گرمایش زمین و نقش فعالیت‌های کشاورزی بر آن

شکی نیست که با فعالیت‌های کشاورزی غذای هرروزه ما تأمین می‌شود، ولی آیا می‌دانید که این فعالیت‌ها چه تأثیری بر گرمایش زمین دارند؟ در این نوشتار به تأثیرات مثبت و منفی فعالیت‌های کشاورزی بر گرمایش زمین می‌پردازیم. با روزچین همراه باشید و این مطلب را بخوانید.

نقش فعالیت‌های کشاورزی بر گرمایش زمین

تحقیقات نشان می‌دهد که بخش کشاورزی تأثیر چشمگیری بر این پدیده دارد. البته این تأثیرات هم می‌توانند مثبت باشند و هم منفی. مثلاً کشاورزی پایدار مثل تولید محصولات ارگانیک از استعداد زیادی برای مقابله با گرمایش زمین برخوردار است؛ این در حالی‌ست که کشاورزی صنعتی که در آن استفاده از مواد شیمیایی بسیار رایج است می‌تواند پدیده گرمایش زمین را تشدید کند. در ادامه، تأثیرات مثبت و منفی را بیشتر توضیح می‌دهیم.

تأثیرات مثبت

۱. تثبیت کربن در خاک

هر هکتار زمین کشاورزی ارگانیک سالانه می‌تواند ۳۵۰۰ کیلوگرم دی‌اکسیدکربن را از هوا جذب و درون خاک تثبیت کند. تحقیقی در مؤسسه رودیل نشان داد که اجرای درست عملیات‌ کشاورزی در بخش کشاورزیِ ارگانیک هم می‌تواند به کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای کمک کند و هم تولید محصول را افزایش دهد. در واقع در سال‌های خشکسالی، استفاده از کشاورزی ارگانیک می‌تواند تولید محصول را افزایش دهد، زیرا کربن تثبیت‌شده در خاک باعث می‌شود آب بیشتری درون خاک حفظ و نیاز به آبیاری کمتر شود. در سال‌های تَرسالی هم کربن تثبیت‌شده در خاک باعث حفظ آب در خاک و مانع از فرسایش خاک و تنش ریشه‌ها می‌شود. این اتفاقات سبب می‌شوند سازگاری محصولات کشاورزی با شرایط نامساعد اقلیمی افزایش یابد.

۲. کشاورزی به‌عنوان منبع ذخیرۀ کربن

تخمین زده می‌شود که بخش کشاورزی تا سال ۲۰۳۰ به یکی از بزرگ‌ترین منابع ذخیره دی‌اکسیدکربن در جهان تبدیل شود. منظور از منبع ذخیره کربن این است که بخش کشاورزی، دی‌اکسیدکربن هوا را در محصولات خوراکی و خاک جذب می‌کند و این‌گونه میزان این گاز گلخانه‌ای در جَو را کاهش می‌دهد. درحقیقت این کار معادل جذب ۲ میلیارد تن دی‌اکسیدکربن از هواست. کشاورزی ارگانیک، در کنار مقابله با از بین‌رفتن جنگل‌ها، روشی بسیار مؤثرتر و ارزان‌تر از سایر روش‌های کاهش دی اکسیدکربن موجود در جَو است.

۳. سیستم‌های تولید محصولات کشاورزی محلی و انتشار گازهای گلخانه‌ای

در کنار دو تأثیر مثبتی که تا اینجا بیان شد، سیستم‌های تولید محصولات کشاورزی محلی هم می‌توانند به کاهش تأثیر صنعت کشاورزی بر گرمایش زمین کمک کنند. وجود تولیدکنندگان و بازارهای محلی محصولات کشاورزی سبب می‌شود دیگر نیازی به حمل‌ونقل این محصولات نباشد و از این‌رو سوخت کمتری هم توسط کامیون‌ها و هواپیما‌های باری برای انتقال این محصولات مصرفشود. درنتیجه دی‌اکسیدکربن کمتری هم به هوا وارد می‌شود. بنابراین، کشاورزی ارگانیک از استعداد چشمگیری برای کمک به کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای و مقابله با تغییر اقلیم و تقویت سیستم‌های تولید محصولات خوراکی محلی برخوردار است.

تأثیرات منفی

۴. نقش کشاورزی صنعتی در تولید دی‌اکسیدکربن

در مقابل، کشاورزی صنعتی که امروزه در بیشتر کشورهای صنعتی دنیا رواج دارد تأثیر بسیاری بر گرمایش زمین دارد. صنعت کشاورزی آمریکا تقریباً ۲۰ درصد از کل دی‌اکسیدکربن این کشور را تولید می‌کند؛ در مقیاس جهانی تخمین زده می‌شود که حدود ۱۲ درصد از کل گازهای گلخانه‌ایِ تولیدی، حاصلِ فعالیت‌های بخش کشاورزی‌ست.

۵. انتشار گازهای گلخانه‌ای درنتیجۀ استفاده از کودها و حشره‌کش‌ها

نقش فعالیت‌های کشاورزی صنعتی در گرمایش زمین صرفاً به تولید مستقیم گازهای گلخانه‌ای محدود نمی‌شود. بخش کشاورزی به‌صورت غیرمستقیم هم در تولید این گازها نقش دارد. برای مثال، به انرژی و سوخت موردِنیاز برای چرخیدن چرخ‌های این صنعت توجه کنید. انرژی و سوختی که در کارخانه‌های صنعتی برای تولید کودهای شیمیایی و حشره‌کش‌ها مصرف می‌شود، سوختی که در موتورهای تراکتورها و کمباین‌‌ها و سایر تجهیزات این بخش می‌سوزد و سوختی که برای سرمایش و گرمایش سردخانه‌ها و تجهیزات مختلف این صنعت مصرف می‌شود، همه‌و‌همه نهایتاً به تولید گازهای گلخانه‌ایِ دی‌اکسیدکربن و متان و اکسید نیتروژن که همگی در گرمایش زمین و تغییر اقلیم نقش اساسی دارند منجر می‌شوند. تخمین زده می‌شود که تأثیر گازهای متان و اکسید نیتروژن در گرمایش زمین بین ۲۵ تا ۳۰ برابر بیشتر از دی‌اکسید کربن باشد.

۶. تغییرات کاربری زمین و کشاورزی

تأثیر منفی بخش کشاورزی بر گرمایش زمین صرفاً به خودِ عمل کشت‌و‌زرع محدود نیست. در بسیاری از کشورها، تغییر کاربری زمین‌ها مثل جنگل‌زدایی یا تبدیل فضاهای سبز به ساخت‌وساز‌های شهری به افزایش دمای زمین منجر می‌شود. برخی استدلال می‌کنند که تبدیل جنگل‌ها به زمین‌های کشاورزی تأثیری بر گرمایش زمین ندارد، زیرا قرار است در این زمین‌ها هم گیاه کاشته شود و این گیاهان می‌توانند همان نقش درختان جنگلی را ایفا کنند. ولی متأسفانه این‌طور نیست. جنگل‌ها در مقایسه با محصولات کشاورزی از استعداد بیشتری برای تثبیت دی‌اکسیدکربن و کاهش آن در جَو زمین برخوردارند.

خلاصۀ مطلب این است که تاکنون تأثیر تغییر کاربری زمین‌ها بر افزایش دمای زمین کمتر از مقدار واقعی تخمین زده شده است و این، اتفاقی‌ست که ممکن است در آینده پیامدهای خطرناکی برای حیات روی این کره خاکی به‌دنبال داشته باشد.

منبع

این مقاله را در شبکه‌های اجتماعی بازنشر دهید