رشد و تکامل جنین روند بسیار پیچیده ای است که تحت یک سری قوانین و نظم بسیار دقیقی از همان مرحله دو سلولی ابتدایی تا انتهای نه ماهگی پیش می رود. کوچکترین اخلالی در این نظم و ترتیب می تواند نواقص بزرگ و کوچک فراوانی را به بار آورد. برخی از این نتایجِ نامطلوبِ ایجاد شده بسیار کوچک بوده و به راحتی از طریق یک عمل جراحی کوچک در روز های ابتدایی تولد ترمیم می شوند. اما برخی دیگر بسیار بزرگ هستند و چند عضو و ارگان را درگیر می سازند و گاهاً آنقدر سبب به هم ریختگی روند تکامل می شوند که جنین نمی تواند به حیات خود ادامه دهد و از دست می رود.

یکی از این نقص های کوچک هنگام تولد مقعد سوراخ نشده است. برای آشنایی با نشانه ها، روش های تشخیصی و درمانی آن و همچنین پیش آگهی نوزادان مبتلا به این عارضه مطلب زیر را مطالعه کنید.

مقعد سوراخ نشده چیست؟

مقعد سوراخ نشده یکی از نواقص کوچک هنگام تولد است که در دوران رشد و تکامل جنین در درون رحم ایجاد می شود. وجود این نقص به این معنی است که بخش انتهایی روده بزرگ به درستی شکل نگرفته و کانالیزه نشده است، بنابراین امکان خروج مدفوع وجود ندارد.

بر اساس آمارها یک نوزاد از هر 5000 نوزاد به این عارضه مبتلا هستند و احتمال بروز آن در نوزادان پسر نسبت به دختران بیشتر است. البته لازم است که پزشک با مشاهده این عارضه نواحی مجاور نظیر مثانه، واژن و ... را نیز از نظر وجود آنومالی های احتمالی بررسی کند.

نشانه های مقعد سوراخ نشده چیست؟

نشانه های مقعد سوراخ نشده معمولاً در همان روزهای ابتدایی تولد مشخص می شود. این نشانه ها شامل:

- نبودن سوراخ مقعد

- نابجا بودن محل باز شدن مقعد. مانند باز شدن مقعد به درون واژن

- عدم دفع مدفوع در 24 تا 48 ساعت اول بعد از تولد.

- خروج مدفوع از مکان های غیر طبیعی مانند پیشابراه، واژن و ...

- متورم شدن شکم

متاسفانه در برخی موارد مقعد سوراخ نشده تنها یکی از نشانه های وجود یک بیماری جدی و یا یک سندرم می باشد. بنابراین چنین نوزادانی باید از نظر وجود بیماری های نخاعی، کلیوی، قلبی، سندرم داون، هیرشپرونگ و ... بررسی شوند.

روش های تشخیص عارضه مقعد سوراخ نشده

یک پزشک می تواند از طریق یک معاینه فیزیکی ساده در همان روز اول تولد این عارضه را تشخیص دهد.

درصورتی که انسداد مربوط به بخش های بالاتر، یعنی بخش ابتدایی رکتوم باشد و انتهای آن باز شده باشد، ممکن است از چشم پزشک پنهان مانده و او با دیدن شکم متورمِ نوزاد عدم دفع مدفوع تا 48 ساعت اول، انجام تصویر برداری X-rey و یا سونوگرافی را درخواست کند. وجود این عارضه در این تصاویر مشخص خواهد شد.

بعلاوه برای تشخیص احتمال وجود سایر نواقصِ همراه نیز می توان از این نوع تصویر برداری ها بهره برد.

درمان مقعد سوراخ نشده

درواقع تنها راه درمانی این عارضه اصلاح نقصِ موجود از طریق انجام جراحی است که معمولا توسط جراحان عمومی انجام می شود. اگر محل باز شدن مقعد به صورت نابجا در چند مکان قرار گرفته باشد ممکن است که انجام دو و یا سه جراحی کوچک برای بستن سوراخ های غیر طبیعی نیاز باشد.

با توجه به نوع جراحیِ مورد نیاز و مهارت پزشک جراح، معمولاً برای اینگونه نوزادان در آینده مشکلی پیش نخواهد آمد. برخی از این افراد دچار مشکلاتی از قبیل یبوست ناشی از تنگی مقعد می شوند که با کمک ملین ها و یا در صورت نیاز جراحی های ترمیمی می توان آن را برطرف کرد.