علت، علائم و روش های درمان زگیل تناسلی در زنان و مردان چیست؟

عکس نمای نزدیک از شکل ظاهری زگیل تناسلی

برخی انواع کم خطر ویروس اچ پی وی به زگیل تناسلی روی ناحیه تناسلی (فرج) زنان، واژن، دهانه رحم، راست روده، مقعده، آلت تناسلی یا کیسه بیضه منجر می گردد.

زگیل تناسلی احتمالا با درد و خارش همراه است اما به طور کلی ضایعه خطرناکی محسوب نمی شود، گاهی بعد از مدتی خود به خود از بین رفته و محو می شود و در سایر موارد با داروها و روش های مختلف قابل درمان است، مگر در موارد خاص که برخی انواع HPV ممکن است باعث بروز سرطان دهانه رحم یا سرطان فرج (وولو) در زنان شود.

این عارضه بسیار شایع بوده و حدود 360 هزار نفر در طول سال به آن دچار می شوند.

علائم و نشانه های زگیل تناسلی چیست؟

علائم و نشانه های زگیل تناسلی

زگیل تناسلی که به زگیل مقاربتی نیز مشهور است، از طریق تماس پوستی و اغلب به واسطه رابطه جنسی واژینال، دهانی یا مقعدی منتقل می شود و ممکن است فرد مبتلا تا هفته ها یا ماه ها بعد از ابتلا نیز متوجه عارضه نشود.

زگیل تناسلی گاهی بسیار کوچک، رنگ پوست یا کمی تیره تر است که ممکن است با چشم انسان قابل مشاهده نباشد و گاهی بزرگ بوده یا به شکل برجستگی های سفید رنگ ظاهر می شود.

از نظر شکل ظاهری تقریبا شبیه گل کلم است، معمولا به شکل خوشه ای از زگیل ها یا تک زگیل دیده می شود و ممکن است سطح صاف یا ناهمواری داشته باشد.

اندازه زگیل تناسیلی معمولا کمتر از یک میلی متر (تک زگیل) تا چند سانتی متر (زگیل خوشه ای) می باشد.

بافت زگیل تناسلی روی آلت تناسلی مردان معمولا نرم و در ناحیه مقعدی زبر و خشن است و اغلب در نواحی زیر ظاهر می شود:

عکس زگیل تناسلی مردان

آلت تناسلی
کیسه بیضه
ران و کشاله ران
داخل یا اطراف مقعد

زگیل تناسلی در زنان معمولا در نواحی زیر ظاهر می شود:

داخل یا خارج از واژن
داخل یا اطراف مقعد
دهانه رحم

زگیل تناسلی ناحیه واژینال معمولا بدون عارضه و علائم خاصی است اما گاهی اوقات با علائمی همچون ترشحات واژن، خارش، خونریزی و سوزش همراه می شود.

در صورتی که زگیل های تناسلی بزرگ شده باشند علائم ممکن است با ناراحتی و درد همراه باشد.

خونریزی یا انسداد ادراری به ندرت از علائم اولیه این عارضه محسوب می شود مگر در مواردی که ناحیه دفع ادرار درگیر باشد.

در افرادی که رابطه جنسی دهانی داشته اند زگیل تناسلی ممکن است روی لب ها، داخل دهان، زبان یا گلوی فرد نیز ایجاد شود.

نکته: بسیاری از زائده های پوستی در ناحیه تناسلی، زگیل نیستند و ممکن است به دلیل سایر عفونت ها یا شرایط طبیعی پوست ایجاد شده باشند. حتی گاهی علائمی مشابه زگیل تناسلی دارند اما عارضه دیگری محسوب می شوند.

توجه: توصیه می شود در صورت مشاهده علائم زگیل تناسلی، برای اطمینان از نوع عارضه، حتما به پزشک مراجعه کنید.

زگیل تناسلی معمولا چه زمانی در فرد ایجاد می شود؟

تشخیص زمان دقیق ابتلا به عفونت HPV سخت است زیرا ممکن است تا هفته ها یا ماه ها بعد از تماس جنسی خطرناک، علائم زگیل تناسلی روی فرد مبتلا ظاهر نشود.

بعضی افراد فقط یک بار دچار این عارضه شده و بعد از بهبودی دیگر به آن دچار نمی شوند اما در برخی دیگر زگیل تناسلی بیش از یکبار و در دوره های مختلف زندگی برمی گردد.

جالب است بدانید گاهی فرد به ویروس آلوده می شود اما هرگز علائم زگیل تناسلی در او ایجاد نخواهد شد و بعد از رابطه جنسی، علائم زگیل تناسلی در شریک جنسی او ظاهر می شود.

آمار نشان می دهد حدود دو سوم افراد، سه ماه بعد از تماس جنسی با فرد مبتلا به زگیل تناسلی، به این عارضه مبتلا شده اند.

از نظر دوره سنی، این عارضه در هر سنی ممکن است رخ دهد اما اغلب مبتلایان در بازه سنی بین 17 تا 33 سال قرار دارند که این آمار در جوامع مختلف از جمله کشور ایران متفاوت است.

زگیل تناسلی در کودکان کمتر از سه سال معمولا به دلایل غیرجنسی مانند تماس مستقیم پوستی ایجاد می شود اگرچه در صورت مشاهده، مسئله تجاوز جنسی به کودک نیز دور از انتظار نیست.

نتایج تحقیقات نشان می دهد بیش از 20 درصد افراد مبتلا به زگیل تناسلی به سایر بیماری های جنسی نیز مبتلا هستند.

علت زگیل تناسلی

علت زگیل تناسلی : genital warts

تاکنون بیش از 100 نوع ویروس HPV شناخته شده که حدود 30 تا 40 نوع از آن ها روی اندام های تناسلی تاثیرگذار هستند و فقط تعداد کمی از آن ها ( گونه 6 و 11) می توانند به زگیل تناسلی منجر شوند.

گونه 6 و 11 به صورت بالقوه کم خطر بوده و احتمال ایجاد پیش زمینه سرطانی توسط آن ها بسیار کم است. اما برخی گونه ها مانند گونه 16 از انواع پر خطر محسوب می شود و عامل اصلی بروز بیش از 50 درصد موارد سرطان دهانه رحم گزارش شده، می باشد.

ویروس HPV به طور قابل ملاحظه ای از طریق تماس پوستی به افراد منتقل می شود به همین دلیل آن را نوعی از عفونت های رابطه جنسی در نظر گرفته اند.

ویروس HPV بسیار شایع است و آمار نشان می دهد اکثر افرادی که رابطه جنسی متعدد دارند به این ویروس مبتلا می شوند اما در واقع در اغلب موارد، ویروس هیچ مشکل یا اختلالی در سلامت فرد ایجاد نخواهد کرد.

زگیل تناسلی با زگیلی که در دست یا سایر اندام ها ظاهر می شود متفاوت است و امکان ندارد زگیل از دست یا سایر اندام ها به اندام تناسلی سرایت کند یا بالعکس.

توجه: زگیل تناسلی از تماس جنسی حتی اگر رابطه جنسی به صورت کامل انجام نشود نیز منتقل می شود.

عوامل موثر در بروز زگیل تناسلی

افرادی که بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به زگیل تناسلی هستند:

– افراد کمتر از سن 30 سال
– افرادی که دخانیات مصرف می کنند
– کسانی که سیستم ایمنی ضعیف دارند
– افرادی که تجربه تجاوز جنسی در کودکی داشته اند
– فردی که مادرش در زمان زایمان این مشکل را داشته است

عوارض احتمالی HPV

– ویروس HPV از علل اصلی بروز سرطان دهانه رحم در زنان است.

– می تواند باعث بروز دیسپلازی یا تغییرات پیش سرطانی در سلول های دهانه رحم شود

– برخی انواع HPV زمینه ساز ابتلا به سرطان وولو یا فرج (در زنان) هستند.

– برخی دیگر عامل بروز سرطان آلت تناسلی (مردان) و مقعد می باشند.

تشخیص زگیل تناسلی

همانطور که قبلا اشاره شد این علائم دلیل قطعی ابتلا به زگیل تناسلی نمی باشد بلکه سایر STD ها مانند هرپس و سفلیس نیز ممکن است ظاهری مشابه زگیل تناسلی داشته باشند که درمان های متفاوتی نیاز دارند.

همچنین گاهی مواردی مانند خال، زائده پوستی، جوش های تناسلی یا هموروئید (بواسیر) و غیره با زگیل تناسلی اشتباه گرفته می شود.

توصیه می شود در صورت مشاهده هرگونه علائم زگیل تناسلی سریعا به پزشک مراجعه شود.

پزشک ناحیه مورد نظر را معاینه کرده و معمولا با مشاهده علائم ظاهری و سوالاتی درباره سلامت جنسی و سابقه آن، زگیل تناسلی را تشخیص می دهد. به طوری که در اغلب موارد نیازی به آزمایش خون و غیره نخواهد بود.

تشخیص زگیل تناسلی در زنان

عکس زگیل تناسلی زنان

از آن جا که زگیل تناسلی در زنان گاهی در اندام های داخلی بدن و بدون نشانه خاصی ایجاد می شود، در این موارد نیاز به انجام معاینات و آزمایش های لگن می باشد.

برخی روش های تشخیص زگیل تناسلی در زنان به صورت زیر است:

1. محلول استیک اسید ضعیف: گاهی پزشک از محلول استیک اسید ضعیف برای رویت زگیل های تناسلی داخلی در ناحیه واژینال استفاده می کند. پس از حدود 5 تا 10 دقیقه مناطق آلوده، سفید می شوند.

2. کولپوسکوپی: در این روش با بزرگنمایی ناحیه مورد نظر بخصوص نواحی واژینال و دهانه رحم، تشخیص دقیق تری انجام می شود.

3. پاپ اسمیر: روش روتین برای تشخیص عفونت HPV و سلول های غیرطبیعی در دهانه رحم می باشد.

عکس زگیل تناسلی مقعدی

روش های درمان زگیل تناسلی

هیچ درمان قطعی و موثر برای از بین بردن کامل زگیل تناسلی و عدم بازگشت عارضه وجود ندارد.

در 10 تا 20 درصد موارد، زگیل تناسلی بعد از سه تا چهار ماه خود به خود محو شده و از بین می رود اما ویروس HPV در خون باقی مانده و در طول زندگی فرد ممکن است چندین بار باعث بروز زگیل های تناسلی شود.

همچنین با توجه به اینکه عدم مشاهده زگیل تناسلی به معنای عدم سرایت آن به دیگران نخواهد بود، مدیریت علائم زگیل تناسلی برای جلوگیری از انتقال ویروس به دیگران اهمیت می یابد.

پزشک پس از تشخیص عارضه ممکن است روش های درمانی موضعی زیر را تجویز کند:

1. کرم آلدارا: نوعی پماد است که با عوارضی همچون سوزش پوستی همراه است.

2. پودوفیلوم رزین: که بصورت موضعی و توسط متخصص قابل استفاده است.

3. پودوفیلوکس ( کاندی لوکس + پودوفیلین): به صورت موضعی و در خانه قابل استفاده است. تاثیر آن از پودوفیلوم رزین بیشتر بوده و برای پیشگیری نیز مفید می باشد.

4. اسید تری کلرواستیک: که به صورت موضعی استفاده می شود اما معمولا درمان کاملی نبوده، احتمال بازگشت عارضه در آن بیشتر است و با درد و سوزش همراه است.

5. تزریق داروی اینترفرون: این روش معمولا زمانی که روش های دیگر موثر نباشد استفاده می شود اما عوارض جانبی زیادی دارد.

در صورتی که زگیل تناسلی به مرور زمان و با داروهای بالا از بین نرود، پزشک ممکن است از جراحی های کوچک برای برداشتن زگیل تناسلی استفاده کند که شامل روش های زیر است:

1. الکتروکوتر: در این روش زگیل ها با استفاده از جریان الکتریکی سوزانده می شوند، به بی حسی موضعی نیاز است و اثر زخم به جای می گذارد.

2. کریوتراپی (سرما درمانی): در این روش با استفاده از نیتروژن مایع، زگیل ها را منجمد می کنند. از بهترین روش های درمانی محسوب می شود. زیرا نتیجه خوب با کمترین عوارض را به همراه دارد.

3. لیزر درمانی: این روش برای درمان زگیل های بزرگ یا دوباره عود کرده، استفاده می شود. ممکن است نیاز به بی حسی موضعی یا بیهوشی کامل داشته باشد. از معایب آن می توان به هزینه بالا، طولانی شدن دوره بهبودی و زخم اشاره کرد.

4. عمل جراحی: زگیل های کوچک برداشته شده و نیاز به بیهوشی موضعی یا عمومی می باشد. این روش نسبت به سایر روش ها موثرتر است اما احتمال بازگشت عارضه زیاد است.

نکته: لازم به ذکر است با استفاده از این روش ها زگیل تناسلی از بین می رود اما ویروس HPV که در خون است ممکن است همچنان باقی بماند.

نکته: زنان مبتلا به زگیل تناسلی، ممکن است هر سه تا شش ماه پس از درمان اولیه نیاز به انجام تست پاپ اسمیر داشته باشند تا پزشک از عدم ابتلا به سرطان دهانه رحم در این افراد مطمئن شود.

نکات مهم بعد از برداشتن زگیل تناسلی

– ناحیه را تمیز نگه داشته و از زخم شدن یا خراشیدگی آن خودداری کنید.

– تا حد امکان تا بهبودی کامل از رابطه جنسی اجتناب کنید.

– در صورت متورم شدن ناحیه مورد نظر می توانید از کمپرس سرد استفاده کنید.

درمان های خانگی زگیل تناسلی

برخی درمان های خانگی برای زگیل تناسلی وجود دارد که در برخی موارد اثربخش بوده اما توصیه اکید می شود قبل از اقدام به هرگونه درمان خانگی حتما با پزشک مشورت کنید.

درمان گیاهی زگیل تناسلی

1. روغن درخت چای

روغن درخت چای دارای خاصیت ضدقارچی است که برای درمان قارچ و مشکلاتی همچون شپش سر و زگیل تناسلی مفید است.

کافیست 1 قطره روغن درخت چای رقیق شده (ترکیب 1 قطره روغن درخت چای و 1 تا 2 قطره روغن حامل مانند روغن نارگیل) را به صورت مستقیم روی زگیل اعمال کنید.

بهبود زگیل تناسلی با روغن درخت چای ممکن است با سوزش یا التهاب در ناحیه زگیل همراه باشد که به دلیل کاهش اندازه زگیل رخ می دهد.

هشدار:

– جهت تست حساسیت، حتما قبل از استفاده، اندکی روغن درخت چای رقیق شده روی پوست دست بمالید و بعد از 24 ساعت اگر عوارضی به همراه نداشت از آن استفاده کنید.

– از استعمال داخلی روغن درخت چای در دهان یا واژن خودداری کنید.

– برای نتیجه بهتر، لازم است این درمان به صورت مکرر در چند هفته انجام شود، در صورت بروز تحریکات پوستی شدید، درمان را متوقف کنید.

2. چای سبز

چای سبز نیز تاثیر خوبی در درمان زگیل تناسلی دارد. از چای سبز در کرمی به نام سینه کاتچین استفاده شده که برای درمان زگیل تناسلی به کار می رود.

همچنین می توانید عصاره چای سبز خریداری کرده و 1 تا 2 قطره از آن را به روغن نارگیل افزوده و روی ناحیه مورد نظر بمالید.

3. سیر

عصاره سیر نیز برای درمان خانگی زگیل تناسلی موثر است. برای اینکار کافیست مقداری عصاره سیر را به طور مستقیم روی زگیل ها قرار داده یا پد مخصوص (گاز پانسمان) را به مخلوط عصاره سیر و روغن آغشته کرده و روی زگیل بمالید.

4. سرکه سیب

سرکه سیب به دلیل خاصیت اسیدی تقریبا مشابه داروهای اسیدی ضد ویروس عمل می کند.

کافیست پنبه ای را به سرکه سیب آغشته کرده و روی زگیل ها بمالید.

5. مصرف سبزیجات

خوردن سبزیجات ترد مانند کلم، کلم بروکلی، جوانه بروکلی، گل کلم و کلم پیچ برای درمان زگیل تناسلی مفید هستند. این سبزیجات حاوی ترکیبات ایندول 3 کاربینول هستند و توصیه می شود روزانه 4 یا 5 بار مصرف شوند.

6. فولات و ویتامین B12

ارتباط نزدیکی میان کمبود فولات و B12 و افزایش خطر ابتلا به ویروس HPV وجود دارد. مصرف مولتی ویتامین یا فولات و مکمل های B12 ممکن است از بدن در برابر عفونت HPV محافظت کرده و به درمان زگیل تناسلی کمک کند.

7. رژیم غذایی و سبک زندگی

توصیه می شود از عوامل استرس زا و دخانیات دوری کرده و مواد غذایی زیر را به رژیم غذایی خود اضافه کنید:

– مواد غذایی سرشار از آنتی اکسیدان ( مانند بلوبری، گیلاس، گوجه فرنگی، فلفل دلمه ای و کدو)
– برگ های سبز تیره مانند اسفناج و کلم بروکلی
– غلات کامل
– بادام
– لوبیا

این مواد غذایی به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کرده و باعث کاهش خطر عود HPV می شود.

همچنین لازم است مواد غذایی زیر را از رژیم غذایی خود حذف کنید:

– مواد غذایی مستعد آلرژی ( مانند لبنیات، سویا، ذرت، مکمل های غذایی)
– غذاهای تصفیه شده ( مانند نان سفید و ماکارونی)
– گوشت قرمز
– غذاهای فراوری شده با چربی ترانس
– کافئین و سایر مواد غذایی تحریک کننده

نکته: هرگز از درمان های مرتبط با زگیل دست یا اندام های دیگر بدن برای درمان زگیل تناسلی استفاده نکنید زیرا ممکن است باعث ایجاد مشکلات بیشتر شود.

پیشگیری از زگیل تناسلی

واکسن های زگیل تناسلی

تزریق واکسن از بهترین روش ها برای پیشگیری از انواع ویروس HPV می باشد.

امروزه دو نوع واکسن به نام های گارداسیل و گارداسیل 9 تولید شده که از ابتلا به زگیل تناسلی و سرطان دهانه رحم جلوگیری می کند.

واکسن گارداسیل از بروز عفونت چهار گونه ی 6، 11، 16 و 18 که از شایع ترین انواع HPV هستند پیشگیری می کند. اگرچه اثر آن برای افراد مبتلا به این ویروس کمتر از سایرین است.

واکسن گاراسیل 9 علاوه بر انواع ذکر شده در بالا، از گونه های 31، 33، 45، 52 و 58 نیز پیشگیری می کند.

تزریق واکسن گارداسیل و گارداسیل 9 برای افراد سنین 9 تا 26 سال تایید شده است و تزریق معمولا در سه دوره زمانی انجام می شود.

تحقیقات درباره اثر واکسن های زگیل تناسلی در افراد مسن در حال انجام است.

واکسن دیگری به نام سرواریکس نیز تولید شده است که از ابتلا به HPV گونه 16 و 18 که به سرطان دهانه رحم منجر می شوند پیشگیری کرده اما برای جلوگیری از زگیل تناسلی (گونه 6 و 11) موثر نیست.

واکسن سرواریکس توسط FDA برای زنان 10 تا 25 ساله تایید شد اما از سال 2016 از بازار ایالات متحده خارج شد.

بهترین زمان تزریق واکسن زگیل تناسلی قبل از آغاز فعالیت جنسی و در دوران نوجوانی، زمانی که فرد هنوز در معرض ابتلا به HPV قرار نگرفته است، می باشد.

پیشگیری از زگیل تناسلی با سلامت رابطه جنسی

علاوه بر واکسن، رعایت نکات بهداشتی و جنسی در روابط جنسی نیز تا حد زیادی احتمال ابتلا به عفونت های HPV و زگیل تناسلی کاهش می دهد. که از آن جمله می توان به نکات زیر اشاره کرد:

– استفاده از کاندوم
– عدم رابطه با افرادی که علائم زگیل تناسلی دارند.
– ترک سیگار، افراد سیگاری بیشتر از سایرین در معرض ابتلا و برگشت زگیل تناسلی می باشند.
– قرص های جلوگیری از بارداری به طور غیرمستقیم در ابتلای فرد موثر است، زیرا مصرف این قرص ها باعث افزایش روابط جنسی خطرناک و بدون کاندوم یا رابطه جنسی با افراد مختلف می شود.

هشدار: استفاده از کاندوم به صورت قطعی از ابتلا به زگیل تناسلی جلوگیری نمی کند زیرا تماس پوستی با نواحی اطراف ناحیه تناسلی ممکن است موجب انتقال عارضه شود.

زگیل تناسلی در دوران بارداری

گاهی در طول دوران بارداری علائم زگیل تناسلی ظاهر شده، عفونت های خفته عود می کند یا تعداد آن افزایش می یابد و در صورتی که در نواحی واژینال یا دهانه رحم ایجاد شود باعث بروز مشکلاتی در طول زایمان طبیعی خواهد شد.

گاهی پزشک برای جلوگیری از زایمان سخت اقدام به برداشتن زگیل ها قبل از زایمان می کند.

زگیل های تناسلی معمولا بعد از زایمان خود به خود از بین می رود اما ممکن است به نوزاد سرایت کرده یا باعث بروز بیماری هایی همچون پاپیلوماتوز مجدد تنفسی و مسدود شدن مجرای تنفسی در نوزادان شود.

منابع: healthline – plannedparenthood – health – emedicinehealth