تدبیرهایی برای احیای طلای سبز در کهگیلویه و بویراحمد

در زمان حاضر بیش از ۲۰ تشکل مردم نهاد زیست محیطی در کهگیلویه و بویراحمد برای صیانت و احیای عرصه های طبیعی فعالیت دارند.
این استان یک و میلیون و ۳۰۰ هزار هکتار جنگل و مرتع دارد که بخش هایی از آن در سال های گذشته بر اثر خشکسالی، بیماری ها، آتش سوزی و قاچاق چوب در معرض نابودی قرار گرفته بود.
کارشناسان منابع طبیعی کهگیلویه و بویراحمد می گویند: این استان رویشگاه بیش از ۲ هزار گونه گیاهی است که از این تعداد ۴۵۰ گونه آن دارویی است.

جنگل های استان کهگیلویه و بویراحمد جزیی از گستره زاگرس است و بر اساس گزارش ها از وسعت ۶ میلیون هکتاری جنگل‌های منطقه زاگرس به دلایل مختلف یک میلیون هکتار آن از بین رفته است.
۷۰ درصد از گونه‌های جنگلی زاگرس شامل بلوط‌ها می‌شود که در ۱۲ استان کشور پراکنده شده است.
این جنگل‌ها بر اساس مطالعات پالینولوژی در حدود ۱۴ تا ۱۵ هزار سال قبل با درختان پراکنده بلوط و بنه تشکیل شده و از پنج هزار سال پیش جنگل‌های متراکم و نیمه متراکم بلوط بطور کامل در این منطقه ایجاد شده است.

معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد می گوید: طرح احیای جنگل ها و مراتع در ۱۱ هزار هکتار از عرصه های طبیعی استان ۸۰درصد پیشرفت فیزیکی دارد.

گودرز باقری فرد افزود: در قالب این طرح ها چهار هزار هکتار بذرپاشی،چهار هزار هکتار نهالکاری و سه هزار هکتار گیاهان دارویی در مراتع و جنگل های شهرستان های هشت گانه کهگیلویه و بویراحمد با مشارکت جوامع محلی در حال انجام است.

وی بیان کرد: امسال ۸۸ میلیارد ریال برای احیای جنگل ها و مراتع استان پیش بینی شده که تاکنون ۳۰درصد آن اختصاص یافته است.

باقری فرد عنوان کرد: افزون بر برنامه های دولت که با مشارکت جوامع محلی انجام می شود سالیانه ۲۰۰ تا ۵۰۰ هکتار از جنگل های استان با مشارکت تشکل های زیست محیطی احیا می شود.

گودرز باقری فرد افزود: دی ماه امسال سه طرح جنگلانه با مشارکت های تشکل های زیست محیطی در استان انجام شد.

وی بیان کرد: در این طرح ها ۱۱ هکتار از جنگل های شلالدون در باشت،پشکان در گچساران و پارک جنگلی در یاسوج احیا شد.

وی گفت: کاهش آلایندگی های زیست محیطی، بهره برداری به عنوان گردشگری و اجرای طرح های اقتصادی نظیر گیاهان دارویی،جلوگیری از فرسایش خاک و خسارت های ناشی از سیلاب از حداقل کارکردهای جنگل هاست که این مزایای ضرورت همکاری مردم و دستگاه های اجرایی متولی را بیشتر کرده است.

معاون فنی مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد گفت: ۱۴۰ هزار اصله درخت در قالب طرح نهضت سبز آذر ماه امسال در جنگل های استان غرس شد.

گودرز باقری فرد اظهار داشت: این طرح با مشارکت داوطلبان هلال احمر و طبیعت دوستان در شهرستان های مختلف کهگیلویه و بویراحمد از جمله گچساران،کهگیلویه،چرام و بویراحمد اجرا شد.

وی بیان کرد: در طرح نهضت سبز درختانی از گونه های جنگلی سازگار با منطقه مانند کنار، بلوط،زالزالک،گلابی وحشی و بنه غرس می شود.

معاون فنی مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد تصریح کرد: احیای جنگل ها، تلطیف هوا،کاهش آلودگی های زیست محیطی و ایجاد محیط مفرح از مزایای اجرای طرح نهضت سبز است.

وی گفت: تاکنون ۳۷ هکتار جنگل دست کاشت شامل بلوط، بادام، کنار و سایر گونه‌های سازگار با آب و هوا در مناطق مختلف استان ایجاد شده است.

باقری فرد اظهار داشت: این میزان جنگل با انجام بذرپاشی،کپه کاری،نهال کاری و سایر انواع عملیات بیولوژیک در کهگیلویه و بویراحمد ایجاد شده است.

وی با اشاره به اینکه تغییر اقلیم، خشکسالی‌های پیاپی،بروز بیماری‌ها و حمله آفات از جمله خشکیدگی بلوط و شیوع آفت برگخوار بلوط سبب کاهش و تنک شدن بخشی از جنگل‌های بلوط این استان در سال های گذشته شده است تصریح کرد: ایجاد درختان دست کاشت راهکار نجات جنگل ها از زوال تدریجی است.

باقری فرد عنوان کرد: استفاده از درختان به عنوان سوخت، پراکنش روستاها در قلب مناطق جنگلی، عدم اجازه زادآوری جنگل به علت بالا بودن آمار دام، توسعه شهرها و شهرک‌ها، طرح های عمرانی، بوته کنی گیاهان خوراکی، آتش سوزی، خشکسالی، دام مازاد و تخریب جنگل و مرتع و تبدیل به اراضی کشاورزی از جمله عوامل تهدیدکننده جنگل است.

معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد گفت: امسال ۱۸ تن شیرابه گیاه دارویی آنغوزه در این استان برداشت شد که نسبت به پارسال ۸۰ درصد افزایش یافته است و این امر نشان دهنده امکان درآمدزایی از عرصه هایی طبیعی بدون خسارت به طلای سبز است.

گودرز باقری فرد اظهار داشت: پارسال ۱۰ تن شیرابه آنغوزه در سطح مراتع کهگیلویه و بویراحمد برداشت شد.
وی دلیل افزایش تولید گیاه دارویی آنغوزه در استان را افزایش سطح کشت ذکر کرد.

معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد میزان درآمد بهره برداران از شیرابه گیاهان دارویی آنغوزه را ۵۰ میلیارد ریال برآورد کرد.

باقری فرد عنوان کرد: طرح توسعه کشت گیاهان دارویی به عنوان یکی از راهکارهای اقتصادی کردن مراتع برای جوامع محلی از اولویت های منابع طبیعی استان است.

وی تاکیدکرد: شیرابه گیاه دارویی آنغوزه به صورت خام به خارج از کشور صادر می شود.

گیاه آنغوزه به نام های فارسی خوراکما، آنگوزاکما و کورن کما، بوته ای بزرگ، علفی و چند ساله است که ارتفاع آن گاهی به ۲.۵ متر می رسد، ساقه آن نسبتاً محکم و ضخیم با سطحی خشن است، برگ های بزرگ و ضخیم دارد به طوری که طول آنها تا ۶۰ سانتی متر می رسد.

گل های این گیاه زرد رنگ و به صورت گل آذین چتری در انتهای ساقه قرار می گیرند.

رنگ میوه ها قهوه ای تیره است، از ریشه یا قاعده ساقه این گیاه بر اثر تیغ زدن ماده ای به نام "اولئوگم رزین" به دست می آید که به آنغوزه مشهور است.

رزین آنغوزه به عنوان ماده ای خلط آور،ضدنفخ، ضداسپاسم روده ای و به صورت شیاف برای بهبود قولنج همچنین سوسپانسیون آن برای فراری دادن سگ، گربه و دیگر حیوانات وحشی مورد توجه بوده است.

این گونه گیاهی برای درمان سرطان شکم، میخچه، پینه مورد استفاده قرار می گیرد و خواصی همچون ادرارآور، مسکن و محرک دارد و در درمان های عامیانه برای آسم، تشنج، خروسک، جنون و سرطان استفاده می شود.با این حال، اصلی ترین کاربرد آن به صورت رایحه در عطریات است.

معمولا هر گیاه آنغوزه ۲۰ تا ۴۰ گرم شیره دهی دارد و از شیره آن ده ها نوع ماده دارویی ارزشمند به دست می آید که به علت نبودن صنعت تبدیل در ایران، به صورت خام به دیگر کشورها صادر می شود.

عمده ترین مقصد صادرات شیره آنغوزه به کشور هند است.

باقری فرد نبود کارخانه های فراوری و ضعف بسته بندی های بازار پسند را از مشکلات حوزه گیاهان دارویی در ایران ذکر کرد و افزود: این چالش باعث کم شدن درآمد بهره برداران شده است.

کهگیلویه و بویراحمد با حدود۷۲۳ هزار نفر جمعیت دارای یک درصد مساحت و یک درصد جمعیت کشور است.
این استان با ۲ اقلیم متفاوت و مناظر بکر و طبیعی دارای هشت شهرستان، ۱۷ شهر و یک هزار و ۶۷۶ روستای دارای سکنه است.