نکات مهمی در مورد ریکاوری هارد اکسترنال

ستاره | سرویس تکنولوژی - اهمیت ریکاوری هارد اکسترنال شاید اکنون بیش از گذشته باشد. چرا که در سال‌های اخیر با حجیم شدن فایل‌ها و افزایش حجم اطلاعاتی که توسط کاربران مورد استفاده قرار می‌گیرند و همچنین نیاز مبرم به در دسترس بودن همیشگی این اطلاعات و امکان جا به جایی سریع آنها میان نقاط مختلف، شاهد اقبال قابل توجه کاربران به استفاده از حافظه‌های بیرونی و قابل حمل هستیم. حافظه‌هایی با گنجایش بسیار بالا و وزن نسبتا سبک که در عین برخوردار بودن از قابلیت حمل و نقل مناسب، امکانات فراوانی را در زمینه‌ی ذخیره سازی و حمل و نقل اطلاعات مختلف در اختیار کاربران قرار می‌دهند.

از میان این حافظه‌های بیرونی پرگنجایش و قابل حمل می‌توان به هارد اکسترنال اشاره کرد. در واقع طی سال‌های اخیر شاهد رشد روزافزون و افزایش چشم‌گیر میزان استفاده از هاردهای اکسترنال و سایر حافظه‌های بیرونی قابل حمل مشابه توسط کاربران علاقه‌مند به تکنولوژی هستیم. امری که در عین بهره‌مندی از خوبی‌های فراوان دردسرهایی را نیز با خود به همراه آورده است.

بی‌شک یکی از مهم‌ترین دردسرهایی که حین استفاده از این قبیل حافظه‌های بیرونی می‌توان با آن مواجه شد، از دست رفتن اطلاعات ذخیره شده روی حافظه‌ی بیرونی مذکور است. درست در همین نقطه است که بحث ریکاوری هارد اکسترنال به میان می‌آید و لزوم بازیابی کامل و همه جانبه‌ی اطلاعات موجود روی حافظه‌های خارجی شکل جدی‌تری به خود می‌گیرد.

ریکاوری هارد اکسترنال چه زمانی واجب می‌شود؟

معمولا بحث بازیابی اطلاعات حافظه بیرونی یا ریکاوری هارد اکسترنال در مواقعی جدی می‌شود که بنا به دلایلی هارد اکسترنال مورد استفاده شما نتواند آن کارایی لازم را به نمایش بگذارد و امکان دسترسی به اطلاعات ذخیره شده را همانند قبل در اختیار کاربران قرار دهد. این موضوع خود جنبه‌های مختلفی را در بر می‌گیرد که می‌تواند ریشه در اشکال‌ها و ایرادات نرم‌افزاری، مشکلات سخت‌افزاری و حوادث و اتفاقات غیر مترقبه داشته باشد.

در بحث مشکلات نرم‌افزاری مربوط به هارد اکسترنال شاهد این نکته هستیم که هارد اکسترنال در ظاهر امر، تغییر خاصی نسبت به قبل ندارد و روی کاغذ می‌تواند همچنان به وظایف و کار اصلی خود ادامه دهد. اما در باطن این امر امکان‌پذیر نیست و نشانه‌هایی مبنی بر عدم کارکرد درست این ابزار به چشم می‌خورد. نشانه‌هایی از قبیل پاک شدن برخی از فایل‌ها یا اطلاعات موجود در حافظه، فرمت کامل هارد یا برخی از پارتیشن‌های موجود در آن، از بین رفتن یک یا چند پارتیشن و ویروسی شدن هارد که موجب عدم کارکرد درست آن می‌شود.

علاوه بر مشکلات نرم‌افزاری یاد شده که بحث لزوم ریکاوری هارد اکسترنال را به صورت کاملا جدی به میان می‌آورد، وجود ایرادهای سخت‌افزاری نیز ممکن است موجب ایجاد اختلال در کار یک هارد اکسترنال گردد. این مشکلات ممکن است ایرادهای متعددی را در بر گیرد که از میان آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

خرابی هد هارد اکسترنال آسیب دیدن موتور هارد وارد آمدن آسیب فیزیکی به برد هارد

برخلاف ایرادهای نرم‌افزاری مربوط به هارد اکسترنال که گاه با ترفندهایی قابل حل هستند، برای غلبه بر ایرادهای سخت‌افزاری، باید تلاش و دقت بیشتری به خرج داد. در واقع فرایند ریکاوری هارد اکسترنال در شرایط مواجه شدن با مشکلات سخت‌افزاری به مراتب دشوارتر و پیچیده‌تر از حل کردن مشکلات مربوط به ایرادهای نرم‌افزاری آن است.

البته این گونه نیست که همواره ریکاوری هارد اکسترنال مبتنی بر مشکلات سخت‌افزاری آسان‌تر از نمونه مشابه مبتنی بر مشکلات نرم‌افزاری آن باشد. چرا که اگر عدم کارکرد درست هارد به مشکلات فریم‌ ویر آن باز گردد، قضیه کاملا متفاوت خواهد بود و عملیات ریکاوری گاه می‌تواند به فرایندی بسیار طولانی و وقت‌گیر تبدیل شود.

در این میان بروز حوادث غیرمترقبه نیز گاه موجب برجسته‌تر شدن بحث ریکاوری هارد اکسترنال می‌گردد. به عنوان مثال ممکن است هارد اکسترنال شما ناگهان از دستتان به زمین بیافتد یا ضربات سختی را متحمل شود. همچنین این احتمال وجود دارد که نوسانات الکتریکی و اتصالی‌های مرسوم مشکلاتی را برای هارد شما به وجود آورد. علاوه بر آن سقوط هارد اکسترنال در آب یا آتش نیز می‌تواند لزوم انجام ریکاوری هارد اکسترنال را فراهم آورد. در واقع در تمام این حوادث، نخستین کاری که باید انجام داد فراهم آوردن شرایط مناسب برای انجام عملیات ریکاوری است.

عملیات ریکاوری هارد اکسترنال به چه ترتیب است؟

همان گونه که در ابتدای این مطلب نیز به آن اشاره شد، فرآیند ریکاوری هارد اکسترنال عملیاتی نیست که بسیاری از کاربران عادی بتوانند از پس انجام موفق آن بر بیایند. در واقع برای انجام درست و بی‌اشکال عملیات ریکاوری هارد اکسترنال باید به متخصصان این امر مراجعه کرد. به خصوص در مواقعی که هارد اکسترنال با مشکلات فیزیکی مواجه شده باشد و شاهد وارد آمدن آسیب‌های فیزیکی جزیی یا جدی به آن باشیم.

دلیل اصلی آن است که معمولا برای موثر بودن هرچه بیشتر عملیات ریکاوری هارد اکسترنال نیاز است که ملحقات آن را از هم جدا نمود و این کار معمولا تحت شرایطی با عنوان محفظه تمیز یا Clean Room انجام می‌شود. از همین رو معمولا کاربران عادی در عملیات ریکاوری توفیق چندانی کسب نمی‌کنند. پس بهتر است اگر اطلاعات مهمی را در حافظه بیرونی خود از دست داده‌اید، برای ریکاوری اکسترنال خود از همان ابتدا به افراد متخصص در این زمینه مراجعه کنید.

به عنوان مثال می‌توان به شایع‌ترین آسیب مربوط به هارد اکسترنال یعنی افتادن آن از دست کاربران و وارد آمدن ضربه به آن اشاره کرد. در چنین مواقعی اگر دیسک گردان هارد اکسترنال از ضربه وارد آمده جان سالم به در برده باشد، متخصصان می‌توانند با خارج کردن هسته اصلی هارد از درون محفظه بیرونی آن و بررسی نمودن بقایای به جا مانده از ضربه، به بازیابی کامل اطلاعات درون آن در شرایط محفظه تمیز بپردازند.

البته پیش از ورود به محفظه تمیز بهتر است ابتدا صحت و سلامت بُرد هارد اکسترنال مورد بررسی قرار گیرد و مواردی نظیر کثیفی و مشکلات نرم‌افزاری احتمالی آن نیز به دقت شناسایی شده و رفع گردند.

در این میان اگر هد یا دیسک گردان هارد اکسترنال شما با مشکلات جدی دست به گریبان بوده و نیاز به تعویض داشته باشد، عملیات ریکاوری هارد اکسترنال اندکی پیچیده‌تر خواهد گردید. چرا که برای تعویض قطعات یاد شده باید حتما هارد اکسترنالی را در اختیار داشت که در مشخصات مهم و اصلی خود با هارد اکسترنال معیوب مطابقت داشته باشد. البته در بسیاری از موارد دو قطعه‌ی یاد شده آسیب مهمی ندیده‌اند و تنها شاهد چسبیدن هد هارد روی دیسک‌گردان آن هستیم که این خود یک مشکل مهم به شمار می‌رود. مشکلی که با کمی دقت و توجه قابل رفع شدن در شرایط محفظه تمیز است.

پس از آن عملیات ذخیره‌سازی ماخذ و منبع فایل‌های موجود در هارد اکسترنال معیوب و هارد اکسترنال سالمی که قطعات آن در هارد معیوب مورد استفاده قرار خواهد گرفت، انجام می‌شود. پس از این مرحله عملیات جا به جایی اجزای آسیب دیده با اجزای سالم هارد اکسترنال در شرایط محفظه تمیز به انجام می‌رسد. البته در صورتی که بتوان یک هارد خالی از اشکال مناسب برای استفاده از اجزا و قطعات آن پیدا کرد.

نکات مهم در انجام عملیات ریکاوری هارد اکسترنال چیست؟

از جمله نکاتی که پیش از انجام عملیات حرفه‌ای ریکاوری هارد اکسترنال توسط متخصصان باید به آن توجه داشت، پرهیز از اقدامات نا به جا توسط کاربر است. به عنوان مثال در اغلب هاردهای اکسترنال بسیار اتفاق می‌افتد که یک پارتیشن به طور کامل و به صورت ناگهانی ناپدید می‌گردد و دیگر اثری از آن نیست.‌ در چنین شرایطی بهتر است خودتان اقدام به بازیابی اطلاعات پارتیشن مورد نظر توسط نرم افزارهای رایگان موجود در بازار یا اینترنت نکنید. همچنین بهتر است هارد را پارتیشن‌بندی دوباره یا فرمت نکنید و کار بازیابی اطلاعات را به متخصصان امر واگذار کنید. به خصوص اگر اطلاعات مهمی را در پارتیشن مورد نظر ذخیره کرده‌اید.

علاوه بر آن اگر یک هارد اکسترنال را به اشتباه فرمت کرده‌اید یا پارتیشن‌های آن را به شکل ناخواسته پاک کرده و آنها را از نو ساخته‌اید، اما از این کار پشیمان شده و از ناپدید شدن اطلاعات و فایل‌های مهم خود نگران شده‌اید، نباید به صورت خودسر اقدام به ریکاوری هارد اکسترنال نمایید.

به بیان دقیق‌تر بهتر است در هارد اکسترنال خود فایل یا اطلاعات جدیدی نریزید و فایل‌های موجود را دستکاری یا جا به جا نکنید یا آنها را دستکاری ننمایید. به این ترتیب می‌توان به موفقیت عملیات ریکاوری توسط متخصصان این امر امید بیشتری داشت.

در این میان بسیاری از کاربران به منظور ریکاوری هارد اکسترنال خود اقدام به استفاده از نرم افزارهای رایگان موجود در بازار برای این کار می‌نمایند. اگر ارزش فایل‌های موجود در حافظه‌ی بیرونی شما چندان بالا نیست و می‌توانید به راحتی آنها را با نسخه‌های مشابه جایگزین نمایید، امتحان کردن شانس خود با نرم‌افزارهای رایگان ریکاوری فایل ایراد چندانی ندارد.

اما اگر اطلاعات از دست رفته شما از ارزش و اهمیت فراوانی برایتان برخوردار است، بهتر است به جای استفاده از نرم افزارهای رایگان، کار ریکاوری هارد اکسترنال خود را به متخصصان امر بسپارید. چرا که به طور معمول فرآیند ریکاوری با نرم‌افزارهای رایگان ارائه شده برای این کار با موفقیت چندانی همراه نیست و این عملیات اغلب به صورت ناقص، ناکارامد و ناکام انجام می‌گیرد.

برای کاهش ریسک ریکاوری هارد اکسترنال چه باید کرد؟

اگرچه این روزها می‌توان به شیوه‌های گوناگونی عملیات ریکاوری هارد اکسترنال را با موفقیت به پایان رساند یا حداقل امکان موفقیت این فرایند را به میزان قابل توجهی بالا برد، اما همواره و در هر شرایطی درصدی از عدم موفقیت در این کار نیز وجود دارد که باید به آن توجه ویژه‌ای داشت.

برای این که مشکلات رایج در حافظه‌های جانبی که به بخشی از آنها در مطلب پیش رو اشاره شد، نتواند اطلاعات ذخیره شده توسط شما در هارد را به طور کامل از بین ببرد، بهتر است همواره از فایل‌های حیاتی و اطلاعات مهم خود یک نسخه‌ی پشتیبان در اختیار داشته باشید. در واقع همیشه و تحت شرایطی سعی کنید از اطلاعاتی که بیش از همه برایتان مهم است نسخه‌ی پشتیبان تهیه کنید.

علاوه بر آن موضوعی که همواره باید به آن توجه داشت این است که هاردهای اکسترنال معمولا در حین فرایند رد و بدل کردن اطلاعات بی صدا کار می‌کنند یا لااقل آواهای کم دامنه، آشنا و همیشه ثابتی از آنها به گوش می‌رسد. بنابراین اگر در حین کار کردن حافظه‌ی بیرونی یا هارد اکسترنال خود صداهای ناآشنا یا عجیب و غریبی نظیر وزوز کردن، تق تق کردن، خرخر کردن یا صداهای مشابه با آن به گوشتان رسید، بی‌درنگ از اطلاعات مهم موجود روی حافظه که برایتان اهمیت فراوانی دارد و از آنها نسخه‌ی دیگری در دست ندارید، نسخه‌ی پشتیبان تهیه کنید و بلافاصله هارد اکسترنال خود را به یک متخصص کاربلد نشان دهید.

به بیان دقیق‌تر هنگام مواجه شدن با چنین مشکلی سعی کنید بیش از حد از هارد اکسترنال خود کار نکشید تا با از کار افتادن ناگهانی آن نیاز به ریکاوری هارد اکسترنال نداشته باشید یا اینکه حداقل فرایند ریکاوری هارد اکسترنال خود را تا حد امکان به عملیات کم دردسرتر، راحت‌تر و کم خطرتری تبدیل کنید.

در واقع صدای نا آشنا و نگران کننده‌ای که حین کار کردن هارد اکسترنال از درون آن شنیده می‌شود می‌تواند ناشی از چند ایراد مهم باشد. نخست شکستن هد این ابزار یا بازوی نگه دارنده آن، سپس خرابی برد هارد با فرو نشستن هد این ابزار روی اسپیندل موتور و همچنین خرابی بوش و بلبرینگ اسپیندل موتور و در نهایت مشکلات موجود در فرم ویر این ابزار و موارد مشابه مربوط به آن که هر کدام می‌توانند صدای ناهنجاری از خود تولید کنند.

در پایان بد نیست یک بار دیگر هم این موضوع را خاطرنشان سازیم که ریکاوری هارد اکسترنال توسط متخصصان این امر نتایج بسیار بهتری را نسبت به انجام این کار توسط خود کاربر به همراه خواهد داشت. به خصوص آن که اطلاعات موجود در حافظه بیرونی شما از اهمیت و ارزش فراوانی برایتان برخوردار باشد.