دره یخار

یکی از یخچال های معروف و شاید معروف ترین یخچال ایران “یخچال دره یخار” است که در روستای گزانه قرار گرفته است ولی نسبت به سایر یخچال های ایران برنامه های کمتری روی آن اجرا می شود. علت آن را می توان دوری تا پای کار، سختی مسیر، ریزشی بودن و طول زیاد آن دانست. این یخچال که بیشتر به نام دره یخار شناخته می شود در جبهه شرقی کوه دماوند قرار گرفته است و در هنگام صعود یال شمال شرقی دماوند قابل دیدن است.یخچال یخار یکی از ناشناخته ترین و سخت ترین مسیر های صعود به قله ۵۶۷۱ متری دماوند است. این یخچال عظیم و متغیر دارای ۵ دهلیز بزرگ یخی بوده که مشهورترین و بلندترین آن ها “یخار” نام گرفته است. در سمت چپ این یخچال دهلیز جنوبی یخار قرار دارد که به ابتدای بام برفی و یال سنگی تپه گوگردی ختم می شود. در سمت راست یخار ۳ دهلیز فرعی وجود دارد که اولین دهیز از سمت راست به یال تخت فریدون (شمال شرقی) رسیده و دو دهلیز فرعی دیگر به قله ختم می شوند.

از بین این چهار دهلیز، دهلیز جنوبی خطرات کمتری برای صعود دارد چرا که انتهای آن فراخ بوده و شیب کمی دارد به این ترتیب از ریزش سنگ کمتری نیز برخوردار است. جنس یخ دهلیزهای فرعی مرغوب نبوده و برای صعود مناسب نیستند و اما برخلاف دهلیز جنوبی دهلیز فرعی میانی که مستقیما به قله می رسد بیشترین ریزش سنگ را بالاخص در ساعات اولیه تابش آفتاب دارد!

یخچال اصلی یخار از ارتفاع تقریبی ۴۱۰۰ متر شروع شده و تا قله ادامه می یابد که در سال های مختلف و با تغییر شرایط آب و هوایی بین ۱۳۰۰ تا ۱۷۰۰ متر یخچال را در خود جای داده است و این در حالی است که در نقاط مختلف مسیر با شیب های متفاوتی از ۵۰ تا ۸۰ درجه میزبان صعود کنندگان از این مسیر است. دلیل اصلی شکل گیری این یخچال بزرگ را می توان ذوب شدن برف های همیشگی قله و پس از آن انجماد در پشت دیواره ها (برج ها) ی یخار دانست. چرا که زاویه قرارگیری دیواره های کناری یخار به طوری است که تنها ۲ تا ۳ ساعت از هر روز در معرض تابش نور آفتاب قرار دارد و همین امر نیز باعث سرمای طاقت فرسای این ناحیه از کوه دماوند می شود. از این رو می توان گفت بهترین نوع یخ در بین ۵ دهلیز یخار در دهلیز مرکزی وجود دارد که جنس آن از نوع شکننده بلوری و به رنگ سبز و خاکستری است.

برای صعود از این یخچال یخار می توان از سه طریق به دره وارد شد:

۱٫ یال شمال شرقی: متداول ترین طریق، مسیر عادی یال شمال شرقی است که مبداء آن روستای گزانه بوده و تا چشمه پهن کوه امتداد می یابد. چشمه پهن کوه محل دو راهی دره یخار و مسیر عادی صعود به سمت پناهگاه تخت فریون (در ارتفاع ۴۳۰۰ متری) است. برای ورود به دره از این طریق تنها کافیست از چشمه پهن کوه به سمت چپ (تلخ رود) تراورس کرده و وارد دره شد. در ابتدای این مسیر چهار چشمه آب و دو آبشار کوچک دیده می شود که متاسفانه آب تمامی آنها تلخ بود و مزه “آهن زنگ زده” دارند به طوری که حتی استشمام بوی آن نیز حس بدی را به انسان می دهد.

۲٫ یال اصلی قله منار: دومین مسیری که می توان از آن کمی راحت تر وارد دره شد، فرود از روی یال اصلی قله منار است که برای دسترسی به آن بایستی بعد از چشمه پهن کوه مسیر عادی صعود یال شمال شرقی را پیش گرفته و تا گردنه قبل از شن اسکی بزرگ قله منار که عموما برای فرود از قله منار مورد استفاده قرار می گیرد ادامه داد. از اینجا به بعد کافی ست که به سمت چپ (دره یخار) تراورس کرده و تا روی گرده اصلی قله منار ادامه داد. حال شیبی شنی را که در حدود ۳۰۰ متر است فرود رفته و وارد دره می شویم. این مسیر برای افرادی که می خواهند حرکت کمتری بر روی شن و سنگ روان داشته باشند توصیه می شود، اما لازم بذکر است که ارتفاع صعود شده بر روی یال منار بیهوده شده و باید آنرا فرود رفت. در هر صورت این مسیر بدون شن است!

۳٫ مسیر ملارد: سومین مسیر و بهترین مسیر برای وارد شدن به دره مسیر ملارد (یال سمت چپ دره یخار) است. اگر بخواهید از این مسیر وارد دره شوید حدود ۴ ساعت کوهپیمایی با کوله های سنگین تا پهن کوه را نخواهید داشت. تنها کافی است با وسیله نقلیه مناسب (وانت یا اتومبیل های مخصوص) از جاده ملارد حرکت کرده و هنگامی که به روبروی چشمه پهن کوه رسیدید، یکی از دهلیزهای شنی را فرود آمده و به پهن کوه بروید. حال شما بدون پیمایش مسیر گزانه تا پهن کوه و بدون خستگی کوله کشی در چشمه پهن کوه هستید. از اینجا به بعد مسیر به همان دو شکل بالا که توضیح داده شد، امتداد خواهد یافت. یعنی می توان هم از ابتدای امر وارد دره شد یا اینکه از گردنه منار به درون دره فرود رفت.

منبع : اسپرتان