به بهانه روز جهانی جمعیت

به نظر می‌رسد که جمعیت زمین به طرز فزاینده‌ای در حال افزایش است. روز جهانی جمعیت را بهانه‌ای قرار دادیم برای نگاشتن دربارۀ این موضوع. پیشنهاد می‌کنیم خواندن متن «اگر نگران تغییر اقلیم و حیات روی کرۀ زمین هستید، بچۀ کمتری به دنیا بیاورید!» را از دست ندهید.

جمعیت زمین و محافظت از منابع

در قرن ۲۱ فعالیت‌های انسانی سبب شده است از کره زمین بیش از توان واقعی‌اش بهره‌برداری شود و سلامت محیط‌زیست طبیعی زمین که حیات همه انسان‌ها به آن وابسته است به خطر بیفتد. هیچ‌کس موقع به‌دنیا‌آمدن مایحتاجش را با خود به این دنیا نمی‌آورد. هرچه جمعیت بشر بیشتر شود، مصرف منابع طبیعی این سیاره هم بیشتر می‌شود و محیط‌زیست آسیب بیشتری می‌بیند.

۱۰۰۰ سال پیش کره زمین فقط باید نیازهای چند میلیون انسان را تأمین می‌کرد، ولی حالا حدود هفت‌و‌نیم میلیارد نفر روی این کره خاکی زندگی می‌کنند و از منابعش بهره می‌برند؛ جمعیتی که تخمین زده می‌شود تا سال ۲۰۵۰ به ده میلیارد نفر افزایش یابد!

تا زمانی که به همین روند ادامه دهیم با بحران‌های زیست‌محیطی مواجه خواهیم بود. جمعیت حیوانات وحشی روز به روز کمتر خواهد شد، دمای زمین بیشتر و بیشتر خواهد شد، دریاها و هوا آلوده‌تر خواهد شد و جنگل‌ها از بین خواهند رفت.

مصرف در کشورهای ثروتمند به‌شکلی ناپایدار و باورنکردنی زیاد است. امروزه، هر کودکی که در آمریکا به دنیا می‌آید ۱۶۰ برابر کودکی که در نیجریه به دنیا می‌آید کربن تولید می‌کند. این حجم مصرف بسیار بیشتر از توان کره زمین است.

برای این که این کره خاکی بتواند همچنان نیازهای ما را تأمین کند، باید میزان مصرفمان را کاهش دهیم. این قضیه بیش از همه شامل ثروتمندان می‌شود؛ چون آن‌ها بیشتر از فقرا مصرف می‌کنند. راه‌های زیادی برای کاهش مصرف وجود دارد، ولی ابتدایی‌ترین، مهم‌ترین و موثرترین روش کاهش مصرف و کاهش تاثیرات نامطلوب بر این سیاره جلوگیری از افزایش جمعیت زمین است. هر کسی در این دنیا تأثیراتی بر این سیاره دارد و اگر این افراد فرزند هم داشته باشند این تأثیرات منفی چندین برابر می‌شود. کاهش تولد نوزادان جدید سبب می‌شود فشار از روی کره زمین برداشته شود و میزان انتشار گازهای آلاینده در هوا و تولید زباله در خشکی و دریا کاهش یابد و تعادلی دوباره در وضعیت طبیعی کره زمین ایجاد شود.

فقر یکی از بزرگ‌ترین مشکلات دنیای مدرن است و صدها میلیون نفر در کشورهای مختلف دنیا (اغلب کشورهای فقیر) از گرسنگی رنج می‌برند، به آب سالم دسترسی ندارند و وضعیت بهداشتشان مصیبت‌بار است و توانایی تأمین نیازهای اولیه خانواده‌هایشان را ندارند؛ این در حالی است که برخی از ما بیش از سهممان از این دنیا مصرف می‌کنیم.

برای داشتن سیستمی عادلانه‌تر در دنیا باید داشته‌هایمان را به‌نحو بهتری توزیع کنیم تا افراد بیشتری از منابع بهره‌مند شوند. ولی همین حالا هم افزایش تعداد کودکان هر خانوار می‌تواند به بدترشدن وضعیت منجر شود. یکی از راه‌های مقابله با فقر کاهش تعداد کودکان و جلوگیری از حاملگی زنان است.

متأسفانه بیشترین نرخ باروری دنیا به فقیرترین کشورها اختصاص دارد و این وضعیت سبب می‌شود مادران و کودکان زیادی در معرض خطرهای گوناگون و عدم دسترسی به بهداشت و غذا و آب قرار گیرند و خطر مرگ‌ومیرشان بیشتر شود. عدم دسترسی به نیازهای اولیه تنها بخشی از مشکلات این کشورهاست. در سطحی بالاتر این کودکان به آموزش مناسب دسترسی نخواهد داشت و آیندۀ روشنی در انتظارشان نخواهد بود. از‌طرف‌دیگر زنان بچه‌دار فرصتی برای ورود به بازار کار نمی‌یابند و این‌گونه استقلال مالی‌شان را از دست می‌دهند و درگیر مشکلات اجتماعی و فرهنگی متعددی می‌شوند. جمعیت زیاد مناطق مختلف می‌تواند به منابع طبیعی هم لطمه بزند. برداشت بی‌رویه آب و استفاده بیش‌از‌حد از زمین‌های کشاورزی باعث از‌بین‌رفتن این سرمایه‌های طبیعی می‌شود و میراثی را که قرار است برای نسل‌های بعدی حفظ کنیم از بین می‌بریم.

توانمندسازی افراد برای تعیین تعداد افراد خانواده‌شان می‌تواند به از‌بین‌بردن سیکل معیوب محرومیت و فقر کمک کند. با توانمندسازی زنان برای پیشگیری از بارداری و کاهش نرخ باروری می‌توان به بهبود وضعیت اقتصادی کشورها کمک کرد؛ زیرا هزینه‌های تولد کودکان در کشورهای مختلف دنیا بسیار زیاد است و دولت‌ها بودجه‌های زیادی را به این موضوع اختصاص می‌دهند. کاهش نرخ باروری و زایمان و به‌تبع آن کاهش هزینه‌های دولتی در این زمینه می‌تواند زمینه‌ساز سرمایه‌گذاری دولت در بخش آموزش شود و کیفیت زندگی افراد را ارتقاء دهد.

مصرف منابع تنها یکی از مشکلات جمعیت انسان‌های روی کره زمین است. آلودگی بحث دیگری است که کاهش جمعیت می‌تواند تاثیرات مثبتی بر آن داشته باشد. همچنین بحث عدالت در دنیای امروز بسیار مهم است. با کاهش جمعیت زمین به سطحی که این سیاره توانایی تأمین نیازهای‌مان را داشته باشد می‌توانیم در بحث عدالت برای همه هم پیشرفت‌هایی داشته باشیم. با کاهش تعداد افراد در این دنیا، بهتر می‌توان منابع را بین آن‌ها تقسیم کرد. جمعیت کمتر یعنی بهره‌مندی بیشتر از آموزش باکیفیت و آموزش باکیفیت هم به معنای دسترسی به فرصت‌های پیشرفت و برخورداری از زندگی با کیفیت‌تر است.

امروزه رشد جمعیت در بسیاری از جوامع کاهش یافته یا حتی متوقف شده است. با بهبود اوضاع اقتصادی در کشورها معمولاً رشد جمعیت هم کاهش می‌یابد؛ زیرا در این کشورها افراد دسترسی بهتری به روش‌های پیشگیری از بارداری دارند و اینگونه می‌توانند زادوولدشان را کاهش دهند.

البته هنوز حدود ۲۰۰ میلیون زن در نقاط مختلف دنیا به روش‌های مدرن پیشگیری از بارداری دسترسی ندارند، ولی می‌توان چنین فرصتی را در اختیار آن‌ها هم قرار داد. همچنین می‌دانیم توانمندسازی و آموزش زنان و دختران هم به کاهش نرخ بارداری و کاهش رشد جمعیت کمک می‌کند.

خوشبختانه، امروزه در بسیاری از جوامع افراد امکان تعیین اندازه خانواده‌شان را دارند و باید از این حق انتخاب به‌صورت آزادانه و منطقی استفاده کرد و به‌سمت داشتن خانواده‌های کم‌جمعیت‌تر حرکت کرد.

منبع

این مقاله را در شبکه‌های اجتماعی بازنشر دهید