ارز نباید متغیر هدف اقتصاد کشور باشد/ قیمت ارز باید رفاه اجتماعی را تامین کند/ بیش از 80 درصد واردات کشور، مواد اولیه تولید است

گروه اقتصاد کلان بازارنیوز: سومین هم‌اندیشی اقتصادی بازارنیوز، با عنوان "پاتوق اقتصادی‌ها" با حضور سیدکمال سیدعلی معاون ارزی اسبق بانک مرکزی، ابوالفضل نوفرستی استاد دانشگاه، رضا غلامی مدیرمسئول بازارنیوز و یحیی لطفی‌نیا کارشناس اقتصادی با موضوع "بررسی مشکلات ارزی و ارائه راهکارها" برگزار شد که بخش آخر آن را در زیر می‌خوانید:(برای خواندن بخش اول اینجا ، برای بخش دوم اینجا و برای بخش سوم اینجا را کلیک کنید)

*از ارز نباید انتظارات خاص داشته باشیم

سیدکمال سیدعلی اظهار کرد: در شرایطی که عرضه نداریم هرچه تقاضا بیاید آن تقاضا قیمت ارز را مشخص می کند 6 و 7 سال پیش قیمت نفت در دنیا از 100 دلار به 30 دلار رسید. در روسیه نزدیک به 50 درصد، کانادا 23 درصد، نروژ 20 درصد، قزاقستان 90 درصد و آذربایجان حدود 50 درصد پولشان نسبت به ارز های خارجی ضعیف شد. به دلیل اینکه با کمبود ارز مواجه شدند. آنجا وقتی کمبود ارز شد، گفتند یا منابع را باید از دست بدهیم یا پول ملی را تضعیف کنیم. لذا زمانی هست که شما امکان نقل و انتقال ارزی خوب و ذخائر مناسبی دارید پس مدیریت بازار را می کنید.

وی افزود: یک زمانی کمبود دارید و امکان نقل و انتقال ارزی ندارید و تقاضا قیمت ارز را تعیین می کند، شما با ارز کمی که وجود دارد، مجبوری که کشور را راهبری کنید. پس بر می گردیم به شرایط کشور یا باید مثل عربستان که قیمت دلار افت کر،د 750 میلیارد دلار را خرج کنید که پول ملی تضعیف نشود، یا بعضی از کشورها این کار را نکردند چون این قدر پول نداشتند وارد بازار کنند، بنابراین پول ملی را تضعیف و تقاضا را مدیریت کردند .

سیدعلی ادامه داد: ما از ارز انتظار ما از ارز خیلی خاص است. آیا از طریق ارز باید تورم را کنترل، اشتغال ایجاد و کسری بودجه را حل کنیم؟

*علت وابستگی تولید و اقتصاد کشور به نرخ ارز

یحیی لطفی‌نیا اظهار کرد: دلیل اهمیت این موضوع این است که واردات ما بیش از 80 درصد بخاطر مواد اولیه تولید است که وابسته هستیم و هزینه آن از ارز داخل کشور تامین می شود.بخش مهم دیگر نهاده های دامی و کالاهای اساسی است که از واردات شکل می گیرد که کاملا تحت تاثیر نرخ ارز است.

وی افزود: در فضای اقتصادی ما ثبات نرخ ارز مهم است که چقدر است که آن هم به منابع ارزی ما بر می گردد و سیاست‌گذار باید برای خودش مشخص کند منابع ارزی برای او مهم است یا نرخ ارز.

لطفی نیا تاکید کرد: منابع ارزی برای کشوری که در جنگ اقتصادی است مثل ناموس آن کسور محسوب می شود و حساس است. سیاست گذار ما باید برنامه ها را به گونه ای تنظیم کند که منابع ارزی حفظ شده و حیف و میل نشود. ثبات نرخ ارز و حفظ منابع ارزی هر دو در اولویت‌اند و بقیه موارد در اولویت بعدی قرار می گیرند.

*متغیر هدف در کشور نباید نرخ ارز باشد

ابوالفضل نوفرستی تصریح کرد: اهداف سیاستگذاری ما نباید نرخ ارز باشد. نرخ ارز فقط یک متغیر است. بانک مرکزی صرفا باید جلوی این نوسانات عمده را بگیرد؛ چون نوسانات عمده نرخ ارز برای تولید بسیار خسارت دارد و می تواند بی ثباتی مالی ایجاد کند. بنابراین سیاستگذار باید به جایگاه خود اعتبار دهد و متغیر هدف خود را تعیین کند. آن متغیر هدف هم به نظر می رسد که نرخ ارز نباید باشد .

وی افزود: وقتی که متغیر هدف، ارز قرار می گیرد و از این محل می خواهید همه مشکلات را حل کنید به مشکل بر می خورید. ادبیات اقتصادی هم چنین جایگاهی برای نرخ ارز در نظر نگرفته است. هیچ کتاب اقتصادی چنین جایگاهی برای ارز در نظر نگرفته که ارز مشکلات معیشت مردم و تولید را حل کند.

نوفرستی تاکید کرد: سیاست‌گذار هم گاهی اعتبار خود را حفظ نکرده است. سیاست گذار اگر اعتبار خود را از دست بدهد، نمی تواند به اندازه کافیدر متغیرهای تعیین کننده اقتصاد از جمله نرخ ارز اثرگذار باشد.

*نرخ ارز باید رفاه اجتماعی را فرهم کند

رضا غلامی گفت: نرخ ارز مهم ترین نرخ اقتصادی در ایران است. اما چیزی که این نرخ باید فراهم کند رفاه اجتماعی است. هم مصرف کننده، هم تولید کننده و هم بازار را چک کند و اقتصاد را طوری تنظیم کند که این ارکان آسیب نبینند.

وی افزود: من می خواهم رفاه مردم افزایش پیدا کند و اگر هدفی دنبال می کنم این است که زندگی مردم بهتر شود و بتوان کشور را کنترل کرد. نرخ ارزی که بتوان رفاه اجتماعی را تامین کند و بالا ببرد در ایران نیست و صرفا متناسب با تورم، نرخ را بالا می برند تا قیمت ها متناسب شود. بانک مرکزی با این همه امکانات باید رفاه اجتماعی را بسنجد و بر اساس آن نرخ ارز را تعیین کند.

غلامی ادامه داد: نمی دانیم الان در کشور، ارز تحت تاثیر تورم است یا بالعکس. سبد مصرف کننده با ارز تغییر می کند اما دستمزد تغییر نمی کند که این به معنی افزایش فقر اجتماعی است.به عنوان نمونه از پارسال تا اکنون ارز چند برابر شده است اما دستمزدها 30 تا 50 درصد افزایش داشته است. هر ماه این روند نزولی طی و اوضاع بدتر می شود.

مدیرمسئول بازارنیوز تاکید کرد: منشا همه این اتفاق ها این است که ما اطلاعات و آمار نداریم. برای مثال بانک مرکزی باید دقیق بداند ما چقدر ارز داریم و چقدر منابع داریم و حساب و کتابمان چقدر است. شرایط بازار نشان می دهد بانک مرکزی تسلطی بر شرایط بازار ندارد و اگر پولی بیاید صرفا کارهای مقطعی انجام می دهد.