عزاداری‌ها نباید از جایگاه خود تنزل کند/مبلغان و خطبا مراقب باشند

خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها: عزاداری‌های محرم و صفر همواره از اهمیت خاصی برخوردار بوده و در کشور ما نیز در روند سیاسی کشور از جمله پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی نقش مهمی ایفا کرده است به گونه‌ای که حضرت امام خمینی(ره) فرمودند «این محرم و صفر است که اسلام را زنده نگه‌داشته است». به همین دلیل و همچنین به دلیل اعتقاد قلبی عمیق مردم ایران به امام حسین(ع) و نهضت عاشورا، همواره شاهد برگزاری باشکوه مراسم عزاداری در سراسر کشور بوده‌ایم که این عزاداری‌ها هرسال پررنگ‌تر از سال قبل برگزار می‌شود که نشانه ارادت قلبی مردمان این مرزوبوم به آن حضرت است.

اما در این میان برخی آسیب‌ها در این عزاداری‌ها ملموس و محسوس است که اگرچه باز هم نشانه‌ای از ارادت شیعیان به قیام عاشورا محسوب می‌شود اما اگر به آن‌ها توجه کافی صورت نگیرد، می‌تواند گسترش‌یافته و به‌عنوان یک آسیب برای عزاداری‌های شیعیان در ماه محرم شناخته شود.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در این زمینه در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه در شیوه‌های عزاداری و کیفیت برگزاری آن‌ها حد و مرز تعیین نمی‌شود، اظهار داشت: شیوه‌های رفتاری عزاداران در طول زمان متغیر است حتی ممکن است روزی برسد که سبک و مدل مطلوب امروزه را با معیارهای اسلامی سازگار ندانیم.

حجت‌الاسلام سید علی‌اکبر حسینی ادامه داد: شرایط، زمان و مکان در مدل‌های رفتاری افراد و حتی سبک زندگی آنان تأثیرگذار است و افراد در تغییر سبک عزاداری امروزه با سال‌های گذشته مانند زمان شیخ انصاری و شیخ مفید تا حدی که حدود و ثغور الهی را نشکنند مجاز هستند.

وی با اشاره به اینکه ما در هیچ شرایطی مجاز به آزار و اذیت دیگران نیستیم، افزود: در برنامه‌های عزاداری رضایت همسایگان باید کسب شود و تا حد ممکن صداها بیش از حد پخش نشود و این مهم از مسلمات است، حتی در اذان گفتن هم نباید با آزار دیگران همراه باشد.

استاد حوزه و دانشگاه بیان کرد: امروزه در جامعه تطبیق و مقایسه بسیار رایج شده به عنوان مثال می‌گویند فلان فرد نماز می‌خواند اما گران‌فروشی می‌کند و در واقع تقابل ضد دین را ایجاد می‌کنند؛ اگر چه گناه و اشتباه گران‌فروشی به قوت خود است اما این‌گونه مقایسه‌ها نیز صحیح نیست.

وی گفت: در موضوعات دیگر مانند عزاداری نیز این تقابل وجود دارد؛ اگرچه شایسته است کسی که در محفل اباعبدالله(ع) حضور پیدا می‌کند به آرمان، اخلاق و باور سیدالشهدا(ع) نزدیک شود که ایشان روز عاشورا و در آن شرایط هم نماز را ترک نکردند.

مسامحه نسبت به وظایفمان به دلیل عزاداری خطرناک است

حجت‌الاسلام حسینی عنوان کرد: در برخی روایات آمده اشک ریختن برای مظلومیت سیدالشهدا(ع) تمام گناهان فرد را می‌ریزد و در واقع این اشک مکانیزم توبه و تحول را دارد همانطور که در توبه واقعی گناهان گذشته فرد بخشیده می‌شود. اباعبدالله هم مظهر توحید و مدل و تندیس تمام نمای اخلاق و رفتار موحدانه است و اشک ریختن برای چنین انسان آسمانی قابلیت توبه را دارد.

وی تصریح کرد: اما مبلغان و خطبا باید مراقب باشند و تحلیل کنند که به افراد به گونه‌ای القا نشود حاشیه امنی برای خودشان متصور شوند؛ من گناه می‌کنم اما امام حسین(ع) را دارم و هنگام حضور در عزاداری چون اشک ریختم به استناد روایات گناهانم بخشیده می‌شود؛ این فهم و مسئله خطرناک است که چنین تلقی در مخاطبان و عزاداران ایجاد شود. چنین تلقی مسموم و اشک ریختنی اثر ندارد.

عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی عنوان کرد: این‌گونه تلقی‌ها باید اصلاح‌ شده و توقع و انتظار اغراق‌آمیز از تأثیر محبت اهل‌بیت(ع) این امکان را ایجاد نکند که نسبت به برخی وظایفمان مسامحه کنیم و توجه و تقید لازم را نداشته باشیم.

وی دستاورد عزاداری برای اباعبدالله را تحقق اهداف ایشان معرفی کرد و گفت: امام حسین(ع) خودش را برای احکام اسلام فدا کرد و باید گریه در باورها و کردار ما تحول ایجاد کند. همان‌گونه که مقاومت‌ها و پایداری‌های معاصر ریشه در ارتباط قلبی و عمیق با قیام عاشورا و امام حسین(ع) دارد.

کارکرد عزاداری از توبه اثرگذارتر است و تأثیرگذاری آن برای بخشش و غفران در حد توبه است

حجت‌الاسلام حسینی با تأکید بر اینکه نباید کاری کرد عزاداری از جایگاه خودش تنزل کند چرا که هر چه بشر با آن در ارتباط است بالاخره آسیب‌ و افراط‌ و تفریط دارد، تصریح کرد: کارکرد عزاداری از توبه اثرگذارتر است و تأثیرگذاری آن برای بخشش و غفران در حد توبه است، هم‌چنین این مجالس عزاداری در ایجاد انگیزه و عزت بسیار تأثیرگذار است و بهترین اهرم و ابزار ارتقای ملت‌های مسلمان است.

وی گفت: در ایام محرم، عزا به معنای واقعی در شهر حس می‌شود و انگار در همه جا بذر حزن و اندوه و عزا پاشیده‌اند و هویت تشیع با این عزاداری‌ها معنا می‌یابد.

کنار گذاشتن خط‌کش و معیار برای حضور افراد در مجلس عزای حسینی

عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ادامه داد: گاهی اوقات در عزاداری‌ها مسائلی دیده می‌شود که انگار برخی افراد هوشمندانه و به صورت هدفمند مسائلی را در آداب‌ و رسوم عزاداری تزریق می‌کنند که نیاز به مراقبت و تحلیل صحیح علما، بزرگان و مبلغان دارد.

وی با تأکید بر اینکه خط کش و معیار را برای حضور افراد در مجالس عزاداری کنار بگذاریم، اظهار داشت: در این ایام حتی برخی افراد که مقید به خیلی از مسائل نیستند، در این ماه کمتر گناه می‌کنند و مراقب رفتارهایشان هستند که این هم خوب است؛ محفل امام حسین(ع) برکت خاصی دارد و همه لایه‌های جامعه می‌توانند حضور پیدا کنند. مگر اینکه افراد منافع و سودجو که به دنبال فریب مردم و سودجویی هستند که اینان را خداوند خودش رسوا می‌کند.

حجت‌الاسلام حسینی ادامه داد: بسی مایه تأسف است که اخیراً در برخی از مجالس حتی از بُعد ملکوتی امامان و مناقب معنوی آنان گفته نمی‌شود و صرفاً سخن از توصیف چشم و ابروی اهل‌بیت(ع) است. همان‌که مورد نقد مقام معظم رهبری هم قرار گرفت.

وی با اشاره به سبک مداحی‌ها، یادآور کرد: دستگاه موسیقی و بیان مراثی اهل‌بیت(ع) نباید به حرام آمیخته شود، به بهانه خواندن قرآن یا مرثیه‌سرایی مجاز به استفاده از موزیک حرام نیستیم.