تحلیل کتاب آشغالدونی اثر غلامحسین ساعدی

با شنیدن اسم آشغال دونی، ناخوداگاه ذهنمان به سمت یک محیط پست می رود و سوال هایی بوجود می آید که دلیل اصلی نویسنده از انتخاب این اسم چیست؟ آیا خطابه ای است به جامعه ای پست که در آن افراد فقیر در میان آشغال ها زندگی می کنند؟ منظور از آشغال دونی، جامعه ای است که همچنین آدم هایی را پرورش می دهد؟

با شنیدن اسم کتاب آشغالدونی ، ناخودآگاه ذهنمان به سمت یک محیط پست می رود و سوال هایی بوجود می آید که دلیل اصلی نویسنده آن غلامحسین ساعدی از انتخاب این اسم چیست؟ آیا خطابه ای است به جامعه ای پست که در آن افراد فقیر در میان آشغال ها زندگی می کنند؟ منظور از آشغال دونی، جامعه ای است که همچنین آدمهایی را پرورش می دهد؟ در ادامه با تحلیل کتاب آشغالدونی اثر غلامحسین ساعدی با نت نوشت همراه باشید.

تحلیل کتاب آشغالدونی اثر غلامحسین ساعدی

پسر جوانی به همراه پدر بیمار خود، شب تا صبح در خیابان های شهر پرسه می زنند. در یکی از روزها با دار و دسته ای آشنا می شوند که خون فقرا را می گیرند و در عوض پول پرداخت می کنند و خونشان را به بیمارستان های دولتی می فروشند. پسر هم خون خود را برای زنده ماندن می فروشد ولی پدر مریض احوال است و حال خوشی ندارد و نمی تواند خون بدهد، رئیس این جریانات با دیدن اوضاع آن ها را به بیمارستان می فرستد برای درمان، بیمارستانی که خود جایی برای بهبودی است ولی پر است از روابط زنجیره ای کثیف.

بیشتر بخوانید: نگاهی به مجموعه داستان خانه ی کوچک ما نوشته‌ی داریوش احمدی، کابوس های بیداری

پسر می فهمد ، مسیرهایی برای پول درآوردن همواره وجود دارد و نباید آنها را از دست بدهد و باید از هر فرصتی و به هر نحوی که شده برای پول درآوردن استفاده کند از فروش غذای مانده ی بیمارستان به قیمت ارزان در میادین فقیر نشین، تا دید زدن و آمار دادن و پرستارها، و دلالی خون و آدم فروشی. در واقع پسر داستان , پسری است در حال رشد و بلوغ , ولی رشد در محیطی ناسالم . پسری که مجبور از برای گرسنه نماندن از خونش بگذرد و این آخر خود او را تبدیل به یک زالو می کند.

در آخرین بخش داستان کتاب آشغالدونی , دیگر پسرک ِ داستان , فقط یک پسر فقیر و ساده و نیست بلکه همین پسرک ساده تبدیل شده است به یک آدم فروش و برای پول , پزشکان مبارز را به ساواک می فروشد. در واقع پسرکی که در ابتدا از خون ِ خودش می گذرد , در آخر از جان آدم ها می گذرد.

آشغالدونی در دوره ی حکومت شاهنشاهی نوشته شده و کاملا فضای حاکم بر آن دوره را نشان می دهد. بیمارستان اِشل کوچکی از جامعه است و تمام اتفاق های ریز و درشت جامعه، در یک مکان واحد به نام بیمارستان دیده می شود:

بیشتر بخوانید: تحلیل داستان کوتاه چنگال نوشته صادق هدایت ، طبیعت علیه تربیت

سو استفاده استفاده از قشر فقیر در جامعه، دلالی، قاچاق، دروغ، حقه بازی، روابط نامشروع، آدم فروشی و پول در آوردن به هر نحو تمامن دیده می شود. در وهله ی اول و با شنیدن کلمه ی بیمارستان چیزی که در ذهنمان می آید این است که اینجا مکانی است برای درمان بیماران، پس بهداشت و نظافت حرف اول را می زند، بیمارستان محیطی است که باید تمیز باشد، محیطی است که برای درمان بیماران است ولی اینجا و در داستان آشغالدونی ، کثیف ترین اتفاق ها در بیمارستان می افتد و بیماران این مکان یا می میرند و یا با بدترین شکل به زندگی ادامه می دهند.

اگر چه شروع داستان کتاب آشغال دونی با مناطق کثیف و زاغه نشینی است و پایانش در باجه ی تلفن و داستان در چند مکان اتفاق می افتد، ولی در نهایت همگی رویدادها ختم می شوند به بیمارستان.
داستان تماما در مکان های: آزمایشگاه، مریض خانه، اتاق های بیمارستان، حیاط بیمارستان، بازار، مناطق فقیرنشین، زیرزمین بیمارستان، درون ِ ماشین و باجه ی تلفن می گذرد. هرکدام از این مکان ها داستان را جلو می برد و درهای تازه ای را باز می کنند و روابط جدیدی را نشان می دهند و گره گشایی های داستان را شرح می دهند.

بیشتر بخوانید: چهل نامه کوتاه به همسرم از نادر ابراهیمی ، برای تو که چون نفْسی بر حیات

تحلیل کتاب آشغالدونی اثر غلامحسین ساعدی

داستان آشغالدونی را می توان به ۵ قسمت اصلی کرد و در این ۵ قسمت است که اتفاق های مهم شکل می گیرد:

۱: ورود پدر و پسر به داستان
۲: آشنایی پدر و پسر با گیلانی ( دلال خون )
۳: آشنایی پسر با نظافتچی بیمارستان
۴: آشنا شدن پسر با اسماعیل
۵: برقراری ارتباط بین پسر و ماموران ساواک

این ۵ اتفاق است که جلوبرنده ی داستان است. در بخش اول ما با شرایط سخت زندگی پدر و پسر آشنا می شویم و در بخش دوم پدر و پسر با گیلانی، دلال خون، آشنا می شوند و او خون دادن و پول گرفتن را نشان می دهد و بعد مریض خانه را به آن دو نشان می دهد. کاراکتر گیلانی در واقع استارتی است برای کار و کاسبی و از هر راهی پول در آوردن پسر.

بیشتر بخوانید: تحلیل کتاب از رنجی که می بریم نوشته جلال آل احمد، زیر آبی ها و دره های خزان زده

آشغالدونی یک اثر اجتماعی، یا بهتر است بگوییم یک رئال اجتماعی است که به ناتورال هم می رسد. برای طراحی و خلق چنین فضایی باید از محیط های واقعی و طبیعی استفاده کرد.

در بخش اول: مکان های خراب و فقیر نشین را داریم.
در بخش دوم: آزمایشگاه – مکان های تاریک پنهان و و نورهای کم برای نشان دادن ممنوعیتها.
در بخش سوم: بیمارستان را داریم و حصار و نرده های فلزی که از سخت ترین نوع حفاظ ها هستند و سردی و بی روحی را به خوبی نشان می دهد. بی روحی و زمختی جامعه و بیمارستان را و همین طور بیمارستان را چون المانی از جامعه دانستیم، این حصارهایی که دورش هستند، به خوبی خفقان و محدودیت ها و پنهان کاری ها را را القا می کند.
در بخش چهارم: در این بخش فضای اثر باز تر نشان داده می شود چون افکار اسماعیل هنوز تاریک تاریک نشده و هنوز او همرنگ جماعت نشده و هنوز برای پول هرکاری نمی کند و معرفت را بی رنگ شده نمی داند.

بیشتر بخوانید: عشق و چیزهای دیگر نوشته‌ی مصطفی مستور ، اخلاق و عبرت در رمان

و باجه تلفن هم فضای بسته ای است که می تواند همه چی در آن شکل بگیرد و تلفن وسیله است برای وصل ارتباط. خواه ارتباطات مفید و خواه ارتباطاتی که به آدم فروشی می رسد.

در انتهای داستان آشغالدونی رشد و نمو کاراکتر پسر که به بدترین شکل ممکن صورت گرفته، می فهمد همواره مسیرهایی برای پول درآوردن وجود دارد که نباید آن ها را از دست بدهد و باید از هر فرصتی و به هر نحوی که شده برای پول درآوردن استفاده کند، از فروش غذای مانده ی بیمارستان به قیمت ارزان در میادین فقیر نشین، تا دلالی خون و آدم فروشی. در واقع پسر داستان , پسری است در حال رشد و بلوغ، ولی رشد در محیطی ناسالم. پسری که مجبور است برای گرسنه نماندن از خونش بگذرد و این آخر خود او را تبدیل به یک زالو می کند. دیگر پسرک ِ داستان ، فقط یک پسر فقیر و ساده و نیست بلکه همین پسرک ساده تبدیل شده است به یک آدم فروش و برای پول، حتی پزشکان مبارز را به ساواک می فروشد. در واقع پسرکی که در ابتدا از خون ِ خودش می گذرد، در آخر از جان آدم ها می گذرد.

شاید این مطالب هم خواندنی باشد:

رمان قول نوشته‌ی فردریش دورنمات

معرفی فیلم پری اثر داریوش مهرجویی، اقتباسی ارزشمند از فرانی و زویی اثر جی. دی. سالینجر

بررسی تطبیقی فیلم ساحره به کارگردانی داوود میرباقری و داستان عروسک پشت پرده از صادق هدایت