روزگار دوزخی کارگران ساختمانی

به گزارش خبرنگار ایرنا، روزگارشان به سختی می‌گذرد، اگر بِنایی بلند و ساختمانی احداث شود، معیشت آنها نیز قدری فراهم می‌شود؛ روزمزد هستند، یعنی اگر روزی کار باشد، معاش آن روزشان فراهم است و در اوقات تعطیلی و بیکاری، آن چیزی که زودتر از همه برچیده می‌شود، سفره آنهاست؛ ساختمان‌های بلند و نیمه تمام بخشی از امیدشان است که هر روز سر راه شأن چشم به آنها می‌دوزند که اگر فعالیتی در آنها باشد، شاید نور امیدی برای کار کردن شأن باشد.

کارگران روزمرد ساختمانی را می گویم؛ اینها نه وزارت خانه‌ای دارند، نه سازمانی و نه دفتر و محل کاری؛ میدان‌های شهر تبدیل به اداره کاریابی آنها شده است؛ قشری که تضمینی برای کارشان وجود ندارد و در بهترین حالت، فقط چند ماه در سال برای آنها کار وجود دارد و به هیچیک از جوامع کارگری تعلق ندارند.
این کارگران جزو افرادی هستند که در شهرها و حاشیه‌ها زندگی می‌کنند؛ بیشتر آن‌ها به امید یافتن کار، ساعت‌ها در سر چهارراه‌ها و میادین می‌ایستند تا بتوانند نانی برای خانواده‌شان تهیه کنند؛ این در حالی است که کارگران ساختمانی کار دائمی ندارند و مشمول هیچ گونه حمایت اجتماعی هم نیستند، حتی شهرداری‌ها هم حرمت و شأن آن‌ها را نگه نمی‌دارند و هیچ کاری در جهت ساماندهی آن‌ها انجام نمی‌دهند.
کاهش ساخت و سازهای بزرگ در چند سال اخیر، بدقولی‌های مکرر پیمانکاران و کارفرمایان و ورود کارگران ارزان‌قیمت از دیگر شهرها باعث شده تا تورم و بیکاری سفره‌های کوچک آنها را هر روز کوچک‌تر از روز قبل کند.

اینها بخشی از حال و روز کارگران ساختمانی و به بیانی "کارگر فصلی" است.

کارگران ساختمانی زیر بار مشکلات خرد شده‌اند

«احمد محمدزاده»، یکی از کارگران بیکاری است که در میدان اصلی شهر تبریز در انتظار کار است؛ او به ماشین‌هایی که توقف می‌کنند، چشم دوخته است تا شاید کسی وی را برای کاری ببرد؛ او می‌گوید: در ۳ سال اخیر به جز معدود کارهای جزئی، درآمد خوبی نداشته است و این وضع هر روز بدتر می‌شود.
او که از ۱۷ سالگی کارگر ساختمان بوده و حالا ۶۵ ساله است، آتیه‌ای برای خود و خانواده‌اش ندارد، مسئولان جز دفترچه بیمه سلامت، که کاربردش فقط درمانی است، حمایت دیگری از او نکرده‌اند.

«محرم مالکی»، کارگری که سفت‌کار ساختمان بوده و از ۳۵ سالگی استادکار شده است، اظهار می‌کند: ۲ سال است که آمار ساخت و سازهای شهر پایین آمده و طرحی برای کار نداریم.
وی می‌گوید: کمبود ساخت و ساز و کار، به شدت بر زندگی و معیشت ما تأثیر داشته است، من و بسیاری از همکارانم چندین ماه گوشت نخریده‌ایم و هزینه‌های جاری زندگی از جمله قبوض آب و برق و گاز نیز توان را از ما گرفته است، هزینه ثبت نام دو کودکم فکرم را مشغول کرده و به سختی نان روزانه را تأمین می‌کنیم.

بدقولی پیمانکاران بزرگ

«رحیم ملایی»، یکی از کارگران فصلی، در حالی برای درد دل جلو می‌آید که دست آسیب دیده‌اش جلب توجه می‌کند. وی می‌گوید: من از اوایل انقلاب تا امروز، کارگری و سیمان‎کاری کرده‌ام، ولی در چند سال اخیر، خیلی از پیمانکاران بزرگ، بدهی خود را به کارگران پرداخت نمی‌کنند و من نیز جزو افرادی هستم که موفق به تسویه‌حساب با پیمانکار نشده ام و هنوز طلبم را از پیمانکار مسکن مهر نگرفته‌ام.

وی درباره دستمزد کارگری اظهار می‌کند: بر اساس قاعده کنونی، پرداخت دستمزد هر کارگر ساختمانی برای ۸ ساعت کار چیزی حدود ۶۰ تا ۷۰ هزار تومان است، اما چنین پیشنهادی جز در طرح‌های بزرگ و سالی چند بار به امثال من داده نمی‌شود که آن نیز کفاف زندگی را نمی‌کند.

«صادق پاشایی» یکی دیگر از کارگران فصلی که سال‌هاست به عنوان کارگر ساختمانی مشغول کار است، با اشاره به اینکه بیمه نیست و درآمد آن چنانی هم ندارد، می‌گوید: روزمزد بودن کارگران در قراردادهای شفاهی بین کارگر و کارفرما و نبود امنیت شغلی و نیز بیمه از مهم‌ترین مشکلات کارگران فصلی و ساختمانی است.

وی اضافه میکند: حوادث ساختمانی بیشتر مواقع منجر به فوت یا نقص عضو می‌شوند و این موضوع مهم‌تر از دستمزد پایین است؛ چرا که نداشتن بیمه، کارگران را در معرض خطرهای جدی قرار می‌دهد.

پاشایی با اشاره به اینکه کارگران ساختمانی زیرپوشش هیچ قانونی نیستند، می‌گوید: به ناچار و برای امرار معاش در این محل به امید یافتن کار اجتماع می‌کنیم و بسیاری از کارگرانی که در اینجا مشاهده می‌کنید نیز دارای چنین مشکلاتی هستند؛ وی با اشاره به گرانی‌های اخیر و افزایش قیمت دلار و تأثیر آن بر زندگی طبقه کارگر، توضیح میدهد: گرانی و نبود کار به قشرهایی چون کارگران ساختمانی فشار مضاعف وارد می‌کند.

وی از سختی‌های زندگی‌اش می‌گوید و تصریح می‌کند: چاره‌ای جز اینکه هر روز به دنبال کار باشم، ندارم به ویژه اینکه در حال حاضر، ساخت و ساز به شدت افت کرده و کارفرمایی وجود ندارد که بخواهد از کارگران استفاده کند.

چرا کارگران ساختمانی ۳۵ ساله بازنشسته می‌شوند

عضو هیأت مدیره کانون انجمن‌های صنفی کارگران ساختمانی درباره بیمه کارگران ساختمانی می‌گوید: عدم پرداخت غرامت دستمزد و رسیدگی به بازنشستگی ۳۵ ساله کارگران ساختمانی دو مشکلی است که درخواست داریم با رسیدگی مجلس برطرف شود.
هادی ساداتی با انتقاد از نحوه اجرای بیمه کارگران ساختمانی می‌افزاید: به استناد ماده ۴ قانون بیمه‌های اجتماعی کارگران ساختمانی، کارگران شاغل در فعالیت‌های ساختمانی در صورت وقوع حوادث ناشی از کار از حمایت‌های قانونی از جمله غرامت دستمزد ایام بیماری بهره‌مند می‌شوند اما این در حالی است که کارگران ساختمانی بیمه دریافت نمی‌کنند.
وی تعهدات ماده ۴ قانون بیمه اجتماعی کارگران را شامل حوادث و بیماری‌ها، غرامت دستمزد ازکارافتادگی، بازنشستگی و فوت اعلام کرده و اظهار می‌کند: این قانون اجرا نمی‌شود و درخواست مان از مجلس این است که با توجه به مشکلات متعددی که در حین کار برای کارگران ساختمانی بروز می‌کند، علت عدم اجرای دستمزد را از سازمان تأمین اجتماعی جویا شود.
ساداتی درباره اینکه همه با ۳۰ سال کار بازنشسته می‌شوند، اما کارگران ساختمانی با ۳۵ سال، می‌گوید: به موجب ماده ۱۰ قانون بیمه‌های اجتماعی کارگران ساختمانی، تمامی کارگران ساختمانی بیمه شده باید حداقل ۳۵ سال سابقه داشته باشند که بتوانند در ازای دریافت ۳۰ روز مستمری بازنشسته شوند، این در حالی است که سایر بیمه شدگان سازمان تأمین اجتماعی به شرط داشتن حداقل ۳۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه می‌توانند با دریافت ماهانه ۳۰ روز مستمری بازنشسته شوند.

تنها ۳۰ درصد کارگران ساختمانی آذربایجان‎شرقی بیمه هستند

رئیس انجمن انبوه‎سازان آذربایجان‎شرقی می‌گوید: تنها ۳۰ درصد کارگران ساختمانی آذربایجان‎شرقی بیمه شده هستند و مسئله بیمه ۷۰ درصد دیگر باید از طریق شورای گفت و گو حل شود.

جمشید برزگر می‌افزاید: اساسی‌ترین مشکل ما در خصوص پرداخت عوارض ۱۵ درصدی است که طبق قانون و توافقی که با تأمین اجتماعی صورت گرفته این عوارض در قالب حق بیمه به کارگران ساختمانی پرداخت می‌شود و باید مسائل و مشکلات با تعامل سازنده حل کنیم تا فضای کسب و کار بهبود یابد.

۵۲ هزار کارگر ساختمانی در آذربایجان شرق تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی هستن د

مدیرکل تأمین اجتماعی آذربایجان‎شرقی نیز توضیح می دهد: ۵۲ هزار نفر کارگر ساختمانی در استان تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی هستند.

جعفر سمساری اظهار می کند: طبق سهمیه بندی کشور کسانی که عضو انجمن کارگران ساختمانی هستند در اولویت بیمه قرار دارند؛ عملکرد ما نیز بر اساس قانون است و هرقدر سهمیه داشته باشیم بر اساس آن کارگران را بیمه می‌کنیم.

۱۲۰ هزار کارگر ساختمانی در آذربایجان شرقی

عضو هیأت مدیره انجمن صنفی کارگری تبریز تعداد کارگران ساختمانی در آذربایجان شرقی را حدود ۱۲۰ هزار نفر اعلام کرده و می‌گوید: حدود ۱۰۰ هزار نفر شناسایی شده و لیست ۲۵ هزار نفر هم برای تأیید نهایی به تهران ارسال شده است.

قاسم زمانی تعداد کارگران ساختمانی در تبریز را افزون بر ۶۰ هزار نفر اعلام کرده و می‌افزاید: حدود ۴۶ هزار کارگر فعال و غیر فعال عضو انجمن هستند که عضویت اینها منوط به سنجش توسط سازمان فنی و حرفه‌ای و دریافت کارت مهارت از این سازمان است.

وی پرداخت حق بیمه را منوط به معرفی این انجمن به تأمین اجتماعی عنوان کرده و اظهار می‌کند: هفت درصد حق بیمه را دولت و سه درصد را کارگر پرداخت می‌کند و سال گذشته ۸ هزار و ۵۰۰ نفر برای پرداخت بیمه به سازمان تأمین اجتماعی معرفی شدند با این حال این میزان حق بیمه نیز که ماهانه ۱۳۵ هزار تومان است برای خیلی از کارگران مشکل است.

زمانی آمارهای مربوط به پوشش بیمه کارگران ساختمانی را ضد و نقیض دانسته و می‌گوید: برخی مسئولان آمار را ۴۵ هزار نفر و برخی ۶۵ هزار نفر اعلام می‌کنند در حالی که تنها راه شناسایی افراد ثبت نام در سامانه است.

وی پایین بودن دستمزدها و مشکلات معیشتی را مسائل مبتلابه همه کارگران ساختمانی عنوان کرده و می‌افزاید: بیکاری معضل اصلی کارگران ساختمانی است بسیاری از کارگران کمتر از سه روز در ماه کار می‌کنند.

گزارش از: نعمت مرادپور

۶۱۳۲/‏۵۱۸