آشنایی با انواع روش های قلمه زدن گیاهان

‌
ستاره | سرویس گیاهان و حیوانات - قلمه، بخشی از ساقه گیاه، برگ یا ریشه است که از گیاه مادری جدا می‌شود و در شرایط مناسب برای ریشه زایی قرار می‌گیرد. این روش ازدیاد از مهم‌ترین و رایج‌ترین روش‌های تکثیر غیر جنسی گیاهان است. قلمه زدن باعث حفظ خصوصیات ژنتیکی گیاه مادر می‌شود، از این رو برای انواع گیاهان مانند گل‌های زینتی و درختان میوه که اصلاح ژنتیک شده‌اند، بسیار مفید است. بنابراین امکان قلمه زدن نیز به ارث می‌رسد. ارقام مختلف رز، ژربرا، آنتریوم و انواع درختان میوه از مهم‌ترین گیاهانی هستند که قلمه زدن در آن‌ها باعث حفظ و گسترش خصوصیات ژنتیکی گیاه مادر شده است. انواع روش‌های قلمه زدن گیاهان، برای گیاهانی که بذر تولید نمی‌کنند یا تکثیر آن‌ها به وسیله بذر بسیار مشکل و زمان‌بر است، بسیار مفید واقع می‌شود. در ادامه به تشریح هر کدام می‌پردازیم.

قلمه‌ها می‌توانند به صورت‌های قلمه ساقه خشبی (چوبی)، قلمه ساقه نیمه خشبی و علفی (سبز)، قلمه برگ، قلمه جوانه برگ و قلمه ریشه تهیه شوند. در این میان، قلمه ساقه انواع مختلفی دارد و رایج‌ترین نوع قلمه است. در این روش قسمتی از ساقه را که دارای جوانه جانبی یا انتهایی است، از گیاه مادری جدا کرده و در محیط مناسب ریشه‌زایی قرار می‌دهند. قلمه ساقه پس از ریشه‌دار شدن به بستر کاشت مناسب منتقل و در محل اصلی کاشته می‌شود. انواع روش‌های قلمه زدن گیاهان به شرح زیر است.

۲. قلمه چوب نیمه‌سخت (نیمه‌خشبی)

۴. قلمه علفی

این شیوه از قلمه زدن، زمانی به کار می‌رود که برگ‌ها، توانایی تولید ریشه را داشته باشند ولی نتوانند شاخساره تولید کنند. بنابراین این نوع قلمه شامل پهنک، دمبرگ و قسمتی از ساقه و جوانه در پایین دمبرگ است. گیاهانی مانند لیمو، هورتانسیا (ادریسی) و عشقه به این روش تکثیر می‌شوند.

این شیوه از قلمه زدن، برای گیاهانی است که بر روی ریشه‌های خود تولید جوانه‌ (پاجوش) می‌کنند. با جدا کردن و کاشت این جوانه، ازدیاد گیاه صورت می‌گیرد. بهترین زمان برای قلمه زن ریشه، اواخر پاییز یا اوایل بهار است.

مجموعا در همه انواع روش های قلمه زدن گیاهان، چهار عامل رطوبت، دما، نور و بستر کاشت بر ریشه‌زایی تاثیر دارند. استفاده از برخی عوامل مانند روش مه‌افشانی، هورمون‌های ریشه‌زایی و مواد تنظیم کننده رشد برای تحریک ریشه‌زایی مفید هستند.

برگرفته از: کتاب اصول باغبانی