مروری بر تکامل جلوپنجرهٔ کلیوی شکل ب‌ام‌و طی نزدیک به 9 دهه

ب‌ام‌و این روزها با معرفی نسل جدید کوپهٔ سری 4 سروصدای زیادی به راه انداخته است زیرا در طراحی این ماشین دست به ساختارشکنی بزرگی زده و جلوپنجرهٔ کلیوی شکل معروف خود را با فرمی بسیار بزرگ و بحث‌برانگیز در سری 4 جدید طراحی کرده است. هرچند مدیر طراحی ب‌ام‌و کاملاً از این جلوپنجرهٔ بزرگ دفاع می‌کند اما این ساختارشکنی باواریایی‌ها در طراحی جلوپنجره با انتقادات فراوانی مواجه شده است. در این مطلب ولی ما با این موضوع کاری نداریم و نمی‌خواهیم به زشت یا زیبا بودن این جلوپنجره بپردازیم بلکه قصد داریم مروری داشته باشیم بر تکامل این جلوپنجره از ابتدا تا به امروز. جلوپنجرهٔ کلیوی شکل ب‌ام‌و را شاید بتوان اصلی‌ترین عنصر طراحی محصولات این شرکت دانست تا جایی که تصور یک ب‌ام‌و بدون این جلوپنجرهٔ دوتایی دشوار است. در طول سال‌ها این جلوپنجره بارها تغییر کرده و طی سال‌های اخیر بزرگ و بزرگ‌تر شده است که آخرین نمونهٔ آن‌را در نسل جدید سری 4 می‌بینیم؛ اما جلوپنجرهٔ دو کلیه‌ای ب‌ام‌و از کجا به وجود آمده و چگونه تکامل پیدا کرده است؟ در ادامهٔ این مطلب به پاسخ این سؤال‌ها می‌رسیم.

رادیاتور زاویه‌دار برای آئرودینامیک

پیشینهٔ جلوپنجرهٔ کلیوی شکل ب‌ام‌و به سال 1933 بازمی‌گردد یعنی زمانی که مدل 303 متولد شد. در این خودرو اما جلوپنجرهٔ کلیوی شکل چیزی بیشتر از یک توری جلو رادیاتور که به دو قسمت عمودی بلند تقسیم شده، نبود. طراح ب‌ام‌و «فریتز فیلدر» از این طرح دوتایی جلوپنجره به‌عنوان راهی برای بهبود آئرودینامیک 303 استفاده کرده بود. این تصمیم او افسانه‌ای را آغاز کرد که همچنان در ساخته‌های ب‌ام‌و دیده می‌شود. با گذشت زمان، این جلوپنجرهٔ نمادین از لحاظ ارتفاع، عرض، شکل و موقعیت تغییر کرده اما کسانی که آن‌را می‌بینند با یک نگاه می‌فهمند که این یک ب‌ام‌و است.

ب‌ام‌و 328، خودرویی که با پیست شناخته می‌شد

328 به خاطر موفقیت در مسابقات، ازجملهٔ اولین خودروهایی بود که برای اولین بار ب‌ام‌و و جلوپنجرهٔ آن‌را در اروپا مشهور کرد. این سبک طراحی در مدل لوکس 327 مشهورتر شد و تا دههٔ 40 تقریباً دست‌نخورده باقی ماند.

پس از جنگ جهانی دوم، مدل‌های 501 و 502 به بازار آمدند که در آن‌ها جلوپنجرهٔ کلیوی شکل با چند تغییر بازطراحی شده بود؛ اما تغییرات اصلی زمانی شروع شد که زمانی که ارتفاع جلوپنجره در مدل 503 کوتاه شد.

انقلاب در جلوپنجره با ب‌ام‌و 507

در سال 1956، مدل 507 انقلاب کاملی را در جلوپنجرهٔ ب‌ام‌و ایجاد کرد. در این خودرو که توسط «آلبرت فون گورتز» طراحی شده بود، جلوپنجره با فرمی افقی و ارتفاعی بسیار کوتاه‌تر از قبل اما با عرض زیاد بین چراغ‌های جلو قرار گرفته بود.

چندین سال بعد، مدل Z8 با طراحی «هنریک فیسکر» تحت نظارت «کریس بنگل»، استایل 507 را در قالب خودرویی مدرن به نمایش درآورد. البته هرچند Z8 شباهت‌های واضحی با 507 داشت اما نمی‌شد آن‌را یک خودروی رتروی کامل دانست.

20 سال با شکلی یکسان

تغییرات بزرگ بعدی در جلوپنجرهٔ ب‌ام‌و در محصولات موسوم به «کلاس جدید» این شرکت در اوایل دههٔ 60 رخ داد. در این خودروها، طراحان از دو بیضی نسبتاً باریک در مرکز استفاده کرده بودند که در طرفین آن‌ها پنجره‌های افقی عریضی کشیده شده و چراغ‌ها را هم دربر گرفته بود. این شیوهٔ طراحی در اولین نسل سری 5 در سال 1972، اولین نسل سری 3 در سال 1975 و اولین نسل سری 7 در سال 1977 ادامه پیدا کرد. مفهوم کلی این طراحی جلوپنجره حتی تا اواسط دههٔ 90 در برخی مدل‌های ب‌ام‌و ادامه داشت.

شکل متفاوتی از جلوپنجره

هرچند در دهه‌های 70، 80 و 90 محصولات اصلی ب‌ام‌و از جلوپنجرهٔ عریض با دو بیضی در وسط و چراغ‌های دایره‌ای در طرفین استفاده می‌کردند اما در برخی محصولات مثل M1، Z1 و سری 8 طراحی متفاوتی ارائه شد. البته این خودروها هنوز هم جلوپنجرهٔ کلیوی شکل داشتند اما شکل این جلوپنجره کوچک‌تر و ساده‌تر از دیگر محصولات بود.

دههٔ 90

مدل‌های Z1 سال 1989 و سری 8 سال 1990 درواقع پیش‌نمایش جهت حرکت آینده برای جلوپنجرهٔ ب‌ام‌و در محصولات بعدی بودند. در دههٔ 90 مدل‌هایی مثل سری 3 نسل E36 و سری 5 نسل E39 و همین‌طور بخش بزرگی از محصولات ب‌ام‌و دیگر از جلوپنجرهٔ عریض دههٔ قبل استفاده نمی‌کردند بلکه در آن‌ها جلوپنجرهٔ کلیوی شکل به عنصری برای دماغه تبدیل شده بود که قسمت‌های همرنگ بدنه آن‌را احاطه کرده بودند. این شیوهٔ طراحی در دههٔ 2000 هم در خودروهایی مثل سری 1، سری 6 و X3 ادامه پیدا کرد.

تکامل تدریجی جلوپنجرهٔ کلیوی شکل

در سال‌های اخیر طراحان ب‌ام‌و سعی داشته‌اند چراغ‌ها و جلوپنجره را با یک خط افقی به هم پیوند بزنند. این ویژگی را می‌توان در مدل‌های جدید سری 3، سری 5 و سری 8 مشاهده کرد.

در هاچ‌بک i3 هم همین کار در اندازه‌ای کوچک‌تر صورت گرفته زیرا این مدل به جریان هوا برای خنک کردن موتور نیازی ندارد. در همین حال، در مدل‌های i8 و نسل جدید Z4، ب‌ام‌و این طرح کلی را کشیده تا بخش افقی بزرگ‌تری از دماغهٔ خودرو را پوشش دهد.

کانسپت‌های Vision ConnectedDrive سال 2011 و Vision M NEXT سال 2019 هم از همین سبک کلی پیروی کرده‌اند اما طراحان اشکال چندضلعی پیچیده‌تری را در آن‌ها بکار برده‌اند.

بزرگ و بزرگ‌تر شدن جلوپنجره

طی 10 سال گذشته، ب‌ام‌و با معرفی کانسپت‌های مختلف و حتی برخی مدل‌های تولیدی، جلوپنجرهٔ کلیوی شکل خود را بزرگ و بزرگ‌تر کرده است. در نسل جدید X5 طراحان ب‌ام‌و جلوپنجره را هم به‌صورت عمودی و هم افقی بزرگ‌تر کردند و استفاده از کروم برای میله‌های عمودی، آن‌را متمایزتر از قبل کرد. تاکنون در فیس‌لیفت سری 7 و کراس‌اوور پرچم‌دار X7 هم از این نوع جلوپنجره استفاده شده و احتمالاً در آینده در مدل‌های بیشتری شاهد چنین جلوپنجره‌های بزرگ کرومی خواهیم بود.

قبل از این هم کانسپت‌های Gran Lusso پینین‌فارینا سال 2013 و Vision Future Luxury سال 2014 نشانه‌هایی از آنچه قرار بود در آینده در جلوپنجرهٔ ب‌ام‌و رخ دهد را نشان دادند.

انفجار جلوپنجره!

کانسپت 3.0 CSL Hommage سال 2014 و به دنبال آن کانسپت‌های Vision Next 100 سال 2016، Concept 4 سال 2019 و Concept i4 سال 2020 روند تکامل آهستهٔ بزرگ و بلندتر شدن جلوپنجرهٔ کلیوی شکل ب‌ام‌و را نشان دادند که این فرایند نهایتاً به جلوپنجرهٔ بسیار بزرگ نسل جدید سری 4 ختم شده است. البته به گفتهٔ طراح ب‌ام‌و، این جلوپنجرهٔ بزرگ فقط مختص سری 4 بوده و به دیگر محصولات این شرکت راه پیدا نمی‌کند.

شکل متفاوت جلوپنجره در محصولات الکتریکی

به نظر می‌رسد ب‌ام‌و قصد دارد در محصولات الکتریکی خود فرم متفاوتی از جلوپنجرهٔ کلیوی شکل را استفاده کند. در این جلوپنجرهٔ جدید شکاف بین کلیه‌ها حذف شده و دورتادور جلوپنجره چراغ‌های LED کار شده است. کانسپت‌های Vision Dynamics سال 2017، Vision iNEXT سال 2017 و iX3 سال 2018 این تغییر را نشان دادند.

ب‌ام‌وهای بدون جلوپنجرهٔ کلیوی شکل

در تاریخ ب‌ام‌و محصولاتی بدون جلوپنجرهٔ کلیوی شکل هم وجود دارد هرچند که خیلی اندک و غیرمعمول هستند. شاید مشهورترین ب‌ام‌و فاقد جلوپنجرهٔ مشهور مدل ایستا باشد. البته این خودرو در اصل یک میکروکار ایتالیایی بود و از ابتدا توسط خود ب‌ام‌و طراحی نشده بود؛ اما مدل 700 که در سال 1959 به‌عنوان خودرویی اقتصادی برای جایگزینی با مدل 600 (نسخهٔ بزرگ‌تر ایستا) به بازار آمد، یک ب‌ام‌و واقعی بدون جلوپنجرهٔ کلیوی شکل بود. البته 700 خودرویی موتور عقب بود و نیازی به جلوپنجره نداشت.