتش عشق را روشن نمی‌کند. از طرف دیگر عشق رمانتیک، به خصوص پس از تولد فرزندان، می‌تواند به مرحله سومی پیشرفت کند: دلبستگی و تعلق؛ خصوصیتی که برای یک ازدواج پایدار لازم است. این دلبستگی عمیق‌تر که در عاشقان بالغ و دیرین شکوفا می‌شود، به طور شاخص پس از تولد یک فرزند به وجود می‌آید. با این حال مثال‌های فراوانی وجود دارد که یک دلبستگی مادام العمر میان زوجی بدون فرزند به وجود آمده است، درست همان‌طور که بسیاری از زوج‌های صاحب فرزند هیچ‌گاه به این مرحله دلبستگی عمیق مدام نمی‌رسند.

اول شهوت بوده یا عشق؟

تمام حوادث شیمیایی و عصبی برانگیزاننده عشق، یک سوال از نوع اول مرغ بود یا تخم مرغ را به میان می‌آورد: آیا عاشق شدن علت این تغییرات شیمیایی در مغز است یا معلول آن؟

در مورد این سوال توضیحی وجود دارد که نخستین بار «کنراد لورنتس» کردارشناس حیوانات، برنده جایزه نوبل به آن پرداخت. وی در اردک‌ها پدیده‌ای را مشاهده کرد که آن را نقش پذیری نام نهاد. لحظه‌ای بحرانی برای آشیانه سازی یک پرنده وجود دارد، هنگامی که مغز و دستگاه عصبی مرکزی جوجه اردک آماده ایجاد پیوند میان او و مادرش است. در غیاب پرنده مادر، جوجه با اولین حیوانی که دیدار می‌کند این پیوند را برقرار می‌کند. مکانیسم نقش پذیری برای بقا حیاتی است؛ چرا که تصور بر این است که ارتباط با یک والد محافظت کننده، بقا را تضمین می‌کند.

جان باولبای روانشناس از ایده لورنتس استفاده کرد و نظریه دلبستگی را ارائه کرد. کودکی که نمی‌تواند با مادرش پیوند عاطفی پیدا کند، از شانس کمتری برای بقا برخوردار است. با توجه به شباهت میان یک کودک محروم از مادر و یک عاشق ناکام، دانشمندان این پدیده نقش پذیری را در مورد عشق افراد بزرگسال هم مطرح کرده‌اند. عاشق مانند کودکی دلبسته به مادر به چشمان معشوق خیره می‌شود و آه می‌کشد و اگر رابطه اش را با او از دست بدهد مانند کودکی طرد شده، می‌گرید و به افسردگی دچار می‌شود و حتی ممکن است به خود صدمه بزند. در صورت موفقیت در پیوند ابتدایی میان عاشقان، دلبستگی درازمدت در چشم‌انداز قرار می‌گیرد. چنین واقعه‌ای پس از آن که عشق رمانتیک سیرش را طی کرد و اتحاد عاشق و معشوق فرزندانی را به بار آورد رخ می‌دهد. اما این مرحله جدید پیش بینی نشده و نامنتظر است چرا که به طور شاخص ۱۸ ماه تا ۳ سال پس از شروع عشق، آبشارهای فنیل ایتلامین دوپامین و اکسی توسین در مغز فروکش می‌کنند و به قول دانشمندان علوم اعصاب ذخیره واسطه‌های عصبی تمام می‌شود.

شهوت و عشق در شعر و ادب فارسی

گاه در شعر و ادب فارسی، شهوت در برابر عشق آورده شده‌است. برای نمونه:

به شهوت قرب تن با تن ضرور است / میان عشق و شهوت راه دور است

نقش شهوت در اعمال انسان

شهوت در باب طهارت

تجدید وضو بعد از بوسیدن همسر از روی شهوت مستحب است؛ لیکن برخی در استحباب آن اشکال کرده‌اند.

رطوبتی که از انسان خارج می‌شود و منی بودن آن معلوم نیست، در صورتی که خروج آن با فشار توأم با شهوت و سستی بدن باشد، حکم به منی بودن آن می‌شود. در بیمار، دو نشانه خروج با شهوت و سستی بدن کفایت می‌کند. به قول برخی، در زن، خروج با شهوت کفایت می‌کند.

شهوت در باب روزه

بوسیدن همسر و مانند آن چنانچه موجب تحریک شهوت گردد، برای روزه دار (به ویژه جوان) مکروه است.

اگر بر اثر نگاه شهوت آمیزِ روزه دار به زن، منی از او خارج شود، در صورتی که خروج منی با چنین نگاهی عادت او باشد و قصد وی نیز از نگاه بیرون آمدن منی باشد، روزه‌اش باطل و قضا و کفاره بر او واجب می‌شود؛ اما اگر عادت او خروج منی نباشد و قصد آن را نیز نداشته باشد، در مورد ابطال یا قبولی روزه محل اختلاف است.

شهوت در باب اعتکاف

به قول مشهور، بوسیدن و لمس کردن همسر از روی شهوت بر معتکف حرام است. اما در مورد این که آیا در حال اعتکاف، نگاه شهوت آمیز به همسر نیز حرام است یا نه، اختلاف می‌باشد.

شهوت در باب حج

بوسیدن و لمس کردن همسر از روی شهوت بر فرد مُحرِم حرام و موجب ثبوت کفاره است. نگاه کردن شهوت آمیز به همسر نیز همین حکم را دارد. لیکن از برخی قدما عدم ثبوت کفاره بر اثر آن، نقل شده است.

شهوت در باب ازدواج

هرگاه پدر از روی شهوت به بدن کنیز خود نگاه کند یا آن را لمس نماید، به قول مشهور، آن کنیز بر پسر حرام می‌گردد. همچنین است اگر پسر به بدن کنیز خود با شهوت نگاه کند یا آن را لمس نماید.

به تصریح بسیاری از فقیه ها، نگاه شهوانی به صورت و کف دست کنیز خود موجب حرمت نمی‌شود. در این که لمس آن دو موجب حرمت می‌شود یا نه، اختلاف است.

راه های کنترل شهوت

بسیار روزه گرفتن و بلند گذاشتن موها جهت فرو نشاندن شهوت برای کسی که توانایی ازدواج ندارد، مستحب است.