آب تاب بی‌مهری ندارد

آب مایه حیات و رگ زیست موجودات روی کره خاکی است، ماده ای که معیار آن را با زر و الماس هم نمی توان سنجید، آری "آب" این نعمت خدادادی که قدرش را فقط تشنه لبان و محرومان از این عنصر زندگی بخش می دانند.

اگر چه رشد جمعیت و توسعه کشورها موجب افزایش مصرف انرژی در تمام بخش ها از جمله آب شده است، اما در برخی نقاط از جمله ایران به دلیل فرهنگ ناصحیح مصرف، خطر کمبود و بحران این ماده حیاتی بیشتر است.

این مقوله در کشورمان به دلیل شرایط آب و هوایی نیمه خشک و خشک نمود بیشتری یافته است، ضمن اینکه رشد غیراصولی شهرسازی، افزایش صنایع آلوده کننده آب، شیوه های نامناسب و غیراصولی کشاورزی و هزاران فعالیت نادرست دیگر بر مشکل تهدید منابع آبی افزوده است.

براساس استاندارد جهانی، هر انسان روزانه به ۱۵۰ لیتر آب نیاز دارد اما اکنون در کشور ما نزدیک به ۲ برابر این رقم مصرف می‌شود و این در حالیست که در ۵۰ سال گذشته در ایران، مقدار آب در دسترس برای هر شهروند از ۶ هزار مترمکعب در سال به یک هزار و ۵۰۰ مترمکعب کاهش یافته است.

افزایش بارندگی‌ها در یکی دو سال اخیر و افزایش آب پشت سدها شاید این تصور را برای مردم کشورمان ایجاد کرده باشد که مشکل کمبود آب رفع شده است اما براساس گفته کارشناسان، وقوع خشکسالی‌های متعدد در گذشته چنین نگاه خوش بینانه ای را رد می‌کند.

کاهش قابل توجه آب‌های زیرزمینی در کشور و از جمله در دشت‌های شرقی استان کردستان، استفاده بی رویه از این منابع و جاری شدن بخش زیادی از بارندگی‌ها به صورت رواناب، مهر تاییدی بر کافی نبودن این منابع و ضرورت توجه به مصرف بهینه و صحیح آب است.

براساس آمار شرکت آبفای شهری کردستان، میزان مصرف آب شهروندان این استان نسبت به متوسط کشوری بالاتر بوده که این مهم نشان از عدم رعایت الگوی مصرف و بی توجهی به این نعمت بی بدیل و ارزشمند است.

سرانه مصرف آب شهروندان کردستانی در شبانه روز بیش از ۲۷۰ لیتر است
مدیر روابط عمومی شرکت آب و فاضلاب شهری کردستان، استاندارد جهانی سرانه مصرف آب در شبانه روز را ۱۵۰ لیتر اعلام کرد و گفت: این رقم در ایران ۲۴۳ و در این استان بیش از ۲۷۰ لیتر بوده که نگران کننده است.

ادریس شریفی با بیان اینکه این مقایسه نشان می‌دهد مصرف آب مشترکان در کردستان متعارف نیست، افزود: انتظار داریم شهروندان با اصلاح رفتار مصرفی، زمینه تامین آب شرب مورد نیاز نواحی منفصل شهری و توزیع عادلانه آن را فراهم کنند.

وی یادآور شد: شرکت آبفا شهری هرساله برای فرهنگ‌سازی در زمینه اصلاح الگوی مصرف، اقدامات مختلفی را از جمله آموزش مصرف بهینه و اصلاح مصرف در نواحی منفصل شهری، برگزاری پویش‌های اجتماعی چون بانوی آب، همکاری با سازمان‌های مردم نهاد، برگزاری مسابقات نقاشی و نصب شیرآلات کاهنده مصرف و الکترونیکی انجام می‌دهد.

مدیر روابط عمومی شرکت آبفای شهری کردستان گفت: متوسط مصرف متعارف آب برای هر مشترک ۱۵ مترمکعب است و چنانچه شهروندان ماهانه تا این میزان مصرف آب داشته باشند، مشمول افزایش تعرفه‌های مازاد بر الگوی مصرف نمی‌شوند.

شریفی اضافه کرد: در صورتیکه مشترکان بیش از این میزان آب مصرف کنند، مشمول اعمال تعرفه‌های جدید و همچنین افزایش پلکانی و تصاعدی نرخ مصرفی می‌شوند.

وی اظهار داشت: با وجود هزینه بالای تولید هر مترمکعب آب برای شرکت آب و فاضلاب شهری استان، تنها حدود یک سوم هزینه‌های تولید از مشترکان دریافت می‌شود و این در حالی است که این شرکت به عنوان متولی تأمین آب شرب بهداشتی و سالم، همه شهرهای استان را زیر پوشش خدمات خود قرار داده است.

مدیر روابط عمومی شرکت آب و فاضلاب شهری کردستان به افزایش تعرفه‌های مصرف آب در سال جاری اشاره کرد و گفت: تعرفه آب مصوبه شورای عالی اقتصاد بوده که توسط وزارت نیرو به شرکت‌های آب و فاضلاب ابلاغ می‌شود و این افزایش برای امسال هفت درصد است.

شریفی با اشاره به اینکه حدود ۶۰ درصد از منابع تأمین آب استان از محل آب‌های سطحی و سدها است، یادآور شد: در این بخش با توجه به بارندگی‌های امسال، ذخایر سدها مناسب است.

وی افزود: ۴۰ درصد دیگر از منابع آبی استان (که عمدتاً در شرق استان است) از منابع زیرزمینی تامین می‌شود که با توجه به افت شدید این سفره‌ها، حتی بارندگی‌های چشمگیر یکی دو سال اخیر نیز نمی‌تواند این کاهش را جبران کند.

مدیر روابط عمومی شرکت آبفای شهری کردستان از شهروندان مناطق شرق استان از جمله قروه و دهگلان خواست در تغییر در الگوی مصرفی آب کوشا باشند که تابستانی بدون تنش آبی و مشکل را سپری کنیم.

سفره‌های آب زیر زمینی کردستان به شدت افت کرده است

مدیر روابط عمومی شرکت آب منطقه‌ای کردستان نیز استفاده بی رویه کشاورزان از منابع آب‌های سطحی و زیرزمینی را از مهمترین چالش‌های حوزه آب در استان اعلام کرد و گفت: سالانه یک میلیارد و ۶۶ میلیون مترمکعب آب در این استان مصرف می‌شود که از این میزان ۸۸ درصد منابع آب کردستان در بخش کشاورزی و حدود هشت درصد نیز در بخش شرب و مابقی در بخش صنعت مصرف می‌شود.

کامران سهرابی یادآور شد: به دلیل برداشتهای بی رویه و با توجه به اینکه ۸۰ درصد آب مصرفی شرب، کشاورزی و بخش صنعت استان از منابع آب‌های زیرزمینی تأمین می‌شود، تمام دشت‌های شرق استان بویژه قروه - دهگلان و چهاردولی با افت سطح آب زیرزمینی و کاهش حجم مخزن مواجه شده است.

وی اظهار داشت: نامتعادل شدن سفره‌های آب زیرزمینی، کاهش آبدهی چاه‌ها، چشمه‌ها و قنوات، ایجاد فروچاله‌ها، پیشروی آب شور و افت کیفی منابع آب و شور شدن تدریجی آب‌ها از پیامدهای افت سطح آب‌های زیرزمینی است.

دیر روابط عمومی شرکت آب منطقه‌ای کردستان به گسترش روز افزون حفاری و استفاده‌های غیرمجاز ازمنابع آب زیرزمینی در استان اشاره و افزایش دشت‌های ممنوعه (که موجب بروز مشکلات تداخل سفره‌های شور و شیرین می‌شود) مهاجرت روستائیان و تبدیل اراضی آبی به دیم را از دیگر مشکلات این حوزه اعلام کرد.

سهرابی با بیان اینکه بهره برداری سنتی و غیراصولی از منابع آب استان و تغییر کاربری زمین در بالادست حوزه‌های آبریز رودخانه‌ها از دیگر مشکلات منابع آب استان است، اضافه کرد: این امر موجب افزایش سطح زیر کشت زمین‌ها و مصرف آب بیشتر در زمین‌های شیبدار کوهستانی می‌شود.

وی با اشاره به اینکه بیش از ۹۰ درصد آب موجود در کشور در بخش کشاورزی مصرف می‌شود، گفت: کارشناسان و مسئولان حوزه آب باید به آموزش و فرهنگ سازی، ترویج فرهنگ مدیریت مصرف، اصلاح الگوی کشت و جلوگیری از هدر رفت آب به صورت مجازی روی آورند، از موازی کاری دوری کرده و به صورت جزیره‌ای عمل نکنند.

مدیر روابط عمومی شرکت آب منطقه‌ای کردستان افزود: مهم‌ترین دلایل کمبود آب در ایران جغرافیای وابسته به بارش، هدررفتن آب در بخش کشاورزی، استفاده غیراصولی از آب‌های زیرزمینی، افزایش مصرف آب در واحدهای مسکونی و لوله‌کشی غیراستاندارد است که باید در راستای رفع مشکلات با نگاه کارشناسی گام برداشت.

به طور قطع همه به اهمیت نقش حیاتی آب در زندگی واقفیم که بر اثر خشکسالی‌های متعدد در سال‌های گذشته، دچار کاهش منابع آبی سطحی و زیرزمینی شده‌ایم، بنابراین نیاز است به هشدارهای کارشناسان این حوزه توجه و جدی تر از گذشته در راستای حفظ و مصرف صحیح این ماده ارزشمند اهتمام داشته باشیم.

این امر البته نیازمند فرهنگ سازی الگوی مصرف صحیح در جامعه از طریق رسانه‌ها، مساجد و مدارس است، البته به نظر می‌رسد بهترین راهکار آگاه سازی کودکان در سنین پایه و از طریق کتب درسی دوره‌های مهد کودک و ابتدایی است.

کردستان استانی کوهستانی بوده و اقلیم آن متأثر از توده‌های هوای گرم و مرطوب مدیترانه ای است که موجب بارندگی‌هایی در بهار و ریزش برف در زمستان‌ها می‌شود.

از حوضه‌های آبریز اصلی استان کردستان می‌توان به خلیج فارس و دریای عمان، دریای خزر و دریاچه ارومیه و حوضه‌های آبریز فرعی نیز به سفیدرود شامل رودخانه‌های تلوار و قزل اوزن، مرزی غرب شامل رودخانه‌های سیروان و زاب کوچک، کرخه شامل رودخانه رازآور و دریاچه ارومیه شامل رودخانه‌های زرینه و سیمینه اشاره کرد.

تعداد دشت‌های استان ۹ دشت بوده که ۵ دشت آن در نیمه شرقی، ۲ دشت در غرب و ۲ دشت دیگر در جنوب استان واقع شده است، دشت‌های قروه دهگلان و چهاردولی در شرق استان جزو دشت‌های ممنوعه محسوب می‌شود.

از مجموع ۳۳ سد استان، ۱۱ سد در حال بهره برداری، ۱۰ سد در دست اجرا و ۱۲ مورد نیز مطالعاتی است.

از جمعیت شهری یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفری کردستان ۱۰۰ درصد آن در ۲۷ شهر استان تحت پوشش شرکت آبفا هستند.

شرکت آبفای شهری کردستان دارای ۳۵۷ هزار فقره انشعاب آب، ۳۴۰ هزار انشعاب فاضلاب و پنج هزار و ۱۰۰ کیلومتر شبکه توزیع و خطوط انتقال آب است.

۷۳۵۵ / ‬ ۳۰۳۴