انحراف چشم چیست و چگونه درمان می شود؟

انحراف چشم یا استرابیسم، وضعیتی است که در آن هر دو چشم به طور همزمان به یک نقطه نگاه نمی‌کنند. این عارضه معمولاً در افرادی که عضله چشم ضعیفی دارند یا بسیار دوربین هستند رخ می‌دهد.

چشم‌های ضربدری معمولا در کودکی فرد ایجاد می‌شوند و اغلب اوقات با تنبلی چشم همراه هستند. در صورتی که این اختلال در بزرگسالی رخ دهد، به احتمال زیاد منجر به دوبینی خواهد شد. در هر صورت این بیماری با روش‌های مختلف و جراحی قابل درمان است، اما اقدام به موقع یک شاه کلید اصلی در روند درمان آن است.

اگر به تازگی احساس کرده‌اید که چشمان‌تان دچار این عارضه شده‌اند یا اینکه کودکتان در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارد، باید به یک متخصص چشم در دکترتو مراجعه کنید. شما می‌توانید از طریق دکترتو با برترین متخصصان چشم پزشک کشور ارتباط برقرار کنید و راهنمایی‌های لازم را از آنها دریافت نمایید.

مشاوره با متخصصان
چشم پزشکی
دکترِتو

شروع نوبت‌گیری

انحراف چشم چیست؟

انحراف چشم یا چیزی که در عام به عنوان لوچی یا چپ چشمی می‌شناسیم در واقع یکی از مشکلات و بیماری های شایع چشم است که زمانی ایجاد می‌شود که دو چشم با هم هماهنگ نباشند. هر چشم دارای شش ماهیچه است که به آن متصل می‌شوند و نحوه حرکت آن را کنترل می‌کنند. ماهیچه‌ها سیگنال‌هایی را از مغز دریافت می‌کنند که حرکات آنها را هدایت می‌کند. به طور معمول، چشم ها با هم کار می‌کنند، بنابراین هر دو به یک مکان اشاره می‌کنند.

انحراف چشم یا همان لوچی می‌تواند به دلیل اختلال در عملکرد عضلانی، دوربینی‌، مشکلات در مغز، ضربه یا عفونت رخ دهد. عوامل خطری که احتمال بروز این مشکل را افزایش می‌دهند عبارت‌اند از:

• زایمان زودرس
• فلج مغزی
• سابقه خانوادگی این بیماری.

هنگامی که مشکلاتی در کنترل حرکت چشم ایجاد می‌شود، یک چشم ممکن است به داخل، خارج، بالا یا پایین بچرخد. چرخش چشم ممکن است همیشه اتفاق بیفتد یا ممکن است فقط زمانی ظاهر شود که فرد خسته یا مریض است یا زیاد مطالعه کرده است. در برخی موارد ممکن است هر بار همان چشم بچرخد. در موارد دیگر، چشم‌ها ممکن است به طور متناوب چرخش کنند.

تراز مناسب چشم برای جلوگیری از دوبینی، درک عمق خوب و جلوگیری از ایجاد دید ضعیف در چشم چرخان مهم است. هنگامی که تزار چشم‌ها نادرست است، مغز دو تصویر متفاوت دریافت می‌کند. در ابتدا، این ممکن است باعث ایجاد دوبینی و سردرگمی شود. اما با گذشت زمان مغز یاد خواهد گرفت که تصویر دریافتی از چشم منحرف شده را نادیده بگیرد. بدون درمان، چپ چشمی یا انحراف چشم می‌تواند منجر به کاهش دائمی بینایی در یک چشم شود. به این حالت آمبلیوپی یا تنبلی چشم می‌گویند.

انحراف چشم یا لوچی حالتی است یکی از چشم‌ها یا هر دو دچار چرخش می‌شوند.

انواع انحراف چشم

طبق گقته aoa.org، استرابیسم بر اساس جهتی که چشم می‌چرخد ​​طبقه‌بندی می‌شود:

• ازتروپی سازگار: چرخش چشم به داخل
• اگزوتروپی: چرخش چشم به بیرون
• هیپرتروپی: چرخش چشم به سمت بالا و پایین.

در ادامه برخی از این موارد را بررسی خواهیم کرد.

۱. ازتروپی سازگار

ازوتروپی سازگار اغلب به دلیل دوربینی اصلاح نشده رخ می‌دهد. سیستم فوکوس چشم به سیستمی مرتبط است که محل قرارگیری چشم‌ها را کنترل می‌کند. افرادی که دوربین هستند به سختی تمرکز می‌کنند تا تصاویر را واضح تجسم کنند. این ممکن است باعث چرخش چشم‌ها به داخل شود. علائم ازوتروپی سازگار ممکن است شامل دوبینی، بستن یا پوشاندن یک چشم هنگام انجام کار نزدیک و کج کردن یا چرخاندن سر باشد.

۲. ازتروپی نوزادی

نوع دیگری از استرابیسم، ازوتروپی نوزادی نام دارد. این وضعیت با مقدار زیادی چرخش به داخل هر دو چشم در نوزادان مشخص می‌شود که معمولاً قبل از شش ماهگی شروع می‌شود. در این نوع چپ چشمی مقدار قابل توجهی دوربینی وجود ندارد و عینک عبور نور را اصلاح نمی‌کند. چرخش به داخل ممکن است به صورت نامنظم شروع شود، اما با گذشت زمان ماهیت ثابتی پیدا می‌کند. در صورت وجود این مشکل در نوزادان، زمان‌هایی وجود دارد که کودک به دور و نزدیک به طور متناوب نگاه می‌کند. درمان این نوع استرابیسم، جراحی بر روی عضلات یک یا هر دو چشم برای اصلاح هم ترازی است.

۳. اگزوتروپی متناوب

اگزوتروپی متناوب ممکن است زمانی ایجاد شود که فرد نتواند هر دو چشم را با هم هماهنگ کند. در این حالت چشم‌ها ممکن است فراتر از شی مورد مشاهده را تجسم کنند. افراد مبتلا به اگزوتروپی متناوب ممکن است سردرد، مشکل در خواندن و خستگی چشم را تجربه کنند. آنها همچنین ممکن است یک چشم خود را هنگام مشاهده از راه دور یا در نور شدید خورشید ببندند.

استرابیسم بیشتر اوقات در نوزادان به وجود می‌آید.

علائم انحراف چشم چیست؟

هنگام مشاهده یک فرد مبتلا به انحراف چشم، ناهماهنگی چشم‌ها ممکن است کاملاً آشکار باشد. فردی که یک استرابیسم ثابت و شدید دارد، به راحتی قابل تشخیص است. با این حال، در برخی موارد ممکن است فرد دچار لوچی متناوب باشد. در این نوع استرابیسم، انحراف چشم به راحتی قابل تشخیص نیست. در هر صورت، دکتر چشم پزشک می‌تواند آزمایش‌های مختلفی مانند تست پوشش را برای تعیین میزان کامل استرابیسم انجام دهد و وجود این عارضه را تشخیص دهد.

علائم استرابیسم شامل دوبینی و فشار چشم است. برای جلوگیری از دوبینی، مغز ممکن است با نادیده گرفتن یک چشم سازگار شود. در این مورد، اغلب هیچ علامت قابل توجهی به جز از دست دادن جزئی درک عمق مشاهده نمی‌شود. این کمبود ممکن است در افرادی که از بدو تولد یا اوایل کودکی مبتلا به لوچی بوده‌اند قابل توجه نباشد، زیرا آنها احتمالاً یاد گرفته‌اند که عمق و فواصل را با استفاده از نشانه‌های تک چشمی قضاوت کنند. با این حال، استرابیسم یک طرفه ثابت که باعث سرکوب مداوم می‌شود، خطر آمبلیوپی (تنبلی چشم) را افزایش می‌دهد. استرابیسم با زاویه کوچک و تناوب بیشتر باعث ایجاد علائم بینایی مخرب می‌شود. در این نوع، علاوه بر سردرد و خستگی چشم، علائم ممکن است شامل ناتوانی در خواندن راحت، خستگی در هنگام مطالعه، و بینایی ناپایدار یا “پریشان” باشد. به طور کلی طبق گفته my.clevelandclinic، علائم انحراف چشم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• چشم‌هایی که ناهماهنگ به نظر می‌رسند.
• چشم‌هایی که با هم حرکت نمی‌کنند.
• پلک زدن یا چشمک زدن مکرر، به ویژه در نور شدید خورشید
• کج کردن سر برای نگاه کردن به چیزها
• درک عمق معیوب
• دوبینی.

علائم استرابیسم چه زمانی ظاهر می شوند؟

در سن ۳ تا ۴ ماهگی، چشمان نوزاد باید بر روی اجسام کوچک متمرکز شود و چشم‌ها باید صاف و در یک راستا باشند. یک نوزاد ۶ ماهه باید بتواند روی اشیاء نزدیک و دور تمرکز کند.

چپ چشمی معمولا در نوزادان و کودکان خردسال ظاهر می‌شود و اغلب در سن ۳ سالگی کودک ظاهر می‌شود. با این حال، کودکان بزرگ‌تر و حتی بزرگسالان ممکن است به استرابیسم مبتلا شوند. ظهور ناگهانی استرابیسم، به ویژه با دید دوگانه، در یک کودک بزرگ‌تر یا بزرگسال می‌تواند نشان‌دهنده یک اختلال عصبی جدی‌تر باشد. اگر این اتفاق افتاد، فورا با چشم پزشک خود تماس بگیرید.

چپ چشمی در سه سالگی به طور کامل آشکار می‌شود.

چه عواملی باعث چپ چشمی می شوند؟

لوچی می‌تواند در اثر مشکلات ماهیچه‌های چشم، اعصابی که اطلاعات را به ماهیچه‌ها منتقل می‌کنند، یا مرکز کنترل در مغز که حرکات چشم را هدایت می‌کند، ایجاد شود. این عارضه همچنین می‌تواند به دلیل سایر شرایط سلامت عمومی یا آسیب‌های چشمی ایجاد شود. عوامل خطر برای ایجاد استرابیسم عبارت‌اند از:

• سابقه خانوادگی. افرادی که والدین یا خواهر و برادری دارند که به استرابیسم مبتلا هستند، بیشتر در معرض ابتلا به آن هستند.
• عیوب انکساری چشم. افرادی که دارای مقدار قابل توجهی دوربینی اصلاح‌نشده هستند ممکن است به دلیل تمرکز اضافی برای شفاف نگه داشتن اشیا، به انحراف چشم مبتلا شوند.
• ابتلا به دیگر بیماری‌ها. افراد مبتلا به بیماری‌هایی مانند سندرم داون و فلج مغزی یا افرادی که دچار سکته مغزی یا آسیب به سر شده‌اند در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به چشم‌های ضربدری هستند.

مشاوره با متخصصان
چشم پزشکی
دکترِتو

شروع نوبت‌گیری

استرابیسم چگونه تشخیص داده می شود؟

پزشک اپتومتری می‌تواند انحراف چشم را از طریق یک معاینه جامع چشم تشخیص دهد. آزمایش استرابیسم، با تأکید ویژه بر نحوه تمرکز و حرکت چشم، ممکن است شامل موارد زیر باشد:

۱. بررسی سابقه بیمار

یک پزشک بینایی سنجی از بیمار یا والدین در مورد علائم فعلی سؤال می‌کند. علاوه بر این، پزشک هرگونه مشکل سلامت عمومی، داروها یا عوامل محیطی را که ممکن است در بروز علائم مؤثر باشد را یادداشت می‌کند.

۲. بررسی حدت بینایی

پزشک بینایی سنجی حدت بینایی را اندازه گیری می‌کند تا میزان بینایی تحت تاثیر‌ قرار‌گرفته را ارزیابی کند. برای آزمون، از شما خواسته می‌شود که حروفی را در نمودارهای خواندن نزدیک و دور بخوانید. به احتمال زیاد حداقل یک بار این آزمایش را در طول زندگی‌تان انجام داده‌اید و کاملا به آن آشنا هستید.

۳. بررسی عیوب انکساری چشم

دکتر بینایی‌سنجی می‌تواند برای تعیین قدرت چشم، لنز مناسبی که برای جبران هر گونه عیب انکساری (نزدیک‌بینی، دوربینی یا آستیگماتیسم) نیاز دارید را در مقابل چشمان شما قرار دهد و عمل انکسار را انجام دهد. با استفاده از ابزاری به نام فوروتر، پزشک مجموعه‌ای از لنزها را در مقابل چشمان شما قرار می‌دهد و نحوه تمرکز نور را با استفاده از یک ابزار به نام رتینوسکوپ اندازه‌گیری می‌کند. در این بخش ممکن است پزشک از یک ابزار خودکار یا دستی استفاده کند که قدرت انکساری چشم را بدون نیاز به پاسخگویی بیمار ارزیابی می‌کند.

۴. تست تراز و تمرکز

پزشک بینایی سنجی باید میزان تمرکز، حرکت و کارکرد چشمان شما را ارزیابی کند. برای به دست آوردن یک تصویر واضح و منفرد از آنچه در حال مشاهده هستید، چشمان شما باید به طور موثر تمرکز، حرکت و کار را به طور هماهنگ تغییر دهند. این آزمایش به دنبال پیدا کردن مشکلاتی است که چشم شما را از تمرکز موثر باز می‌دارند یا استفاده از هر دو چشم را با هم دشوار می‌کنند.

۵. بررسی سلامت چشم

با استفاده از روش‌های مختلف آزمایش، پزشک بینایی‌سنجی ساختارهای داخلی و خارجی چشم‌های شما را بررسی می‌کند تا هرگونه بیماری چشمی را که ممکن است در ایجاد استرابیسم نقش داشته باشد را رد کند. این آزمایش چگونگی واکنش چشم‌ها را در شرایط عادی بینایی مشخص می‌کند. برای بیمارانی که نمی‌توانند به صورت شفاهی پاسخ دهند یا زمانی که برخی از قدرت‌های تمرکز چشم پنهان هستند، پزشک ممکن است از قطره‌های چشمی استفاده کند. قطره‌های چشمی به طور موقت چشم‌ها را از تغییر تمرکز در طول آزمایش باز می‌دارد.

با استفاده از اطلاعات به دست آمده از این آزمایشات، در کنار نتایج سایر آزمایشات، چشم پزشک می‌تواند تشخیص دهد که آیا شما به استرابیسم مبتلا هستید یا خیر. پس از تشخیص، پزشک شما می‌تواند گزینه‌های درمانی را مورد بحث قرار دهد.

تمرین چشم پزشک از تست‌های مختلف برای تشخیص انحراف چشم استفاده می‌کند.

درمان انحراف چشم به چه صورت است؟

درمان استرابیسم همانند دیگر مشکلات شایع چشم ممکن است شامل تجویز عینک، منشور، دارو درمانی یا جراحی عضله چشم باشد. اگر انحراف چشم به موقع تشخیص داده شود و درمان شود، اغلب با نتایج عالی اصلاح می‌شود. افراد مبتلا به لوچی چندین گزینه درمانی برای بهبود هم ترازی و هماهنگی چشم دارند، از جمله:

۱. استفاده از عینک یا لنز تماسی

این درمان در بیمارانی که عیوب انکساری اصلاح‌نشده دارند استفاده می‌شود. با لنزهای اصلاحی، چشم‌ها به تلاش کمتری برای تمرکز نیاز دارند و ممکن است صاف بمانند.

۲. لنزهای منشوری

لنزهای منشوری عدسی‌های ویژه‌ای هستند که می‌توانند نور ورودی به چشم را خم کرده و به کاهش چرخش چشم برای نگاه کردن به اشیا کمک کنند.

۳. ارتوپتیک یا تمرینات چشم | درمان انحراف چشم با ورزش چگونه است؟

ورزش چشم ممکن است روی برخی از انواع استرابیسم، به ویژه نارسایی همگرایی (نوعی اگزوتروپی) موثر باشد (درباره این موضوع در ادامه توضیحات بیشتری خواهیم داد).

اگرچه تمرینات چشم یا بینایی درمانی برای استرابیسم کامل نیست، اما ممکن است برای کسانی که به طور متناوب لوچی را تجربه می‌کنند مفید باشد. یک اپتومتریست متخصص در بینایی درمانی می‌تواند بسته به نوع استرابیسم موثرترین روش را توصیه کند. یک نوع ورزش استاندارد برای درمان انحراف چشم، تمرین عضلات چشم با تغییر موقعیت مداد در خانه است. برای انجام این تمرین می‌توانید مراحل زیر را دنبال کنید:

• یک مداد را در طول بازو، در وسط راه بین دو چشم نگه دارید.
• در حالی که مداد را به سمت بینی حرکت می‌دهید به آن نگاه کنید و سعی کنید یک تصویر واحد از آن حفظ کنید.
• مداد را به سمت بینی حرکت دهید تا زمانی که دیگر به عنوان یک تصویر منفرد ظاهر نشود.
• مداد را در نزدیک‌ترین نقطه‌ای که امکان یک تصویر واحد وجود دارد نگه دارید.
• اگر قادر به بازیابی یک تصویر واحد نیستید، دوباره شروع کنید.
• این تمرین را در طول ۶ هفته و به مدت روزانه ۱۵ دقیقه انجام دهید تا به شما در درمان استرابیسم کمک کند.

تمریناتی وجود دارد که می‌تواند به درمان لوچی کمک کند.

۴. دارو درمانی

برای درمان چشم ضربدری معمولا از قطره یا پماد چشم به عنوان دارو استفاده می‌شود. همچنین تزریق سم بوتولینوم نوع A (مانند بوتاکس) می‌تواند عضله چشمی که بیش از حد فعال است را تضعیف کند. این درمان‌ها ممکن است با جراحی یا به جای آن (بسته به وضعیت بیمار) استفاده شوند.

۵. چسب چشم

از این درمان معمولا در صورتی که بیمار همراه با ترابیسم، تنبلی چشم داشته باشد استفاده می‌شود. چسب چشم به بهبود بینایی کمک می‌کند. بهبود بینایی ممکن است کنترل ناهماهنگی چشم را نیز بهبود بخشد.

۶. قطره آتروپین

پذیرفتن استفاده از چسب چشم توسط نوزاد یا کودک نوپا می‌تواند یک چالش باشد. اما بیشتر بچه‌ها به چسب عادت می‌کنند. پوشیدن آن به بخشی از برنامه روزانه آنها تبدیل می‌شود، مانند لباس پوشیدن در صبح. با این حال، گاهی اوقات، کودکان از پوشیدن چسب چشم خودداری می‌کنند. در این مواقع ممکن است از قطره‌های چشمی به نام قطره آتروپین به جای چسب استفاده شود. همانطور که چسب چشم باعث مسدود شدن دید در چشم سالم می‌شود، قطره آتروپین نیز به طور موقت دید آن چشم را تار می‌کند. این باعث می‌شود چشم ضعیف‌تر سخت‌تر کار کند تا عضلات چشم و بینایی قوی‌تر شوند.

مشاوره با متخصصان
چشم پزشکی
دکترِتو

شروع نوبت‌گیری

۷. جراحی انحراف چشم چگونه است؟

ماهیچه‌های چشم به دیواره چشم که صلبیه نام دارد می‌چسبند و توسط لایه نازکی از بافت به نام ملتحمه پوشانده می‌شوند. جراحی استرابیسم یکی از انواع عمل‌ چشم است که در آن جراح چشم یک اسپکولوم پلک را در محل قرار می‌دهد تا پلک ها را باز نگه دارد و سپس یک برش کوچک در ملتحمه ایجاد می‌کند تا به عضله چشم دسترسی پیدا کند. سپس جراح از یک قلاب کوچک و ظریف برای جداسازی عضله قبل از تنظیم مجدد استفاده می‌کند. جراحی چشم ضربدری معمولا به دو روش تغییر جایگاه ماهیچه و برداشتن عضله چشم صورت می‌گیرد.

• تغییر جایگاه عضله چشم: تغییر وضعیت عضلات چشم حالتی است که در آن جراح عضله را از سطح چشم بریده و آن را به عقب بر روی کره چشم، دور از جلوی چشم می‌چسباند.
• برداشتن عضله چشم: برداشتن عضله چشم جالتی است که در آن عضله از محل اتصال خود بریده می‌شود. در این عمل بخش کوچکی از عضله برداشته می‌شود و سپس عضله کوتاه شده دوباره به محل اصلی خود متصل می‌شود.

امید به درمان استرابیسم توسط جراحی بسیار بالاست. به طوری که ۹۹ درصد بیماران بعد از جراحی بهبود می‌یابند.

عوارض انحراف چشم چیست؟

برخی بر این باورند که استرابیسم کودکان خود‌به‌خود بهتر می‌شود. در حقیقت، اگر این بیماری درمان نشود، می‌تواند بدتر شود. اگر چشم‌ها به درستی در یک راستا قرار نگیرند، ممکن است موارد زیر ایجاد شود:

• تنبلی چشم (آمبلیوپی)
• تاری دید (که می‌تواند بر عملکرد در مدرسه و محل کار، و لذت بردن از سرگرمی‌ها و فعالیت‌های اوقات فراغت تأثیر بگذارد)
• خستگی چشم
• احساس خستگی
• سردرد
• دوبینی
• دید سه بعدی ضعیف
• عزت نفس پایین ( خجالت در مورد ظاهر خود).

همچنین ممکن است با تشخیص ندادن انحراف چشم و علت بروز آن، یک مشکل جدی (مانند تومور مغزی که باعث این بیماری شده است) نادیده گرفته شود.

بهترین دکتر برای جراحی انحراف چشم چه کسی است؟

اگر کودک شما بیشتر از سه ماه سن دارد و چشمانش ناهماهنگ است، یا حتی اگر گاهی اوقات متوجه شدید کودک شما با نگاه کردن مستقیم (با هر دو چشم) به اشیا مشکل دارد، باید به یک بینایی سنج مراجعه نمایید تا انحراف چشم در صورت وجود تشخیص داده شود.

در صورتی که مشکل چشم شما یا فرزندتان بدون جراحی قابل حل باشد، نیازی به مراجعه به متخصص چشم پزشکی نخواهید داشت. در غیر این صورت باید برای عمل جراحی به یک چشم پزشک مراجعه نمایید.

شما می‌توانید از طریق دکترتو، با برترین متخصصان چشم پزشک کشور ارتباط تلفنی برقرار نمایید و اطلاعات تکمیلی جهت عمل جراحی را از آنها دریافت نمایید.

نباید درمان لوچی را عقب انداخت چون می‌تواند عواقبی برای کودک داشته باشد.

سوالات متداول شما

در ادامه پرتکرارترین سوالات شما را بررسی خواهیم کرد. اگر سؤالی دارید که در این مطلب پاسخی برای آن پیدا نکرده‌اید، لطفا سؤال خود را در انتهای این مطلب برای ما کامنت کنید تا کارشناسان ما در اولین فرصت به آن پاسخ دهند.

مشاوره با متخصصان
چشم پزشکی
دکترِتو

شروع نوبت‌گیری

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به پزشک

معاینه منظم چشم بهترین راه برای تشخیص استرابیسم است. تشخیص و درمان زودهنگام، شانس کودک را بیشتر می‌کند تا چشم‌هایی صاف داشته باشد، به خوبی ببیند و درک عمق بهتری داشته باشد. اما کودکان و نوجوانان بزرگ‌تر و حتی بسیاری از بزرگسالان مبتلا به انحراف چشم هم می‌توانند از درمان این بیماری بهره‌مند شوند. در هر صورت این بیماری قابل درمان است و نباید در رفع آن تعللی واقع شود.

همچنین جنبه اجتماعی لوچی را در نظر داشته باشید. هم‌تراز بودن چشم‌ها برای داشتن تصویر سالم از خود در بزرگسالان و کودکان بسیار مهم است. اگر کودک شما علائم این بیماری را دارد، بهتر است بدون همین الان از دکتر چشم پزشک در دکترتو نوبت بگیرید. همچنین می‌تواند در مورد علائم و یا راه‌های درمان به صورت آنلاین، متنی یا تلفنی با بهترین چشم‌پزشکان کشور مشورت کنید.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!