مرهمی بر زخم‌های زاگرس

به گزارش ایرنا، طرح پویش مردمی بذرکاری برای احیای جنگل های زاگرس، برنامه ای ۱۰ ساله و از امسال شروع و تا سال ۱۴۱۰ با همکاری ۶۶ نهاد، از جمله گروه های مردمی، بسیج، جمعیت هلال احمر و آموزش و پرورش اجرا خواهد شد.

در قالب طرح پویش بذرکاری جنگل‌های کشور، در نواحی که جنگل‌های آن دچار آتش سوزی شده، با استفاده از روش های نهالکاری و بذرکاری، احیای جنگل انجام می شود و برای این طرح مناطقی در نظر گرفته شده که بیش از ۵۰۰ متر از سطح دریا ارتفاع داشته و سالانه ۳۰۰ میلی‌متر بارندگی دارند.

طبق اعلام سازمان جنگل‌ها در قالب این طرح سالانه حدود ۳۰ هزار هکتار جنگلکاری در کشور اجرا می شود که بر این اساس در طول ۱۰ سال آینده، ۳۰۰ هزار هکتار جنگل ایجاد خواهد شد.

در قالب طرح زاگرسانه، از گونه های بومی هر منطقه از جمله بادام وحشی، بلوط و ارغوان کاشت می شود و پویش های مردمی و سایر نهادها دیگر در اجرای این طرح با منابع طبیعی و آبخیزداری همکاری خواهند کرد.

اجرای این طرح با توجه به اینکه هم اکنون رتبه ایران از لحاظ داشتن جنگل در سطح دنیا در جایگاه ۴۵ قرار دارد بر اهمیت موضوع می افزاید از طرفی دیگر طبق اعلام سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور امسال حدود ۶ هزار و ۷۰۰ هکتار از جنگل‌های مناطق مختلف کشور دچار حریق شده که این سطح نیز نیازمند احیا و ترمیم است.

در کنار اهمیت مقابله با قاچاق چوب جنگلی که پس از طرح تنفس ۱۰ ساله دولت برای احیای جنگل های شمال، این پدیده در استان های زاگرس نشین شدت بیشتری پیدا کرده است ذکر این نکته بسیار اهمیت دارد که برداشت چوب از جنگل‌های شمال کشور تنها ۱۰ درصد نیاز چوبی صنایع کشور را تامین می‌کرد و با اجرای این طرح قرار است این نیاز با توجه بیشتر به زراعت چوب، تامین شود.

علاوه بر بهره‌برداری غیراصولی و خارج از توان جنگل، خشکسالی اخیر و رشد آفت جوانه خوار بلوط در جنگل های زاگرس باعث تنگ شدن عرصه بر این حریم سبز فلات ایران شده است و حال طرح زاگرسانه می تواند مرهمی بر زخم های عمیق زاگرس باشد.

نکته قابل تامل در اجرای طرح زاگرسانه این است که این طرح برای نخستین بار است که بذرکاری در دامن جنگل و با مشارکت انجمن های مردم نهاد و دولتی انجام می شود. اگر مشارکت و تعاون نهادهای مربوطه تا بازه زمانی ۱۰ ساله که برای این طرح پیش بینی شده تداوم داشته باشد می توان امیدوار بود که بذرکاری و مراقبت از جنگل به بخشی از فرهنگ مردم تبدیل شود و در کنار آن از میزان آسیب های انسانی وارد شده به جنگل کاسته شود.

جنگل‌های زاگرس بر اساس مطالعات پالینولوژی در حدود ۱۴ تا ۱۵ هزار سال قبل با درختان پراکنده بلوط و بنه تشکیل شده و از پنج هزار سال پیش جنگل‌های متراکم و نیمه متراکم بلوط به طور کامل در این منطقه ایجاد شده است.

جنگل‌های زاگرس به سه بخش شمالی، میانی و جنوبی تقسیم می‌شود و به لحاظ محافظت از منابع آب و خاک، تولید محصولات فرعی، ذخایر ژنتیکی، مصارف درمانی، توانایی‌های اکوتوریستی و ارزش‌های زندگی دارای اهمیت زیادی است.

جنگل‌های زاگرس و خطرهای ناشی از نابودنی آنها تنها به قطع چند اصله درخت، ارزش‌های طبیعی و ذخیرگاهی ژنتیکی، اهمیت این جنگل‌ها در ذخیره آب و مقابله با ورود ریزگردها به فلات ایران ختم نمی‌شود، زاگرس سکونتگاه چند هزار ساله انسان هایی است که با بهره برداری از منابع جنگلی، زندگی خود را سپری می‌کنند و هنوز هم دامن این جنگل‌ها مامنی برای زیست انسان است.

در حالی که همگان بر اهمیت و نقش جنگل‌های زاگرس واقف هستند، اجرای طرح زاگرسانه یا همان بذرکاری برای احیای زاگرس در سالی شروع می شود که خود زاگرس با کمبود بارش و خشکسالی روبرو است، علاوه بر حمایت نهادهای مربوطه، اجرای این طرح همت جمعی را می‌طلبد.

جنگل‌ های ۶ میلیون هکتاری زاگرس با گستردگی در ۱۲ استان کشور، ۴۰ درصد جنگل‌های ایران را تشکیل می‌دهد و بلوط حدود ۷۰ درصد گونه ‌های این رویشگاه را شامل می‌ شود بر اساس مطالعات انجام شده در جنگل‌های زاگرس ۲ هزار و ۳۷۲ گونه گیاهی، ۶۱ گونه پستاندار، ۲۷ گونه ماهی، ۱۶۷ گونه پرنده و ۳۷ گونه خزنده شناسایی شده است.