وضعیت بازار سهام ایران در مواجهه با ناآرامیهای اجتماعی+نمودار
انتظار میرود با شکلگیری ناآرامیهای اجتماعی سطح نااطمینانی سرمایهگذاران افزایش یابد و این موضوع سرمایهگذاران را نسبت به تغییر در پرتفوی سرمایهگذاری خود ترغیب نماید که همین موضوع منجر به افزایش تعداد معاملات شود.
گروه بورس، بانک و بیمه بازارنیوز- یحیی لطفینیا؛ بازار سرمایه در سالهای اخیر به دلایلی چون خواست دولت برای کانالیزه کردن نقدینگی، فروش باقیمانده داراییهای دولت در بورس برای تأمین مالی کسری بودجه و هزینههای جاری و همچنین تلاش مردم برای دستیابی به سود اقتصادی و حفظ قدرت خرید در شرایط تورمی بسیار مورد توجه قرار گرفت[1]. به گونهای که تعداد کدهای بورسی با رشد 160 درصدی در سال 1399 به 36.6 میلیون رسید که سهم حدود 45 درصدی از جمعیت کشور را شامل میشود[2].
با توجه به اقبالی که به بازار سهام شده است، رویدادها و اتفاقات مهمی میتواند در وضعیت کلی و عملکرد آن نقش داشته باشد. از جمله این موارد ناآرامیهای اجتماعی است. در واقع انتظار میرود با شکلگیری ناآرامیهای اجتماعی سطح نااطمینانی سرمایهگذاران افزایش یابد و این موضوع سرمایهگذاران را نسبت به تغییر در پرتفوی سرمایهگذاری خود ترغیب نماید که همین موضوع منجر به افزایش تعداد معاملات شود.[3]
از آنجا که معاملات بیشتری هنگام اختلاف نگاه سرمایهگذاران در مورد ارزش دارایی اتفاق میافتد، حجم معاملات بالاتر به طور معمول نااطمینانی بیشتری را نسبت به چشم انداز آینده نشان میدهد. این نتیجه نشان میدهد که ناآرامیهای اجتماعی به جای ایجاد اختلال مستقیم در فعالیت اقتصادی از طریق یک کانال اطلاعاتی غیر مستقیم بر بازده بازار سهام تأثیر میگذارد
نمودار این هفته بازار نیوز، پیرو گزارش اخیر منتشره با عنوان « واکنش بازار سهام به ناآرامی های اجتماعی چگونه است؟» توسط صندوق المللی پول، وضعیت حجم معاملات بازار سهام ایران در مواجه به ناآرامیهای اجتماعی را به تصویر میکشد. همانگونه که ملاحظه میگردد، از ابتدای سال 1396 تا پایان سال 1399 سه ناآرامی اجتماعی گسترده در ایران رخ داده است که عبارتند از:
1) تجمعات دی ماه 1396 در اعتراض به وضعیت اقتصادی
2) تجمعات تیر ماه 1397 در اعتراض به گرانی و افزایش قیمت ارز
3) تجمعات آبان ماه 1398 در اعتراض به گرانی بنزین[4]
متوسط حجم معاملات روزانه انجام شده در بازار سهام در مواجهه با ناآرامیهای اجتماعی رخ داده شده در ایران متفاوت است به گونهای که همزمان با وقوع ناآرامیهای دی ماه 1396 متوسط روزانه حجم معاملات نسبت به ماه قبل از آن در حدود 3 درصد افزایش یافته است. این موضوع در ارتباط با ناآرامیهای تیرماه 1397 نسبت به ماه قبل از آن در حدود 34 درصد بوده است. در آبان ماه 1398 که سطح و حجم ناآرامیهای اجتماعی نسبت به دو موارد قبلی گستردهتر و بزرگتر بوده است، میزان تغییرات متوسط روزانه حجم معاملات نسبت به ماه قبل از آن در حدود 44 درصد بوده است.
با ثابت فرض کردن سایر شرایط، وقوع ناآرامیهای اجتماعی در همان ماه متوسط حجم معاملات روزانه بازار سهام در ایران را تحت تأثیر قرار میدهد. با توجه به تأثیرگذاری منفی افزایش سطح نااطمینانی (افزایش حجم معاملات) بر عملکرد مثبت بازار سهام در نتیجه وقوع ناآرامیهای اجتماعی، با توجه به تجربههای جهانی پیشنهاد میگردد نسبت به تقویت سطح استاندارهای حکمرانی در کشور اقدام شود. در واقع با تقویت سازوکارهای مدنی برای پاسخگویی به مطالبات اجتماعی و اقتصادی در کشور میتوان شاهد کاهش ناآرامیهای اجتماعی و اثرگذاری آن بر بازار سهام باشیم.
[1] به این موضوع آزادسازی سهام عدالت را نیز باید اضافه نمود که نقش مؤثری در اقبال مردم به بورس اوراق بهادار و دریافت کد سهام داری در سال 1399 داشته است.
[2] با در نظر گرفتن جمعیت 83 میلیون نفری برای کشور؛
[3] باید به این نکته توجه داشت که در ایران به دلیل وجود دامنه نوسان ممکن است حجم معاملات نتواند به خوبی نشان دهنده وضعیت نااطمینانی در بازار باشد.
[4] علاوه بر این سه مورد برخی تجمعات و اعتراضات موردی رخ داده است که از اهمیت کمتری نسبت به این سه مورد برخوردار بوده است.
پایان پیام//