امکان درآمدزایی روستائیان از انرژی خورشیدی

الگویی موفق استفاده از انرژی خورشیدی

امروزه بحث استفاده از انرژی‌های پاک و به‌ویژه انرژی خورشیدی در سراسر جهان مطرح بوده و این انرژی به دلیل عدم تولید آلاینده‌ها و همچنین پایان‌ناپذیر بودن، می‌تواند مشکلات بسیاری از کشورها را حل کند.

کشورهایی مانند ایران که با مشکلاتی همچون خشک‌سالی و کاهش بارش‌های سالانه روبه‌رو هستند، می‌توانند از طریق سرمایه‌گذاری در حوزه توسعه انرژی خورشیدی در روستاها علاوه بر تأمین نیروی برقی که به‌واسطه کاهش میزان آب رودها و ذخیره سدها با آن مواجه هستند، از تولید آلاینده‌های جوی کاسته و به اقتصاد و معیشت روستائیان کمک کنند.

نتایج یک مطالعه جدید نشان می‌دهد از میان ده طرح کاهش فقر در کشور چین، برنامه توسعه‌ی انرژی خورشیدی مبتنی بر فتوولتائیک (photovoltaic) یکی از موفق‌ترین طرح‌ها بوده است. کارشناسان سازمان ملل متحد پیشنهاد می‌کنند که سایر کشور درزمینهٔ انرژی خورشیدی از این طرح به‌عنوان راهی برای تولید درآمد در مناطق روستایی مطابق با اهداف توسعه پایدار سازمان ملل متحد برای از بین بردن فقر جهانی تا سال ۲۰۳۰، مورداستفاده قرار دهند. این طرح موفق شده است تا از سال ۲۰۱۳ تا امروز، شرایط زندگی بیش از پنجاه میلیون فرد روستایی در چین را که در فقر به سر می‌بردند تغییر داده و بهبود ببخشد. (Y. Zhou et al. Land Use Policy 74, 53–65; 2018)

از سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۷ دولت چین طی این طرح و از طریق ارائه فناوری و آموزش به روستائیان توانسته است ۷٫۹ گیگاوات انرژی الکتریکی تولید کرده و هشتصد هزار خانواده فقیر از این طریق امرارمعاش کرده و درآمد کسب کرده‌اند.

برای مثال بر اساس آمارهای رسمی در منطقه لیژین (Lixin) واقع در مرکز چین، تأسیسات خورشیدی نصب‌شده در مناطق روستایی برای هر خانواده درامد اضافی بالغ‌بر ۴۴۰ دلار در سال داشته است.

ساخت تأسیسات انرژی خورشیدی در روستاها فرصت‌های شغلی متعددی را برای ساکنان این مناطق فراهم کرده و علاوه بر آن، درآمد کشاورزان را افزایش داده و به خانواده‌ها انرژی ارزان، قابل‌اعتماد و پایدار عرضه می‌کند. نتایج این فعالیت‌ها منجر به کاهش فقر و افزایش تولید انرژی شده است.

ایران و استفاده از انرژی خورشیدی

کشور ایران به‌واسطه اقلیم خاص خود دارای ظرفیت بسیار زیادی در حوزه استفاده از انرژی‌های پاک و به‌ویژه انرژی خورشیدی است. این موضوع متأسفانه تاکنون آن‌طور که باید از سوی مسئولین موردتوجه قرار نگرفته و انرژی خورشیدی تقریباً در سبد انرژی کشور جایی ندارد. در بیشتر کشورهای جهان تأمین نیروی برق شهری معمولاً از طریق نیروگاه‌های مختلف آبی یا اتمی صورت می‌گیرد که هر یک به‌نوبه خود دارای تأثیراتی مخرب بر محیط‌زیست هستند و نیروگاه‌های بادی نیز اگرچه به محیط‌زیست آسیب نمی‌رسانند ولی به دلیل فراهم نبودن شرایط استفاده از آن‌ها در بسیاری از نقاط دنیا کاربری چندانی نداشته و در این میان تنها استفاده از انرژی خورشیدی می‌تواند گزینه‌ای همیشگی و در دسترس برای عموم مردم باشد.

در این میان کشورهایی مانند ایران که با مشکلاتی همچون خشک‌سالی و کاهش بارش‌های سالانه روبه‌رو هستند، می‌توانند از طریق سرمایه‌گذاری در این زمینه علاوه بر تأمین نیروی برقی که به‌واسطه کاهش میزان آب رودها و ذخیره سدها با آن مواجه هستند، از تولید آلاینده‌های جوی کاسته و به اقتصاد و معیشت روستائیان کمک کنند. باید در نظر داشت که متأسفانه مهم‌ترین مشکل پیش روی مردم برای استفاده از انرژی خورشیدی، گران بودن تجهیزات و ادوات اولیه است که باید برای این منظور هزینه کنند.

اگرچه هنوز دولت‌های مختلف در سراسر جهان سیاست‌های منسجم تشویق‌کننده‌ای برای حمایت از مصرف‌کنندگان نیروی برق خورشیدی اتخاذ نکرده‌اند ولی رویکرد مثبت مردم در بسیاری از مناطق جهان ازجمله ایالات‌متحده آمریکا، استرالیا و نیوزلند و برخی کشورهای اتحادیه اروپا سبب فعالیت شرکت‌های اقتصادی و لیزینگ این قطعات شده است که به مشتریان امکان خرید این محصولات را به‌صورت اقساطی می‌دهد. این سیاست می‌تواند به‌عنوان یک الگوی مناسب جهت بومی‌سازی این فناوری در ایران مورداستفاده قرار گیرد که قطعاً برای رسیدن به نتیجه ایدئال، باید پیش از ورود فناوری فوق به جامعه و به‌ویژه جامعه روستایی، نسبت به ارائه آموزش و فرهنگ‌سازی در این زمینه اقدام شود.

ترجمه و تهیه گزارش: احسان محمدحسینی

منبع: nature