صبر و برنامه‌ریزی لازمه ترک گناه است

به گزارش خبرنگار مهر، کتاب «گناه» به قلم شهاب‌الدین وامق اصطهباناتی از تولیدات دفتر نشر فرهنگ اسلامی است که به موضوع زمینه، آثار و راه ترک گناه می‌پردازد. این‌کتاب ۱۶ فصل دارد که ازجمله عناوین فصل‌های آن می‌توان به «دشمن درونی»، «دشمن بیرونی»، «شناخت گناهان و دلایل حرام بودن آن‌ها»، «محاسبه نفس»، «فواید توبه و استغفار»، «مراحل موثر در ترک گناه» و … اشاره کرد.

نویسنده در مقدمه خود بر این اثر به تعریف گناه و چرایی ارتکاب به آن در نصوص دین پرداخته و با ذکر حدیثی از امیرالمومنین (ع)، ترک گناه را آسان‌تر از طلب توبه بیان کرده و گفته انسانی که تصمیم بر ترک گناه می‌گیرد، لازم است «صبر» پیشه کند. وی در ادامه ترک گناه را جزو کارهای مهم یا عزم‌الامور می‌داند که علاوه بر صبر، نیازمند تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی نیز است.

شهاب الدین وامق اصطهباناتی در فرازهایی از کتاب، به معرفی دشمن‌های درونی و بیرونی و نحوه مبارزه با آن‌ها می‌پردازد و می‌نویسد: «بعد از شناخت دشمنان درونی و بیرونی، اکنون مهم است که آنچه خداوند ما را از انجام آن‌ها نهی نموده بشناسیم و از این گناهان دوری کنیم». او همچنین پیرامون همین‌مبحث سرفصل «شناخت گناهان» را آغاز کرده و آن‌ها را به دو دسته گناهان «صغیره» و «کبیره» تقسیم می‌کند و درمورد گناه کبیره می‌نویسد: «به گناهی اطلاق می‌شود که خداوند متعال دوزخ را بر آنها واجب ساخته است و اثر آن مسخ شدن روح انسان است. یعنی روح انسان فطرت پاک خود را از دست می‌دهد.»

نویسنده در پاسخ به این سوال که چگونه می‌توان گناهان کبیره را تشخیص داد، چهار راه ارائه می‌دهد و در ادامه بر اساس آنها به معرفی انواع گناهان کبیره در قرآن و روایات می‌پردازد. گناهانی مانند: شرک و ریا، زنا، قتل نفس، عقوق والدین، قمار، ناامیدی از رحمت خداوند و... . وی در تعریف گناه «صغیره» نیز نوشته است: است «هر آنچه که در نظر عقل، نقل و نفس لوامه نافرمانی خدا باشد و جزو گناهان کبیره نباشد، گناه صغیره به حساب می‌آید.» در ادامه به بررسی دلایل حرام بودن و اثرات دنیوی و اخروی گناهان پرداخته و آن‌ها را با اثرات تقوا داشتن، مقایسه می‌کند.

اصطهباناتی در ادامه مبحث خود به بسط حدیث امیرالمومنین پرداخته و نوشته: همان‌گونه که پیشگیری از بیماری، در سلامت بدن بسیار مهم و بهتر از درمان است، پیشگیری از وقوع گناه نیز آسان‌تر از ترک گناه است.» در همین زمینه «از میان برداشتن مقدمات گناه» و «فراهم کردن مقدمات ترک گناه» و شناخت و ترک صفات و اعمال ناپسندی را که موجب سرپیچی از دستورات خداوند می‌شود، به عنوان عوامل پیشگیری‌کننده معرفی می‌کند.

او در بخش‌دیگری از کتاب هم به اهمیت «محاسبه نفس» به‌عنوان موضوعی که انسان مومن در مسیر ترک گناه به انجام آن نیازمند است، پرداخته و شیوه‌ای برای محاسبه نفس ارائه می‌دهد. در ادامه همین‌مطلب هم می‌گوید: «پس از محاسبه عملکرد خود، از گناه یا گناهان خود آگاه می‌شویم و لازم است که به گناهان خود اعتراف کرده و در مسیر طلب بخشش و آمرزش (استغفار) و بازگشت به درگاه خداوند (توبه) حرکت کنیم.» مبحث فواید «توبه و استغفار» هم بحث بعدی است که در ادامه این‌مطلب کتاب به آن پرداخته شده است.

به باور نویسنده کتاب «گناه»، پس از آگاهی از گناهان و محاسبه اعمال، تمرین و برنامه‌ریزی بر پایه «شبیه‌سازی ترک گناه» و همچنین «عهد بستن با خداوند»، راه‌هایی است که در سیر ترک گناه موثر است. در این کتاب می‌توان با فهم درست از هر مرحله، به‌همراه عزم و تمرکز مداوم و با یاری خداوند، به «حداقل رساندن گناهان» را میسر کرد.

چاپ نخست این کتاب ۱۸۷ صفحه‌ای با شمارگان هزار نسخه و قیمت ۳۰ هزارتومان توسط «دفتر نشر فرهنگ اسلامی» چاپ و روانه بازار شده است.

مبارکه اکبرنیا