فرمان تحول رسانه ملی در دستان وحید جلیلی/ بودجه شفاف می‌شود؟

خبرگزاری مهر - گروه هنر- عطیه مؤذن: «هفت روز سیما» عنوان بسته خبری-تحلیلی ویژه‌ای است که در پایان هر هفته به بازخوانی اهم تحولات خبری مرتبط با متن و حاشیه تولیدات صداوسیما و اتفاقات پیرامونی آن در طول هفته می‌پردازد.

در این بسته خبری هفتگی تلاش کردیم در کنار خبرهای رسمی فعالیت برنامه‌سازان و مدیران سیما، نیم‌نگاهی به حواشی رسانه‌ای و حتی شایعاتی که به‌رغم غیررسمی بودن می‌توانستند در اخبار مرتبط با سیما تأثیرگذار باشند هم داشته باشیم.

امروز پنجشنبه ۲۵ آذر ماه می‌توانید با صد و پنجمین بسته خبری «هفت روز سیما» در مرور متن و حاشیه اتفاقات تلویزیون و خارج از تلویزیون در هفته‌ای که گذشت، با ما همراه شوید.

چهره هفته؛ وحید جلیلی

وحید جلیلی همین امروز ۲۵ آذرماه و طی یک حکم رسمی به عنوان قائم مقام رییس سازمان و همچنین دبیر ستاد تحول رسانه ملی منصوب شد؛ سمتی که شاید تاکنون کمتر به عنوان یکی از پست‌های کلیدی در سازمان در نظر گرفته می‌شد.

با این حال رییس سازمان در این حکم «باقی معاونت‌ها و بخش‌های سازمان» را هم به «حداکثر همکاری و هماهنگی با ماموریت‌های ابلاغ شده» به جلیلی ملزم کرده است و گویا این سمت قرار است یکی از ماموریت‌های کلیدی و نه فرمایشی در دوره جدید باشد.

از جمله ماموریت‌های رییس سازمان به جلیلی فارغ از ارتقا و کیفی سازی محتوا، «کاهش موازی‌کاری‌ها و چابک‌سازی» بوده است که احتمالاً تغییراتی ساختاری را به دنبال خواهد داشت که پیش‌تر زمزمه‌هایی هم درباره آن شنیده می‌شد.

وحید جلیلی البته علاوه بر قائم مقامی یک پست جدید به عنوان دبیر ستاد تحول رسانه ملی را هم بر عهده دارد که هنوز جزئیاتی از این ستاد و چگونگی سازوکار آن مشخص نیست و باید دید ماموریت‌ها و سیاستگذاری‌های این ستاد برای تحول رسانه ملی چه زمانی اعلام و رسانه‌ای خواهد شد.

همراهی وحید جلیلی تقریباً از ابتدای حضور رسمی پیمان جبلی به عنوان رییس صداوسیما در این سازمان شنیده می‌شد. طی چند وقت اخیر هم یکی از مهمترین حواشی معاونت سیما شنیده شدن نام او همپای هدایت این معاونت بوده است و طی خبرهای رسمی حضورش به عنوان معاون سیما تا جایی پیش رفت که روز گذشته انتصاب وحید جلیلی به عنوان معاون سیما در قالب یک خبر رسمی از طرف روابط عمومی و بدون هیچ نامی تکذیب شد.

با این حال همانطور که گفته شد همراهی وحید جلیلی و تاثیر او بر تصمیم‌گیری های دوره جدید آنقدر متقن بوده است که بسیاری در این مدت کم و کیف حضور آینده او را هم در صداوسیما به تحلیل و بررسی گذاشتند.

وحید جلیلی در این سال‌ها بیشتر با هدایت و برگزاری جشنواره فیلم «عمار» شناخته می‌شود و مسئولیت سیاست گذاری این جشنواره را چندین سال است که بر عهده دارد. او البته از مهمترین منتقدان تلویزیون هم بوده است که نامش تداعی کننده نامه‌های تند و تیز معروفی است که طی یک دوره در انتقاد از تلویزیون در فضای رسانه‌ای منتشر کرد.

نامه‌هایی که طی سال ۹۸ و البته خطاب به محمدحسین صفارهرندی منتشر شد اما بخش مهمی از آن در انتقاد به رویکردهای تلویزیون بود و احتمالاً از این پس حضور جلیلی در این کارزار سخت با ذره بین بیشتری از سوی چهره‌های فرهنگی و هنری و رسانه‌ای ها رصد خواهد شد.

اتفاق هفته؛ تولید سریال‌های کرونایی

ساخت آثار نمایشی هم راستا با اتفاقات مهم جامعه و بحران‌های ملی و میهنی هم دغدغه فیلمساز بوده است هم مسئولین و هم مورد علاقه مخاطبی که می‌تواند از طریق این آثار، روزگاری را که نبوده و درک نکرده است بشناسد. هرچقدر هم این سوژه‌ها سخت‌تر و ملتهب‌تر باشند برای فیلمساز هم به درام تبدیل کردنش جذاب‌تر بوده است چه برسد به اینکه این اتفاقات مثل کرونا یک شیوع و اپیدمی جهانی باشند.

با این نگاه از ابتدای شروع کرونا بسیاری رو به مستند آوردند و مستندهای مختلفی درباره مردم درگیر، کادر درمان و… ساخته شد. مجموعه‌های نمایشی هم تا حدی به این سمت کشیده شدند آثاری که خواستند تا حدودی از اتمسفر کرونایی این روزها جدا نباشند مثل طنز «نون.خ» یا حتی سریال ماه رمضانی «احضار». حالا اما بخشی از تولیدات جدی تر تلویزیون که کرونا این بار نقش مرکزی و محوری در درام دارد یا به خروجی آنتن رسیده‌اند و یا قرار است وارد مرحله ساخت و تولید شود.

این شب‌ها سریال «اپیدمی» یا «موج اول» از شبکه سه پخش می‌شود که سه فاز دارد و هنوز فاز دوم و سوم آن ساخته نشده است. از طرفی این هفته سیمافیلم خبر از ساخت دو سریال دیگر با محور کرونا داد که یکی را مسعود ده نمکی و دیگری را مرجان اشرفی زاده می‌سازد.

اگرچه هنوز سویه های جدیدتری از کرونا را در جهان شاهدیم اما با توجه به واکسیناسیون و پایین آمدن فوتی‌ها که مدتی است دو رقمی شده باید دید این سریال‌ها چه زمانی به خروجی پخش خواهند رسید و آن زمان حرف تازه یا جذابیتی برای مردم مبتلا به این ویروس خواهند داشت؟

در ابتدای شروع کرونا بسیاری با دیدن فیلم «شیوع» حیرت می‌کردند که چطور یک فیلم چنین ویروسی را پیش بینی کرده است و اگرچه هنوز ایده آن باعث حیرت است اما تماشای آن دست کم برای مردمی که ورود این ویروس ناگهانی به بدن شان و مرگ‌های آنی عزیزانشان را تجربه کرده‌اند دیگر جذابیت چندانی ندارد. از این حیث باید به زمان پخش این سریال‌های تازه تصویب شده برای ساخت هم توجه داشت تا درام جذابیت خود را برای مخاطبش حفظ کند.

نکته هفته؛ نظرسنجی جدید تلویزیون و یک تفاوت

از جمله خبرهایی که اطلاع رسانی آنها همواره مورد توجه رسانه‌ها قرار می‌گیرد و حتی با ضریب بیشتری برای خود برنامه سازان صداوسیما اهمیت دارد بخش نظرسنجی‌های تلویزیونی است که معمولاً از طرف روابط عمومی کل صداوسیما منتشر می‌شد و حالا با توجه به تغییرات این بخش از صداوسیما، نظرسنجی‌های تلویزیون هم یک تغییر محسوس پیدا کرده است.

در نوبت‌های قبل در بخش برنامه‌های ترکیبی و سرگرمی و گفتگومحور به طور مثال تا ۱۰ برنامه پربیننده و شاخص تلویزیون مشخص می‌شد. در نظرسنجی اخیر اما در چند طبقه بندی مختلف مثل برنامه‌های ورزشی، سرگرمی، معارفی و… پربیننده ها به ترتیب معرفی شدند و هر برنامه‌ای در طبقه خاص خودش ارزیابی شد.

به طور مثال برنامه «سمت خدا» که مخاطبان زیادی دارد در طبقه برنامه‌های معارفی دیده شد و «خندوانه» هم در میان دیگر مسابقه‌ها و تاکشوهای سرگرم کننده. این میان برنامه‌های سیاسی و علمی نیز در دسته‌هایی جداگانه تعریف و ارزیابی شدند و البته تنها مجموعه‌ای که به تنهایی سنجیده شد «عمو پورنگ» بود که اگرچه ژانر آن هم با ساختاری که دارد و با بهره گیری از بازیگران، نمایشی است اما بدون قیاس با سریال‌ها و دیگر نمایشی‌ها و حتی بدون قیاس با دیگر آثار کودک و نوجوان به تنهایی به نظرسنجی گذاشته شده که ۱۹ درصد مخاطب داشته است.

نحوه نظرسنجی نسبت به آثار تلویزیونی همواره مورد انتقاد خود برنامه سازان و تهیه کنندگان بوده است و گلایه داشته‌اند که چرا باید برنامه‌هایشان با آثاری با پروداکشن های سخت و پرهزینه مثل «عصر جدید» یا حتی سرگرم کننده‌هایی چون «خندوانه» مقایسه شوند و این معادله را پیش پیش باعث باخت برنامه‌هایشان می‌دانستند.

یک نکته دیگر هم در این نظرسنجی وجود داشت که حتی برنامه‌هایی با یک درصد مخاطب را اعلام کرده بود که پیش از این دیده نمی‌شد برنامه‌هایی که شاید برخی از آنها مخاطبی کمتر از ۵ درصد دارند اما گاهی موثرترین و باکیفیت ترین برنامه‌های تلویزیونی بوده‌اند.

بازتاب هفته؛ معمای افزایش بودجه صداوسیما

این هفته رییس جمهوری لایحه بودجه ۱۴۰۱ را به مجلس ارائه کرد که در میان بودجه‌های ارگان‌ها و سازمان‌های مختلف و واکنش‌ها به آنها، یک تیتر مرتبط با صداوسیما در رسانه‌های مجازی و رسمی سر و صدا کرد. خیلی سریع هم بسیاری روی آن نقدهای تند و تیز رفتند که به رقم اختصاص یافته به بودجه صداوسیما در لایه بودجه ۱۴۰۱ مربوط می‌شد و رقم افزایش ۵۶ درصدی این بودجه باعث حیرت و واکنش‌های ناگهانی شد.

درصدی که البته براساس یک محاسبه اولیه اشتباه به سرعت در رسانه‌های رسمی فراگیر شد و برخی رسانه‌ها هم بدون ارزیابی با همان تیتر اولیه به بازنشر آن اقدام کردند. واقعیت افزایش بودجه صداوسیما اما ارتباطی با این درصد اعلام شده نداشت.

با این حال فارغ از این اشتباه و فراگیری همان تیتر اولیه رقم بودجه امسال افزایش بالایی داشته و نکته اینجاست که صداوسیما به طور مشخص شفاف سازی ای نسبت به هزینه‌هایش ندارد.

رقم بودجه صداوسیما در لایحه پیشنهادی بودجه سال ۱۴۰۰ معادل ۲,۶۱۹ میلیارد تومان در نظر گرفته شده بود و در نهایت به رقمی بیش از سه هزار میلیارد رسید و در لایحه بودجه ۱۴۰۱ این رقم تا ۵ هزار و ۲۸۹ میلیارد افزایش پیدا کرده است.

پیمان جبلی یک نکته را هم در سخنرانی‌های اخیر خود مطرح کرده و اینکه صداوسیما باید به جایی برسد که تمام بودجه خود را خودش تامین کند و باید دید این ایده جبلی چه زمانی می‌تواند عملاً به تحقق برسد و تا آن زمان او و زیرمجموعه‌هایش نسبت به شفاف سازی هزینه‌ها اقدامی خواهند داشت یا خیر.

پیشنهاد هفته؛ پخش سریالی بعد از دو سال

چندی پیش از سریال «بعد از آزادی» نوشتیم که علی رغم تحویل به سازمان صداوسیما و با وجود اینکه شبکه یک بیش از یک ماه است با کنداکتور خالی جلو می‌رود اما هنوز به پخش نرسیده است.

سریال «بعد از آزادی» به کارگردانی محمدعلی باشه آهنگر و تهیه‌کنندگی سعید سعدی چند سالی است ساخت آن به پایان رسیده است. درواقع حدود ۲ سالی هست که از تصویربرداری این سریال می‌گذرد اما در این مدت نه تنها برای پخش آماده نشد که هر بار حاشیه‌های مختلفی درباره ممیزی‌های آن مطرح می‌شد.

حالا شبکه اعلام کرده است که این سریال بالاخره بعد از حاشیه‌های فراوان به کنداکتور رسیده و قرار است از شنبه ۲۷ آذرماه روی آنتن برود.

سریال «بعد از آزادی» روایتگر زندگی جوانی است به نام عارف که در یک کارگاه شراکت دارد اما دچار مشکلاتی می‌شود و ناچار است برای اثبات خود تلاش کند.

اصغر همت، رضا داوودنژاد، اندیشه فولادوند، مرتضی اسماعیل کاشی، سام کبودوند، المیرا دهقانی، رویا جاویدنیا، حسین باشه آهنگر، آزاده مهدیزاده، الناز اسماعیلی، زنده یاد ارشا اقدسی، خسرو شهراز، قاسم زارع و امید روحانی از بازیگران این سریال هستند.

سریال «پس از آزادی» کاری از گروه فیلم و سریال شبکه یک سیما است که از ۲۷ آذر هر شب ساعت ۲۲:۱۵ روی آنتن می‌رود.