بازخوانی داستانهای پرسپولیس در سال 97: فصل باشکوه
در سال 97 پرسپولیس در 42 بازی به میدان رفت و در نیمی از آنها به برتری رسید: 21 برد، 14 تساوی و 7 شکست آماری است که این تیم در سالی که روزهای پایانیاش را میگذراند، ثبت کرده.
نمیتوانی برانکو ایوانکوویچ را به بزرگنمایی متهم کنی وقتی در توصیف موفقیتهای پرسپولیس میگوید: «نه در رده ملی و نه در رده باشگاهی، فوتبال ایران هیچوقت چنین عظمتی ندیده بود. یک تیم ایرانی در فینال لیگ قهرمانان آسیا بود که نمایش بسیار زیبایی از فوتبال ایران داشت. این بازی معرفی بسیار زیبایی از فوتبال بود.»
این پرسپولیس را خودِ او با صبر و حوصله و حتی با دستان خالی برایمان ساخت و حالا هم حق دارد که اینگونه تحسینش کند. بیش از همهی ما، برانکو است که باید به این پرسپولیس ببالد و چنین است حتما که در آخرین مصاحبهی رسمیاش در سال 97 گفته: «در فینال لیگ قهرمانان اینفانتینو رئیس فیفا به من گفت باید به خاطر فوتبالی که بازی کردید، به خودتان ببالید. همه متأسف بودند که چرا موفق نشدیم اما من میگویم باید بخاطر افتخاراتی که کسب کردیم، به خودمان ببالیم. باید شاد باشیم که دستاورد بزرگی را برای ایران رقم زدیم.»
دستاوردی که مرد کروات از آن حرف زده نه فقط فینالیست شدن در لیگ قهرمانان آسیا، که آن دو قهرمانی پشتسر هم در لیگ برتر را هم شامل میشود. یا حتی نایبقهرمانیِ پیش از آن و دو جامی که پرسپولیس از سوپرجام دشت کرد. روزی که ایوانکوویچ بعد از 9 سال دوری به تهران برگشت، پرسپولیس در قعر جدول لیگ برتر دست و پا میزد و آخر فصل حتی سهمیه نگرفت.
همین تیم اما کمتر از یک سال بعد خودش را به جمع 3 تیم برتر لیگ رساند و سر آخر بخاطر تفاضل گل کمتر، قهرمانی را به استقلال خوزستان باخت. آن قهرمانیِ از دست رفته اما شد پل صعود پرسپولیس که در لیگهای شانزدهم و هفدهم سه هفته پیش از پایان فصل قهرمان شد و در سال 97 اوج گرفت. سالی که با صدرنشینی در لیگ برتر آغاز شد و با صدرنشینی هم به پایان رسید. البته نخستین بازی سال را پرسپولیسیها در آزادی به سایپا باختند اما بعد از آن در این ورزشگاه هرگز بازنده ندیدیمشان، حتی در روزی که قهرمانی آسیا را از کف دادند.
تیم برانکو در سال 97 هر 53 روز، یک بار شکست را تجربه کرد اما جز همان یک مورد، هیچکدام از این شکستها در خانه اتفاق نیفتاد. در سال ۹۷ پرسپولیس در ۴۲ بازی به میدان رفت و در نیمی از آنها به برتری رسید: ۲۱ برد، ۱۴ تساوی و ۷ شکست آماری است که این تیم در سالی که روزهای پایانیاش را میگذراند، ثبت کرده.
این آمار وقتی چشمگیرتر میشود که اهمیت قهرمانی و پیروزیهای قرمزها را به یاد بیاوریم. مثلا تکرار قهرمانیشان در لیگ برتر که در همان نخستین هفتههای امسال رقم خورد و بعد هم صعودشان به فینال لیگ قهرمانان. صعود از مرحلهی گروهی، پرسپولیسِ صدرنشین را به الجزیره رساند و بعد از پیروزی برابر این تیم اماراتی، شاگردان برانکو با غول فوتبال آسیا یعنی الدحیل چشم در چشم شدند. قرعهای که جز خود پرسپولیسیها، هیچکس به آن امید نداشت. این ناامیدی را شکست یک گلهی پرسپولیس در دوحه پررنگتر هم کرد اما آنچه در بازی برگشت در تهران رقم خورد، شبیه یک معجزه بود. معجزهی مردانی که کسی حتی ستاره نمیخواندشان و به قول معروف، جز برانکو و هواداران کسی باورشان نکرده بود.
به نظر میرسید گلی که پرسپولیس در نیمهی نخست بازی برگشت از الدحیل خورد، پایانِ رویای قهرمانی آسیا بود اما گل سرنوشتساز سیدجلال که اتفاقا تیم با گل او به یکچهارم نهایی صعود کرده بود، ورق را برگرداند. امیدها زنده شد و علیپور و منشا هم هر کدام یک گل زدند تا پرسپولیسی که فقط هواداران به پایش نشسته بودند، بزرگترین اتفاق سال را برای خودش و برای لیگ قهرمانان رقم بزند و برای دومین بار، به نیمهنهایی برود.
آنجا دوباره السد منتظرش بود. همان تیمی که در مرحلهی گروهی برای صدرنشینی با پرسپولیس میجنگید و سر آخر به عنوان تیم دوم صعود کرد. یک پیروزی (یک بر صفر) در دوحه و یک تساوی (یک - یک) در تهران کافی بود برای فینالیست شدن پرسپولیس که تا پیش از برانکو، حتی به نیمهنهایی لیگ قهرمانان هم نرسیده بود. قهرمانی آسیا رویایی بود در مشت پرسپولیس اما دستهای خالیاش کم آوردند در تعبیر این رویا. پرسپولیس هم خستهتر از آن بود که شکست دو گله در خانهی کاشیما را تلافی کند و حتی همراهی و حمایت صد و چند هزار هوادار در ورزشگاه آزادی، برای بازگشت به او امان نداد.
قهرمانی آسیا از کف رفت اما یک ایران به احترام پرسپولیس ایستاد. پرسپولیسی که به دلیل محرومیت از دو پنجرهی نقل و انتقالاتی، با تیمی نصفه و نیمه دومین قهرمانی متوالی لیگ برتر را تجربه کرد، قهرمان سوپرجام شد، خودش را به فینال لیگ قهرمانان رساند و تقویم سال 97 را با صدرنشینی بست. سالی رویایی که بدون تردید، باید به عنوان یکی از بهترین سالهای تاریخ پرسپولیس به خاطر بسپاریمش.
پروفسور و چالشی به نام پرسپولیس
چالشی به بزرگی پرسپولیس را برانکو ایوانکوویچ بدون شک تا پیش از بازگشت به فوتبال ایران تجربه نکرده بود. به قول خودش: «پرسپولیس یک چالش بزرگ و برای شخصِ من، یک ریسک خیلی بزرگ بود اما خب شادی و رضایتی که در این مدت داشتیم، با هیچ چیز قابل مقایسه نیست. پیشرفت و موفقیت با پرسپولیس و رضایتی که من، بازیکنان، هواداران و باشگاه از شرایط داشتیم و داریم، حتی بعد از همهی آن موفقیتهایی که در سالهای گذشته در ایران کسب کرده بودم، لذتبخش بود. من خطر کردم که در آن شرایط به پرسپولیس آمدم اما از انتخابم راضی و خوشحالم. به نظر خودم آن موقع بهترین تصمیم را گرفتم.» سختتر از انتخاب پرسپولیس، ماندن در روزهای محرومیت نقل و انتقالاتی این باشگاه بود که پروفسور به وقت امضای آخرین قرارداد، اینگونه توجیهش کرد: «باید بگویم که من به باشگاه ایمان دارم. به بازیکنانم ایمان دارم. این را میپذیرم که تمدید قرارداد در چنین شرایطی شاید بزگترین ریسک برای من بوده اما باید بگویم که به خودم هم ایمان دارم. من تمام چالشهایی را که در دو سال آینده در پرسپولیس پیشرویم است، پذیرفتهام اما قبل از هر چیز، نخواستم هوادارانمان را ناامید کنم. هوادارانی که در این سه سال همهجوره من را و پرسپولیس را حمایت کردهاند و به من و بازیکنانم این همه عشق دادهاند. رها کردن این هواداران و پشت کردن به آنها خیلی سخت است. باید اعتراف کنم که من نتوانستم از آنها بگذرم و خواستهشان را نادیده بگیرم. الان هم با اینکه میدانم کار خیلی سختی داریم، مطمئنم که همگی با هم این مشکلات مقطعی را هم پشت سر خواهیم گذاشت و به اهداف بزرگمان میرسیم. من تا امروز هیچ روزی را بدون هدف و بدون برنامه پشت سر نگذاشتهام و همیشه رویاهایی در سر دارم که باید برای رسیدن به آنها تلاش کنم.»
محرومیتی که پرسپولیس را به اوج رساند
یک سال پیش این موقعها وقتی میخواستیم دربارهی محرومیت پرسپولیس حرف بزنیم، تن و بدنمان میلرزید. محرومیت از دو پنجرهی نقل و انتقالاتی اتفاق کوچکی نبود. بخاطر بیتدبیری مدیران باشگاه و خودخواهی مهدی طارمی، فیفا مجوز باشگاه پرسپولیس برای خرید بازیکن جدید را باطل کرد و بدتر از آن وقتی بود که وحید امیری، مهدی طارمی، فرشاد احمدزاده، صادق محرمی و محسن مسلمان تیم برانکو را ترک کردند. پرسپولیس ماند و ایوانکوویچ و یک مشت بازیکن جوان و کمتجربه که خیلیها میگفتند حتی نیمکتنشینی در این تیم هم از سرشان زیاد است. پرسپولیس اما با آنها بزرگ شد. با وجود تمام کمبودها، آن پرسپولیس بهترین و یکدستترین و دوستداشتنیترین تیم تمامن عمرش را داشت و به همان نسبت، موفقیتهایش هم بزرگتر بود. برانکو نمیتوانست بازیکن جدید بخرد و امیری، طارمی، احمدزاده، محرمی و مسلمان را هم از دست داد اما امید را هرگز. همان پرسپولیس بود که او به فینال لیگ قهرمانان رساند و با صدرنشینی، فرستادش به تعطیلات نوروز.
۴۲ بازی و تنها ۷ شکست
شکستهای پرسپولیس در سال ۱۳۹۷ آنقدر کم بود که میتوانی بشماریشان. برانکو ایوانکوویچ و شاگردانش از ابتدای سال تا پایان آن در ۴۲ بازی به میدان رفتند که از این تعداد، نیمی را با پیروزی به پایان رساندند (۲۱ پیروزی)، ۱۴ بازیشان بدون برنده به پایان رسید و ۷ بار هم شکست خوردند. ۷ شکست در یک سال. اولین شکست قرمزها در سال ۱۳۹۷ برابر سایپا رقم خورد. روز نهم فروردین بود که پرسپولیس در ورزشگاه آزادی دو بر یک به این تیم باخت. همین نتیجه در بازی دوم اردیبهشت برابر ذوبآهن تکرار شد و پانزده روز بعد یعنی ۱۷ اردیبهشت، تیم برانکو در امارات سه بر ۲ به الجزیره باخت. شکست یک بر صفر برابر الدحیل در تاریخ ۶ شهریور رقم خورد و پرسپولیس بازی رفت فینال را هم روز ۱۲ آبان با نتیجه ۲ بر صفر به کاشیماآنتلرز باخت. شکستهای بعد از آن هم برابر فولاد در لیگ برتر و برابر السد در لیگ قهرمانان بود. برانکو و تیمش روز ۲۱ بهمن ۲ بر یک در اهواز باخت و درست یک ماه بعد، یک بر صفر در دوحه.
نایبقهرمانی آسیا؛ تلخ یا شیرین؟
از هواداران پرسپولیس اگر بپرسی، نایبقهرمانی در آسیا را تلخترین خاطرهی امسالشان میخوانند. برانکو اما بجای اینکه مثل آنها به از دست رفتن قهرمانی آسیا فکر کند، به تیمش میبالد که با دستهای خالی خودش را تا فینال لیگ قهرمانان بالا کشید: «من با این دیدگاه بعضی از هواداران که نایبقهرمانی در آسیا را تلخترین روز سال میدانند، موافق نیستم. قطعا حیف شد که باختیم اما واقعاً همه باید به دستاوردهایمان افتخار کنیم. باید به روش بازی خودمان و به پیشرفتمان ببالیم. من بر خلاف خیلیها نگاه مثبت به این نایبقهرمانی دارم چون پیشرفت ما را نشان داد. بازی فینال یک نمایش بزرگ فوتبالی بود. شاید بزرگترین بازی در ۳۰، ۴۰ سال اخیر. درست است که قهرمان آسیا نشدیم اما سال بسیار موفقی را پشت سر گذاشتیم. برای ما مربیان همیشه کار سخت است اما من واقعاً به بازیکنانم اعتقاد و اعتماد داشتم. از همه چیز مهمتر اینکه ما یک تیم بودیم. چون تیم است که همه کار از آن بر میآید. ما خیلی کم با قهرمانی آسیا فاصله داشتیم و بخاطر آن باید باز هم از بازیکنانم تشکر کنم.»
کیروش – برانکو، دعوای ناتمام
خداحافظی مرد پرتغالی از تیمملی معنایش پایان دعوا با برانکو نیست. این دعوا ناتمام ماند و بعید است که به این زودیها تمام شود. البته چند وقتی هست که کیروش آرام گرفته اما پرسشی تازه از برانکو دربارهی او، دوباره این دعوا را کش داده است. ایوانکوویچ گفته: «مدام درباره درگیری من با کیروش میپرسند. یک سوال دارم. شما به من یادآوری کنید چه زمانی من یا بازیکنانم شخصاً مخالف تیمملی بودهایم و صحبتی در این باره کردیم؟ تا جایی که من میدانم کیروش همواره علیه من پست میگذاشت و مصاحبه میکرد اما آیا جوابی از من دیدهاید؟» سرمربی پرسپولیس حمایتش از تیمملی را هم اینطور به رخ میکشد: «من همیشه از تیمملی حمایت کردهام. حتی به برنامه تیمملی که با آنها موافق هم نبودم، احترام گذاشتم و ساکت ماندم. دو مثال میزنم. آیا یک بار از من یا بازیکنانم شنیدهاید چرا بازیکنانم بعد از هر بازی به ریکاوری تیمملی رفتند؟ آیا تمرین ریکاوری چیزی غیر از این است که بازیکن از اهواز بیاید برای اینکه ۴۵ دقیقه تمرین کند؟ در حالیکه دو ساعت در راه و سپس یک ساعت داخل هواپیما مینشیند. بازیکن سپس به تهران میآید تا پس از یک ساعت به کمپ تیمملی برسد. بعد از ۴۵ دقیقه باز هم ۵ ساعت طول میکشد تا به اهواز برگردد. اینها میخواهند به چه کسی دانش خود را بفروشند و قالب کنند؟! آیا بازیکن در اهواز جکوزی ندارد؟ یا مثلا اردوهای ۱۰ روزهی تیمملی را ۲۰ روزه میکردند. ما آن را هم درک کردیم اما تمام بازیکنانی که به اردوی تیمملی میرفتند، ۷ الی ۸ نفر بودند چون لژیونرها نمیتوانستند بیایند و بمانند. آیا شما دیدید که ما اعتراضی کرده باشیم؟ ما هرگز اعتراض نکردیم.» برانکو ایوانکوویچ به پرسشی که از او برای کیروش نمره میخواست، پاسخ نداد اما در عوض او را به چند تا کنایه میهمان کرد: «واقعیت این است که در جام ملتهای ۲۰۱۹ آسیا تیمملی ایران موقعیت و شانس فوقالعادهای داشت تا به فینال برسد چون راحت ترین مسیر را پیش روی خود میدید. نه خبری از کرهجنوبی و عربستان بود، نه استرالیا. ایران حریفان ضعیفی داشت و تازه در نیمهنهایی به حریفان جدی نظیر ژاپن رسید. همه انتظار داشتیم در این مسیر به فینال برسد اما نرسید. در جام جهانی ۲۰۱۸ روسیه هم پس از پیروزی مقابل مراکش، اسپانیا را داشتیم که شش روز قبل از شروع جام، تیمش با رفتن مربی به هم ریخته بود. پرتغال را هم داشتیم که تنها کریس رونالدو را داشت. به نظرم هیچ کار خاص و اثری ندیدیم که در دورهای که گفتم رخ بدهد. نباید از تیمملی انتظار نتیجهگیری داشته باشیم؟ یعنی چهارمی در جام ملتها افتخارآمیز است و جشن گرفتن دارد؟» برانکو همچنین ادعای کیروش برای آشتی را غیرواقعی خوانده: «من اصلاً با کیروش مشکلی نداشتم اما او با من مشکل داشت که دلیلش را نمیدانم.»
نیمهنهایی جام حذفی، طلسمی که شکست
این را که میگویند جام حذفی جام شگفتیهاست، پرسپولیس بهتر از هر تیمی برایمان معنا کرد. تیمی که بعد از یک نایبقهرمانی و دو قهرمانی لیگ برتر و همینطور یک نیمهنهایی و یک فینال لیگ قهرمانان، تا پیش از این حتی نیمهنهایی جام حذفی را هم تجربه نکرده بود. تیم برانکو سال اول تا یکچهارم پیشروی کرد اما در بازی جنجالی آن مرحله مقابل ذوبآهن شکست خورد. در آن بازی سوشا مکانی به دلیل غایب بود و ایمان صادقی هم در همان دقایق ابتدایی با تصمیم اشتباه یدالله جهانبازی اخراج شد و با این حال، شاگردان ایوانکوویچ نمایش سزاوارانهای ارائه کردند و حتی یک ضربه به تیر دروازه حریف زدند اما سرانجام در وقتهای اضافه تسلیم شدند. جام حذفی فصل بعد را پرسپولیس با تیم دوسته دومی قشقایی آغاز کرد. به نظر نمیرسید پرسپولیس حتی بدون ملیپوشانش در این بازی به دردسر بیفتد اما بر خلاف پیشبینیها این اتفاق افتاد و پرسپولیس در همین بازی حذف شد. آنهم در حالی که بازی در وقتهای قانونی با تساوی یک – یک تمام شده بود و قشقایی در ضربات پنالتی برنده شد. یک سال بعد پرسپولیسیها به عنوان یکی از شانسهای اصلی قهرمانی پا به جام حذفی گذاشتند و پس از شکست دادن نفت تهران و بادران، در مرحلهی یکچهارم مقابل صنعتنفت آبادان قرار گرفتند. تیمی که در ابتدای آن بازی با گل فرشاد احمدزاده از پرسپولیس عقب افتاد اما در ادامه بازی را به تساوی کشاند و سپس مثل قشقایی، در ضربات پنالتی پرسپولیس را حذف کرد. جام حذفی امسال اما فرق دارد. پرسپولیسیها بعد از پیروزی برابر تیمهای نود ارومیه، سپیدرود و پدیده برای نخستین بار با برانکو به نیمهنهایی رسیدهاند و برای حضور در فینال باید با سپاهان روبرو شوند.
چهار مدیرعامل و یک مدیرکل در پرسپولیس
یکی از دردسرهای امسال پرسپولیس، قانون منع بکارگیری بازنشستگان بود که باعث جدایی حمیدرضا گرشاسبی و انحلال هیات مدیرهی باشگاه شد. در چند ماه بعد از این اتفاق، پرسپولیس با سرپرستی ایرج عرب مدیریت میشد و حالا همین آقای سرپرست، شده مدیرعامل. بعد از حدود سه ماه، مجمع عمومی باشگاه پرسپولیس اعضای جدید هیات مدیره این باشگاه را معرفی کرد: ایرج عرب، جعفر کاشانی، علی رغبتی، مهرداد هاشمی و مهدی محمدنبی که دربارهی این آخری میگفتند قرار است جانشین گرشاسبی شود. در نهایت اما این ایرج عرب بود که حکم سرپرستیاش به مدیرعاملی ارتقا پیدا کرد. گذشته از مدیرعاملی عرب که قابل پیشبینی بود، هیات مدیره جدید پرسپولیس یک رکورد جالب دارد و آن، اینکه چهار عضو آن سابقه مدیرعاملی در باشگاههای ورزشی را داشتهاند و دیگر عضو هیات مدیره هم مدیرکل برنامهریزی وزارت ورزش است. ایرج عرب که پیش از این از سوی وزیر ورزش و جوانان به عنوان سرپرست باشگاه پرسپولیس معرفی شده بود و حالا عضو هیات مدیره و مدیرعامل شده، سابقه ریاست بر حراست کل وزارت ورزش و جوانان را در کارنامه دارد و در دوره مدیریت حمیدرضا گرشاسبی به عنوان مدیر امور اداری و پشتیبانی باشگاه کارش را آغاز کرد. جعفر کاشانی در سالهای اخیر عضو هیأت مدیره بوده است. او سال ١٣۴۶ با انحلال شاهین به پرسپولیس آمد و سالها برای این تیم به میدان رفت. کاشانی کاپیتان سابق پرسپولیس در دو مقطع عضو و رییس هیات مدیره بوده و سابقه مدیریت باشگاه شاهین را هم داشته است. علی رغبتی از مدیران قدیمی وزرات ورزش و جوانان محسوب میشود. او در پستهای مختلف در این وزارتخانه فعالیت کرده و از مسئولیتهای اخیرش میتوان به مدیر بخش استعدادیابی وزارت ورزش و جوانان اشاره کرد. او هماکنون مدیرکل برنامهریزی و نظارت این وزارتخانه است. رغبتی در مقطعی هم عضو کمیته انتقالی فدراسیون فوتبال بود. مهدی محمدنبی از کارمندان پیشین فدراسیون فوتبال است و چند سالی هم سرپرست تیمملی بود که بعد از جام ملتهای آسیا در استرالیا از سمت خود کنار رفت. از دیگر سوابق کاری نبی میتوان به مدیرعاملی باشگاه گسترش پارس خودرو، قائم مقام مدیرعامل باشگاه پرسپولیس، عضو هیأت مؤسس اتحادیه فوتبال باشگاههای کشور، مشاور اجرایی رئیس فدراسیون فوتبال، معاون اجرایی دبیر کل و رئیس کمیته مسابقات و دبیر کل فدراسیون فوتبال اشاره کرد. از سوابق و تحصیلات مهرداد هاشمی هم اینطور برمیآید که برای نقشآفرینی در سیستم اقتصادی باشگاه به هیأت مدیره اضافه شده است. مهرداد هاشمی در دو مقطع مدیرعامل سایپا بود.
برانکو: هتتریک قهرمانی خیلی سخت است
سال به آخر رسید اما اعتراض برانکو ایوانکوویچ به اشتباهات داوری همچنان ادامه دارد: «چرا پنالتیمان در بازی با سپیدرود گرفته نشد؟ چطور داور پنجم که پشت خط دروازه است میتواند صحنهای که چندین مانع نظیر تور دروازه، تیرک و بازیکنان داخل محوطه جریمه جلوی دید او را گرفتند، ببیند؟ چطور از آن زاویه تشخیص داد که پنالتی نیست؟ من کاری با پنالتی گرفتن یا نگرفتن داور ندارم. فقط سوالم این است چرا داور پشت خط عرضی زمین میتواند نظر داور اصلی را برگرداند؟ کجای دنیا دیدهاید که تصمیم داور اینچنین عوض شود؟ من یادم میآید که فقط دوبار چنین اتفاقی افتاد و در هر دو بازی هم یک طرف پرسپولیس بود. یک بار کمک داور بازی پرسپولیس و صنعتنفت آبادان نظر داور را مبنی بر پنالتی تغییر داد. یکبار هم در بازی پرسپولیس و سپیدرود. آنقدر این اتفاقات زیاد و تکراری شده نمیتوان گفت تمامی آنها اتفاقی است. میتوانید آنالیز بازیهای پرسپولیس را عادلانه با سایر تیمها انجام دهید تا ببینید چه اشتباهاتی برای پرسپولیس و بقیه تیمها افتاده است.» با این همه، هواداران از پرسپولیس انتظار قهرمانی دارند. اتفاقی که برانکو بیش از هر کسی خواهان آن است اما سختیهایش را هم فقط او میبیند: «هدف همیشگی ما قهرمانی است و همچنان برای قهرمان شدن تلاش میکنیم اما هتتریک قهرمانی در لیگ برتر ایران خیلی سخت خواهد بود.» مرد کروات صحبتهایش را با استقبال از دربی نوروزی به پایان برده است: «چه چیزی بهتر از این میتواند باشد که سال جدید با دربی شروع میشود؟ منتظر این بازی هستیم اما پیشبینیام خوب نیست که نتیجه را پیشبینی کنم.»