چالش‌های تأمین مالی مانع رونق تولید در بخش کشاورزی

به گزارش واحد اقتصادی خبرگزاری صبح اقتصاد مرکز پژوهش‌های مجلس در بررسی موانع رونق تولید در بخش کشاورزی، اعلام کرد: یکی از چالش‌های مهم بخش کشاورزی، فراهم نبودن زمینه‌های سرمایه‌گذاری و سخت و پیچیده بودن فرایند راه‌اندازی کسب‌وکارهاست. به اعتقاد غالب محققان و کارشناسان، سرمایه که یکی از مهمترین نهاده‌های تولید است، نقش و اهمیت بسزایی در افزایش سطح تولید فعالیتهای اقتصادی و بهره‌وری سایر عوامل تولید از جمله مدیریت، نیروی کار و زمین دارد و به لحاظ تئوریک، سرمایه‌گذاری شرط لازم برای رشد و توسعه کشاورزی است. اما شواهد نشان می‌دهد که فضای کسب‌وکار و سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی دچار چالش‌های متعددی است که در این بخش به برخی از آنها پرداخته می‌شود.

*چالش‌های تأمین مالی در بخش کشاورزی

در حال حاضر سرمایه‌گذاران، کشاورزان و به ویژه کارآفرینان علاقه‌مند به فعالیت در بخش کشاورزی، در دسترسی و دریافت اعتبارات مورد نیاز دچار مشکل هستند. بخشی از این مشکلات، مربوط به ناکارآمدی نظام بانکی به عنوان منبع اصلی تأمین مالی بخش کشاورزی است، که ناتوان از درک حساسیت‌ها و الزامات بنگاه‌های کسب‌وکار کشاورزی و صنایع تبدیلی و خدماتی است. لذا در این بخش به برخیچالش‌های نظام تأمین مالی فضای کسب‌وکار در بخش کشاورزی اشاره می‌شود.

*طولانی و کند بودن فرایند اخذ تسهیلات از بانک‌ها

موازی‌کاری بانک‌ها و سایر نهادهای متولی در زمینه اخذ استعلام‌ها، روند تسهیلات‌دهی بانک‌ها را با کندی مواجه کرده است. از سوی دیگر، اولویت اغلب اعتبارات از سوی بانک‌ها به طرح‌های بزرگ داده می‌شود و کسب‌وکارهای کوچک و متوسط کمتر مورد توجه قرار می‌گیرند. همچنین، ناتوانی کشاورزان در تهیه ضمانت‌نامه‌های بانکی لازم برای دریافت تسهیلات به دلیل نداشتن ضامن کارمندی و اعتبار نداشتن اسناد ملکی روستایی از نظر بانک‌ها، یکی دیگر از چالش‌های نظام تأمین مالی در بخش کشاورزی است که بعضاً سبب سرخوردگی و دلسردی کارآفرینان و متقاضیان تسهیلات از بانک و در نتیجه کاهش انگیزه برای سرمایه‌گذاری در کسب‌وکارهای کشاورزی می‌شود.

*عدم استفاده از ظرفیت بالقوه بازار سرمایه و سایر نوآوری‌های مالی

اتکا به بازار پول، به خصوص بانک‌ها، سنتی‌ترین و دشوارترین راهکار تأمین منابع مالی است. امروزه ابزار جدید از جمله بازار سرمایه نقش اساسی‌تری را در تأمین مالی سریع‌تر و آسانتر بنگاه‌های اقتصادی ایفا می‌کند. نوآوری‌های مالی زیادی در جهان شکل گرفته است، ولی این نوآوری‌ها هنوز جایگاه چندانی در
تأمین مالی بخش کشاورزی و کارآفرینی روستایی ایران پیدا نکرده است. از جمله این نوآوری‌ها می‌توان به تأمین اعتبارات از طریق صندوق‌های خودیار محلی، کشاورزی قراردادی و زنجیره ارزش، بورس‌های کالا (انواع قراردادها از جمله قراردادهای آتی)، عرضه سهام در بورس اوراق بهادار، صندوق‌های مخاطره‌پذیر و غیره اشاره کرد که به صورت کم هزینه‌تر و سریع‌تر، نیازهای مالی کارآفرینان را تأمین می‌کنند. خلأ نهادهای مالی نوآور، انعطاف‌پذیر، چابک و خطرپذیر در کشور، منجر به کندتر شدن فرایند توسعه و تجاری‌سازی نوآوری و کارآفرینی شده است.