طراح صحنه جادوگر ذهن کارگردان است/ روی این خون‌ها پا نگذاریم

میلاد خرمن بیز طراح صحنه نمایش «نوبت یعنی بعدی» که این روزها در تالار قشقایی روی صحنه است درباره طراحی‌های صحنه ساده و خلوتی که این روزها باب شده است به خبرنگار مهر گفت: متن های نمایشی این روزها به سمت و سویی رفته که به نوعی لامکانی را به نمایش می گذارند. در کارهای قدیمی و کلاسیک صرفا یک قسمت برای ورود و خروج و قسمتی دیگر برای مخفی شدن بازیگر می‌ساختند اما طراحی صحنه امروزه به شعبده نیاز دارد چراکه نسل جدید به آسانی تاثیر نمی‌پذیرد.

وی افزود: امروزه با دکور زدن‌های پرطمطراق الیزابتی فاصله گرفته‌ایم و همه چیز جهان به سمت تجریدی شدن پیش می‌رود حتی در همان دوره الیزابتی هم عده ای آکسسوار بی مصرف را از بین بردند و گفتند تنها باید چیزهایی در صحنه بماند که به کار بیاید. تئاتر باید بتواند با بی چیزی خودش چیزی به آدم‌ها اضافه کند. یک گروه تئاتری در تمام بخش‌ها مانند کلمه و ایده، کارگردانی و بازی به اعجاز در صحنه نیاز دارد و طراح صحنه می‌تواند جادوگر ذهن کارگردان باشد.

خرمن بیز متذکر شد: یک طراحی صحنه خوب علاوه بر نشان دادن ذهن کارگردان، باید بتواند برای همه یک تعریف شخصی ایجاد کند. یک کار خوب مثل یک سفره پر برکت است که هرکسی سهم خودش را از آن برمی‌دارد. من خودم را بیشتر از اینکه یک طراح صحنه بدانم یک ایده پرداز صحنه می‌دانم چرا که طراح صحنه باید به علوم دیگر اشراف داشته باشد. طراح صحنه باید شیمی و فیزیک و حتی جامعه شناسی و روانشناسی بداند تا بتواند تاثیر صحیح بگذارد. در گذشته طراحی لباس، نور و صحنه همه تحت نظر یک نفر با عنوان طراح صحنه انجام می‌شد اما امروزه هر کدام از این‌ فعالیت ها یک علم است و نیاز به آموزش‌های تخصصی دارد.

وی درباره ایده‌پردازی و اجرای صحنه نمایش «نوبت یعنی بعدی» توضیح داد: همیشه در صورتی ایده پردازی صحنه نمایش را می‌پذیرم که بتوانم صحنه را کامل در ذهنم ببینم. روزی که مرتضی شاه‌کرم کارگردان نمایش در مورد این کار با من صحبت کرد همه چیز در ذهنم شکل گرفت و یاد خون‌های شهدایی افتادم که ریخته شده و ما داریم روی آنها پا می‌گذاریم.

این طراح صحنه درباره خونی که انگار کف صحنه نمایش ریخته شده است و کاراکترها روی آن راه می‌روند، توضیح داد: در این نمایش پدر دارد روی خون بچه‌هایش پا می‌گذارد اما حتی پاهایش کثیف نمی‌شود، ردپای همه روی خون می‌ماند اما خون، هیچ پایی را آلوده نمی‌کند چرا که در ذات خود پاک است به همین دلیل کف صحنه را طوری طراحی کردیم که هیچ ردی از خون به جا نمی‌ماند. پدر در این نمایش خلافی نکرده بلکه از حس پدرانه‌اش گذشته است و مادری که روح پسرش را نگه داشته و نمی‌گذارد برود.

وی با اشاره به همذات پنداری که با شخصیت های نمایش می کند، بیان کرد: من ما به ازای بیرونی کاراکترهای نمایش «نوبت یعنی بعدی» را از نزدیک می‌شناسم. مادربزرگم فرزندی را از دست داده که برایش بسیار ارزشمند بوده است. من او را ندیدم اما اسم مرا هم‌نام این فرزند از دست رفته گذاشته اند و یکی از خلاهای زندگی من ندیدن این آدم است و حتی هنوز هم نامه‌هایی که وی قبل از شهادتش نوشته‌است دارم و می‌خوانم. شهدا بزرگانی بودند که برای آسوده راه رفتن و زندگی کردن ما خونشان را دادند.

وی از دو اجرایی بودن سالن‌های نمایش گله کرد و گفت: دو اجرایی شدن آفت بزرگی است که برای نمایش «نوبت یعنی بعدی» هم اتفاق افتاد. در زمان اجرا، روح کار در سالن جاری می‌شود و فضای معنوی کار در آن صحنه شکل می‌گیرد اما ۲ روح در یک کالبد جا نمی‌شود. در گذشته وقتی اجرا در سالن یا پلاتویی تمام می‌شد گروه‌ها چهارگوشه‌اش را می‌بوسیدند و وداع می‌کردند و انگار تمام دیوارها به عوامل انرژی می‌دادند اما امروزه به لطف مدیران این اتفاق نمی‌افتد و این کالبد دوپاره می‌شود و به روح معنوی اثر ضربه می‌زند.

خرمن بیز در پایان تصریح کرد: دغدغه دیگر طراح‌های صحنه این است که نمی‌دانند قرار است کجا کارشان اجرا شود و چه دکوری باید بزنند چون دقیقه ۹۰ سالن نمایش عوض می‌شود. طراحی ذهنی من برای «نوبت یعنی بعدی»، کفی با قطر حدود ۱۰ سانت بود که از وسط آن خون با صدای ضربان قلب پمپاژ می‌شد و مدام خون در صحنه جریان پیدا می‌کرد و جمع می‌شد؛ درست مانند یک بدن. دوست داشتم صحنه نمایش مثل یک تَن باشد، زندگی در آن جریان داشته باشد و در انتهای صحنه خون کلا جمع شود و قلب ایست کند و صحنه سفید ‌شود اما به دلایلی که اشاره کردم و همینطور نبود بودجه کافی که ما هم مثل خیلی از گروه‌های دیگر به آن دچار هستیم، این ایده پردازی محقق نشد.

نمایش «نوبت یعنی بعدی» با بازی آناهیتا اقبال‌نژاد، پروا آقاجانی، غزاله جزایری، مسعود شامی‌خاتونی، علی غابشی، ترانه کوهستانی تا ۱۱ خرداد ماه ساعت ۱۸:۳۰ در سالن قشقایی مجموعه تئاتر شهر روی صحنه است.