در دنیای انیمیشن هیچ کس به شهرت والت دیزنی نرسیده است به گونه‌ای که کارشناسان او را سلطان رویاساز می‌دانند. او نابغه‌ای بود که از دهه1920 به بعد به دنیای انیمیشن غنای خاصی بخشید. دیزنی صدا را وارد کارتون‌ها کرد و فیلم‌های بلند کارتونی ساخت.

او مبتکر بسیاری از تکنیک‌‌های جهان انیمیشن بود. کارتون‌هایش سراسر جهان را درنوردیدند و از آنها عروسک‌ها، آدم‌ها، لباس‌ها و محصولات تبلیغاتی فراوانی ساخته شد که سود فراوانی را نصیب دیزنی و شرکتش کرد.او حتی کارش را آن‌قدر وسعت داد که با برقراری سیستم‌های مدیریتی نوینی که ایجاد کرد، پارک‌ها و مراکز تفریحی و گردشگری‌اش را به مراکزی نمونه و بی‌نظیر تبدیل ساخت.

میکی‌ماوس

در این بین والت دیزنی با نام میکی‌ماوس(میکی‌ماوس نخستین و محبوب‌ترین شخصیت کارتونی دیزنی است)روند فرهنگ آمریکایی را دگرگون سازد. میکی یک موش مهربان و دوست‌داشتنی است که هر وقت لازم باشد تبدیل به یک قهرمان می‌شود و به آسیب‌دیدگان کمک می‌کند.

نخستین کارتون میکی‌موس با نام کشتی بخار ویلی، سال 1928 به نمایش درآمد، در حالی که لوئیس.ب.مایر، یکی از مدیران کمپانی مترو گلدوین مایر حاضر نشده بود با والت دیزنی قرارداد پخش امضا کند. او عقیده داشت فیلم خیلی خشن است و هیچ زن بارداری نمی‌تواند تماشای خزنده‌ای ده‌فوتی را روی پرده تاب بیاورد؟!

اما همین میکی‌ماوس با همان خشونت هیجان‌انگیزش سال‌های بعد در سراسر جهان محبوب خرد و کلان شد. نقل است که آدولف هیتلر به این موش قهرمان علاقه خاصی داشت و در سال 1937، پنج فیلم میکی‌ماوس را برای نمایش در محفل خصوصی خود به کمپانی فوکس قرن بیستم سفارش داد.

شهرت و محبوبیت میکی‌ماوس چنان گرفت که در جنگ جهانی دوم واحدهای نظامی آمریکا، تصویرش را بربمب افکن‌ها، زیردریایی‌ها و تانک‌ها نصب می‌کردند و معتقد بودند که میکی‌ماوس برایشان شانس می‌آورد. جالب اینکه چنین تصاویری روی بمب‌افکن‌ها ارتش آلمان نیز دیده می‌شد وظاهراً‌ سربازان آلمانی هم او را به عنوان سمبل شانس قبول داشتند!

امروزه ماسک‌ها و عروسک‌هایی که از میکی ساخته شده به طور متوسط در عرض یک سال بالغ برچهل میلیون دلار فروش می‌کنند. در سال 2003 میکی‌ماوس هفتاد و پنجمین سالگرد تولدش را جشن گرفت و 75 مجسمه بزرگ دو متری از میکی در دیزنی لند و سراسر آمریکا بنا شد. اکنون چهره میکی‌ماوس تبدیل به نماد شرکت دیزنی شده است.

تام و جری

اما غیر از میکی مهربان، دعواهای یک موش و گربه بانمک نیز دست‌مایه ساخت یکی از پرطرفدارترین کارتون‌های دوران ما با نام تام‌ و جری شد. نخستین بار در 1941 در فیلمی به کارگردانی "ویلیام هانا" و "جوزف باربرا" شخصیت‌های موش و گربه پدیدار شدند. گربه‌ای به نام جاسپر و موشی که نامی نداشت و شخصیتی به نام"مامان دو کفش" که هیچ وقت صورتش را نمی‌دیدیم و بلکه فقط قسمتی از پاها و کفش‌هایش را می‌دیدیم و که موش و گربه در زیردست و پایش در حال جست و خیز بودند. بعدها این کارتون "تام و جری" نام گرفت.

تام و جری توانستند هفت اسکار را در ظرف 10سال از 1943تا 1953نصیب خود سازند. تام و جری شخصیت‌های کارتونی پرتحرکی بودند که به شیوه اسلپ استیک ارائه می‌شدند. از جمله فیلم‌های مطرح آنها می‌توان به این موارد اشاره کرد:

"دردسر موش"(1944) که در آن درگیری بی‌پایان موش و گربه به تصویر کشیده شده‌ است. آنها با هرچه دم دستشان است از سلاح سرد گرفته تا اسلحه گرم و سلاح‌های پیشرفته به هم شلیک می‌کنند و در آخر تام منفجر می‌شود!

"کنسرت گربه"(1947) که در آن تام، گربه پیانیست باوقاری است که با اسموکینگ روی صحنه می‌آید، اما جری موشه درون پیانو خوابیده است. وقتی که تام نت‌‌ها شروع به نواختن می‌کند و کنسرت تام را به هم می‌ریزد و سرانجام آن‌ها علناً رو در رو می‌شوند و ماجراهای خنده‌دار و مهیجی برای طرفداران خود می‌آفرینند. این فیلم یکی از شاهکارهای انیمیشن است که برنده اسکار می‌شود. "تام و جری" هنوز هم یکی از محبوب‌ترین کارتون‌های دنیاست و نمونه‌های جدیدی هم از آن ساخته شده است.

پلنگ صورتی

دیگر شخصیت‌ محبوب بین‌المللی پلنگی صورتی رنگ بود که سال‌های متمادی مردم را از کوچک و بزرگ سرگرم می‌کرد. در سال1963 فیلم سینمایی پلنگ صورتی توسط بلیک ادواردز ساخته شد که بازیگر اصلی آن پیتر سلرز بود و هجویه‌ای بود برمجموعه فیلم‌های جیمزباند.

پلنگ صورتی یک الماس صورتی بزرگ بود که در فیلم دزدیده می‌شد. ادواردز می‌خواست که در تیتراژ فیلم خود از انیمیشن استفاده کند و به همین منظور از دو طراح به نام دیوید پاتی و فریزه لنگ کمک گرفت. انیماتورها هم یک فیلم 5-4 دقیقه‌ای به عنوان تیراژ ساختند که برای آن زمان طولانی بود، اما بعضی از کارشناسان معتقد بودند که این تیراژه از خود فیلم بهتر است.

سرانجام برهمین اساس ساخت مجموعه‌ای از کارتون‌های پلنگ صورتی توسط شبکهABC انجام گرفت. ویژگی پلنگ صورتی این بود که به دیالوگ نیازی نداشت و دوبله هم نمی‌خواست به همین دلیل می‌توانست در همه جای دنیا با مخاطبانش ارتباط برقرار کند. کارتون‌ها معمولاً‌ 6 دقیقه‌ای بودند. چهره پلنگ صورتی بی‌تفاوت بود و خنده و گریه‌اش را نمی‌دیدیم، فاکتوری که در کارتون‌های دیزنی دیده نمی‌شد. آن پلنگ لاغر و بلند با ریتم راه رفتن معروفش هنوز در یادها مانده است. بعدها "هنری مانچینی" یک موسیقی به یادماندنی هم برای آن ساخت.

سفیدبرفی و هفت کوتوله

کارتون سفیدبرفی و هفت کوتوله که محصول1937 کمپانی دیزنی است، قبل از ساخته شدن به پروژه حماقت دیزنی مشهور شده بود و همه می‌گفتند که هیچ موفقیتی نخواهند داشت. اما والت دیزنی ثابت کرد که همه اشتباه می‌کنند. این کارتون‌ در بسیاری از نظرخواهی‌ها به عنوان یکی از بهترین‌ها انیمیشن‌های تاریخ برگزیده شده است.

داستان آن درباره یک ملکه خبیث است که همیشه از آینه جادویی‌اش می‌پرسد که زیباترین زن در این سرزمین کیست و آینه نیز در پاسخ می‌گوید که تو هستی. اما روزی آینه، نام سفیدبرفی را می‌برد و ملکه خشمگین درصدد سر به نیست کردن سفیدبرفی برمی‌‌آید.

سفید برفی می‌گریزد و در جنگلی به کلبه کوتوله‌ها می‌رسد و با آنها ماجراهای جالبی می‌آفریند. بعد از موفقیت پخش این کارتون کارتون‌هایی چون سیندرلا و زیبای خفته با الهام از فاکتورهای موفقیت سفیدبرفی و هفت کوتوله ساخته شدند.

زمانی که والت دیزنی زنده بود، کارتون‌های کمپانی او کیفیت بالایی داشت که یکی از آن‌ها رابین‌هود محصول1957 به کارگردانی ولفگانگ ریترمن بود. در داستان قدیمی رابین‌هود، او و دلاوران جنگل شروود از ثروتمندان می‌دزدیدند و به فقرا می‌دادند، اما کارتون همه شخصیت‌ها حیوان بودند، پرنس جان شیر، هیس مار،‌ داروغه و جان کوچولو خرس و رابین‌هود و ماریان روباه هستند.

طراحی این کارتون بسیار زیبا بود و تصاویر جالبی را از قرون وسطی و فقری که دامن‌گیر توده مردم بود به نمایش می‌گذاشت. به ویژه شیرین کاری‌های رابین‌هود در مسابقه تیروکمان و رفتارش را با داروغه ناتینگهام و هیس جالب بود. به جای پرنس جان، پیتر یوستینیف معروف صحبت کرده بود.

شیرشاه

در میانه دهه 90، کارتونی بی‌نظیر در سینماهای جهان اکران شد با نام شیرشاه. در این کارتون زندگی حیوانات در یکی از صحراهای آفریقا تعریف می‌شد که سلطان آنها شیری مهربان و مقتدر بود. سلطان صاحب فرزندی می‌شود به نام سیمبا. برادر سلطان شیر حسودی است به اسم اسکار که با کفتارها(رقیب دیرینه شیرها) دوستی دارد و بالاخره به کمک آنها برادرش را به کشتن می‌دهد و قلمرو او را تسخیر می‌کند.

اما سیمبا به شکل معجزه‌آسایی نجات می‌یابد و بعدها که بزرگ می‌شود به سرزمین خود باز می‌گردد و قبیله‌اش را از ظلم و ستم نجات می‌دهد. ترانه‌ها و موسیقی‌های این کارتون در حد شاهکار هستند و با تم آفریقایی ساخته شده‌اند. هانس زیمر آهنگساز آن و التون جان سازنده ترانه "شیرشاه" هر دو برای این فیلم اسکار گرفتند. این انیمیشن، موفقیت تجاری عظیمی به دست آورده و به سراسر دنیا سفر کرد.

در سال‌های اخیر کارتون‌های مشهور دیگری چون مجموعه شرک، داستان اسباب‌بازی‌ها، نمو، قطار سریع‌السر قطبی، داستان ماشین‌ها، خرس برادر، گارفیلد، عروس مردگان و .... نیز ساخته شده‌اند که پرداختن به تمام آنها مجالی در حد یک کتاب هزار صفحه‌ای می‌طلبد.

باید در انتهای بررسی اجمالی پروسه شکل‌گیری و پیشرفت در دنیا به این مطلب مهم نیز اشاره کنیم که در سال‌های اخیر جاذبه ترفندها و شگردهای سینمای انیمیشن برفیلم‌های زنده هم سایه گسترده و توسعه ابزار و امکانات رایانه‌ای بر این روند پیش از پیش دامن زده است.

بدون بهره‌گیری از گرافیک انیمیشن، خلق صحنه‌های اعجاب‌آور و خارق‌العاده در آثاری چون جنگ انیمیشن، خلق صحنه‌های اعجاب‌آور و خارق‌العاده در آثاری چون جنگ ستارگان، ثی.تی، نابودگر، ماتریکس، مومیایی، بی همتا، تام ریدر و .... بسیاری نمونه‌های دیگر امکان‌پذیر نیست. فضای اسرارآمیز سینمای حادثه‌پرداز جهان چنان با روح فانتزی درآمیخته است که انگار فراز و نشیب حوادث فیلم‌های در دنیای کارتون رقم می‌خورد.