دلایل گرانی بازیگران تلویزیون

دستمزدهای زیاد برخی از بازیگران رسانه ملی بعضا باعث شده است ساخت یک سریال را با چالش های جدی مواجه کند. با اسماعیل عفیفه، مهران رسام، مهران مهام، زینب تقوایی، امیر پوررحمانی، مجید اوجی، بهروز مفید و سعید سعدی درباره تاثیر دستمزدهای بازیگران بر کیفیت ساخت آثار تلویزیونی گفت و گو کردیم. در این گفت و گو ها تهیه کنندگان دیدگاه های متفاوتی به این موضوع داشتند، برخی این دستمزدها را قانونی جهانی می دانند که گریزی از آن نیست و برخی دیگر متناسب سازی دستمزدها را راه حلی برای برون رفت از این وضعیت می دانند اما موضوعی که در صحبت بیشتر این تهیه کنندگان مشترک بود، نگاه اشتباه مدیریتی در برنامه سازی در تلویزیون بود.

سعید سعدی، تهیه کننده سینما است، او در کارنامه خود فیلم های «گیلانه»، «سیزده»، «آرایش غلیظ» و ... را دارد. هرچند نام او در یک یا دو سریال تلویزیونی دیده می شود، اما او را باید تهیه کننده سینما دانست نه تلویزیون، نظر سعدی را به عنوان یک تهیه کننده در مدیوم سینما درباره تاثیر دستمزد بالای بازیگران در ساخت سریال های تلویزیونی پرسیدیم.

سعدی درباره اینکه بخش اعظمی از بودجه ساخت سریال های تلویزیونی پای دستمزد بازیگران این سریال ها می رود و این موضوع باعث می شود در زمینه های دیگری مانند بحث های فنی و ... تاثیر بگذارد، گفت: تلویزیون و سینما ماهوی به لحاظ بازیگری تفاوت اساسی دارند. تلویزیون مولد بازیگری است، خلق کننده بازیگرهاست، اما سینما استفاده کننده از بازیگر است. متاسفانه در حوزه تلویزیون هیچگاه به این موضوع توجه نمی کنند که مولد بازیگر هستند.

این تهیه کننده سینما با بیان اینکه بازیگرانی که از تلویزیون به سینما آمده اند و دستمزدهای بالا گرفته اند، وقتی مجدد به تلویزیون بر می گردند و تلوزیون هم به خاطر این که بتواند آن ها را داشته باشد به آن ها دستمزدهای کلان می دهد توضیح داد: تلویزیون نباید این نکته را نادیده بگیرد که پارامتری به نام استمرار دارد. وقتی سریالی در 50 قسمته ساخته می شود، هر چقدر روی درام این کار و کیفیت پشت این کار انرژی گذاشته شود، آدم های زیادی در حوزه تلویزیون و سینما متولد می شود. در سینما یک فیلم از 90 تا 120 دقیقه ساخته می شود، اما در تلویزیون یک سریال 60 قسمت 45 دقیقه ای دارد که بالای هزار دقیقه می شود یا مثلا هر شب یک ساعت برنامه ای روی آنتن است این موضوع باعث می شود که تلویزیون شرایطی داشته باشد که بتواند برخلاف سینما مولد باشد.

او ادامه داد: «اگر دقت کنید می توان گفت بدون استثنا تمام شخصیت های منحصر به فردی که در تلویزیون و سینما داریم، تقریبا عموما همه از تلویزیون آمده اند، کسب اعتبار کرده اند، شهرت به دست آورده اند و در سینما به آدم های پولساز تبدیل شده اند، البته ممکن است چند نفر هم خارج از این مسیر آمده اند. در حوزه سینما پولسازی مهم است، مثلا تهیه کننده به این فکر می کند که اگر بازیگری دستمزدی دریافت می کند، چقدر می تواند آن دستمزد را برگراند، اما در حوزه تلویزیون اینگونه نیست. در تلویزیون هر چه قدر درام قوی تر باشد و هر چه قدر داستان و ماجر پیچیده تر باشد، جذاب تر است و سرمایه اصلی که تلویزیون از آن باید استفاده کند، همان نیروهایی است که آنجا می سازد. مثلا بازیگری می آید و سریالی کار می کند، بعد مجدد که به آن می گویی بیا و یک سریال دیگر بازی کن می گوید چقدر پول می دهید. این موضوع تاثیر مستقیم روی ساخت آثار تلویزیونی می گذارد. برای مدیران تلویزیون اشتباه است که شرایط خود را ندیده بگیرند و دستمزدهای آنچنانی پرداخت کنند.

سعید سعدی در پاسخ به این سوال که این چالش نتیجه چیست گفت: اصلا من نمی فهمم یک مدیر تلویزیون، یک تهیه کننده تلویزیون و یک کارگردان تلویزیون نباید خودشان را درگیر مقوله ای مانند سینما کنند، سینما فرایند کاملا متفاوتی است اصلا با چارچوب های تلویزیونی متناسب نیست، این دو حوزه، از نظر تخصصی هم متفاوت هستند، مثلا تهیه کننده ای که سریال می سازد نمی تواند یک فیلم سینمایی بسازد یا تهیه کننده سینمایی اصلا نمی تواند سریال بسازد. این ها مقوله های تخصصی است. این مسائل بد جور در هم رفته است. آن هم به دلیل عدم بینش مدیران در حوزه تلویزیون است. این مدیران از جایی آمده اند و شده اند مدیر، بعد هم می گویند خب فلانی که کارش در سینما خوب است، بیاید و این کار تلویزیونی را هم بسازد، این موضوع ها ربطی به هم ندارد. مثلا کارگردان سینما را دعوت می کنند در تلویزیون سریال بسازد و می گویند کار خودش را می سازد، این موضوع ها با هم متفاوت است، سینما مقوله صنعتی است با تلویزیون فرق دارد. لذا این خلط هایی که در موارد مختلف داریم در حوزه بازیگری وحشتناک می شود. به خاطر همین می بینید یک بازیگر سر از اجرای تئاتر در می آورد، یک بازیگر سر از سینما در می آورد، بعد در سینما شکست می خورد دوباره به تلویزیون می آید و دستمزدها وحشتناک می شود، این بازیگر فکر می کند چون در سینما این قدر دستمزد می گیرد باید در تلویزیون هم همانقدر بگیرد. در حالی که تلویزیون فی نفسه رابطه مادر و فرزندی نسبت به بازیگر، کارگردان، تهیه کننده و ... دارد، در حالی که در سینما رابطه کاملا متفاوت است.

سعدی دستمزد بالای بازیگران در تلویزیون را نتیجه عدم تخصص مدیران تلویزیونی دانست، او توضیح داد: «اگر آماری از مدیران تلویزیونی بگیرید متوجه می شوید که عمده مدیران تلویزیونی ما تحصیل کرده این رشته نیستند. مثلا بعضی از مدیران می گویند ما دنبال برند هستیم، این دنبال برند بودن معنی ندارد. تلویزیون خودش باید برند تولید کند. مدیران ما باید به این فکر کنند که خودشان برند تولید کنند. مثلا آقایی می آید سه سال یک برنامه می سازد، باز هم از او می خواهند که بیاید. در حالی که این همه نیروی جوان در کشور هست که می توانند بهتر از این ها عمل کنند.

مهران مهام، تهیه کننده تلویزیون را با سریال های «خانه به دوش»، «نرگس»، «ترش و شیرین»، «متهم گریخت»، «دلنوازان»، «دردسرهای عظیم» و سریال ها و برنامه های تلویزیونی زیادی می شناسیم. او سال های زیادی در تهیه و تولید سریال های تلویزیونی حضور داشته است و از نزدیک چالش های این حوزه را درک کرده است، از او درباره دستمزد بازیگران پرسیدیم.

مهام درباره هزینه بخش زیادی از بودجه مجموعه های تلویزیونی برای بازیگران و تاثیری آن بر موارد فنی و دیگر عناصر تولید این پروژه ها گفت: «بخش هزینه دستمزد بازیگران مربوط به ایران نیست و موضوعی جهانی است، همه جا دستمزد یک بازیگر با دیگر عوامل مانند تصویربردار و ... متفاوت است و غلط یا درست موضوعی جهانی است، اما در ایران مقداری موضوع کمبود بازیگر و فاصله ای که ایجاد شده است و رفتن برخی از بازیگران از سمت تلویزیون به سمت سینما و اقبال سینما به آن ها، باعث شده قیمت های نامتعارفی در دستمزد ها مطرح شود. مسئله دیگر این است که این دستمزد بالا بازی خوب را تضمین نمی کند. مثلا الان اقبال به فیلم های کمدی نشان داده اگر بخواهیم سراغ بازیگران کمدی برویم با توجه به فروش سینما، اگر این بازیگران لطف کنند، چون فعلا تلویزیون اخ است، به تلویزیون تشریف بیاورند،. قیمت های آنچنانی خواهند گفت. ضمن اینکه مثلا اگر از قیمت 2 میلیارد به قمت 5 میلیاردی هم رسیده باشند، مگر تاثیری در بازی آن ها دارد؟

این تهیه کننده تلویزیون ضمن تایید اینکه تلویزیون مولد است و بهتر است به بازیگران کمتر شناخته شده با دستمزد پایین تر روی آورد و سرمایه گذاری کند و به جای آن بیشتر روی درام سرمایه گذاری کند ادامه داد: «اما نمی توانیم بگوییم که بازیگر برای جذب مخاطب بی تاثیر است، ولی باز هم متاسفانه بعضی از مسئولین ما بازیگر برایشان خیلی مهم است.»

مهران مهام معتقد است تلویزیون باید ریسک کند، او در این خصوص گفت: «سروش صحت ریسک می کند و در لیسانسه ها بازیگر جدید می آورد، کاری که من خودم بارها در سریال های خودم انجام داده ام بازیگرهایی آورده ام که خیلی از آن ها در حال حاضر ستاره های سینما هستند. نمی گویم تلویزیون حاضر نیست این ریسک را بکند، اما بعضی از مدیران می گویند بازیگران در چه حدی هستند، در صورتی که من معتقدم یک متن خوب ممکن است همه را بالا ببرد و یک متن ضعیف می تواند همه را زمین بزند.»

او دلیل ضعف برخی سریال های تلویزیونی به رغم حضور بازیگرهای شناخته شده با دستمزدهای بالا که با اقبال آنچنان مواجه نشدند را فیلمنامه ضعیف و انتخاب غلط بازیگر برای نقش دانست.

تهیه کننده «دردسرهای عظیم 2» راه حل این مشکل را اعتماد مدیران به تیم ها، کارگردانان و تهیه کنندگانی که آزمایش خود را پس داده اند دانست و گفت: «مدیران از این تیم ها باید بخواهند که نیرو به وجود بیاورند. اساسا به نظر من با این روشی که جلو می رویم در 5 تا 10 سال آینده با مشکل نیرو از لحاظ سنی بر می خوریم. مثلا ممکن است تا 10 یا 15 سال آینده یک دختر 18، 19 ساله که مردم به آن اقبال نشان دهند پیدا نکنیم. ما باید اجازه بدهیم جوان ها بیایند، این همه جوان داریم که در تئاتر ها مشغول هستند، باید از آن ها استفاده کنیم.»

مهام با بیان اینکه اگر کاری بیشتر بودجه آن برای بازیگر برود به کیفیت کارهای تولید شده آسیب می زند بیان کرد: «اگر دستمزد بازیگر از بودجه ای که برای آن پیش بینی شده، بیشتر شود من به عنوان تهیه کننده که نمی توانم از خانه ام مایه بگذارم مجبور می شوم که از بقیه موارد بزنم.»

او در پاسخ به اینکه این اشکال از نگاه مدیران و رقابت آن ها برای استفاده از بازیگران گران قیمت در کارها ناشی می شود یا خیر گفت: «بعضی از مدیران اینگونه هستند. بعضی از مدیران هم هستند که خواهش می کنند شما که سابقه مولد دارید نیروی جدید بیاورید. بعضی موارد هم تیم پروژه، کارگردان و تهیه کننده نگرانی هایی دارند و این باعث استفاده از بازیگران گران می شود. معتقدم باید مانند لیسانسه ها به این سمت برویم که نیرو به وجود بیاوریم و معرفی کنیم، آن موقع دست تهیه کنندگان، کارگردانان و ... در انتخاب باز می شود و نرخ دستمزدها پایین می آید.»

مهران مهام در پایان در خصوص تاثیری که تاثیر دستمزدهای کلان و بودجه بندی روی کار فیلمنامه نویسان می گذارد گفت: «نظر من این است که بابت برخی از نویسندگانی که برند شده اند باید در خصوص تصویب بودجه تجدید نظر شود اما برای بقیه خیر. برای نیروهای جوان باید اهمیت قائل شد، اما در حد خودش، من زمانی که می خواستم کار را شروع کنم، دستمزدم در حد امروزم نبوده است، کسی هم که می خواهد کار را شروع کند باید در حد خودش پول بگیرد. دردی در جامعه ما وجود دارد که خیلی مهم است و در آسیب شناسی برنامه سازی ها هم هست، آن این است که جوان های ما می خواهند سریع پولدار و مشهور شوند. این مشکل بزرگی است. فرض کنید علیرضا کاظمی پور که میوه ممنوعه نوشته است یا امیر عربی که مشغول ساخت ایران 2 است، چند کار کردند تا به اینجا رسیده اند؟ چه نرخ هایی گرفته اند تا به این جا رسیده اند؟ آیا از همان اول نرخ بالا گرفته اند؟ تا الان نویسندگانی مانند کاظمی پور و ... حرفی بابت موضوع دستمزدهای خود نکرده اند، اما الان زمانی است که باید صدای اعتراض این نویسندگان شنیده شود، چرا که این دستمزدها برای آن ها کافی نیست. نویسندگانی که الان می آیند باید شاگردی کنند و متناسب با تجربه و تولیدات دستمزدشان بالا برود. جوان ها الان باید بیایند و کار را یاد بگیرند بعد انتظار دستمزدهای بالا داشته باشند.»

ادامه دارد...